De vervelende erfenis van de PC

Voor IBM moet de pc uiteindelijk een bitterzoet avontuur zijn geweest. Hoewel het bedrijf de ‘personal computer’ in het bedrijfswezen echt op de kaart zette, voorkwam de openheid van het systeem dat IBM zijn gebruikelijke controle over die markt kon uitoefenen.

Voor IBM moet de pc uiteindelijk een bitterzoet avontuur zijn geweest. Hoewel het bedrijf de ‘personal computer’ in het bedrijfswezen echt op de kaart zette, voorkwam de openheid van het systeem dat IBM zijn gebruikelijke controle over die markt kon uitoefenen. Vervolgens geconfronteerd met de agressieve marketing- en productiemethoden van de ‘kloonbouwers’ – jarenlang uitzonderlijk belichaamd door een bedrijf als Dell – kon IBM nooit op zijn pc’s de marges boeken die het gewend was van zijn andere systemen. In 2005 verkocht IBM zijn pc divisie aan het Chinese Lenovo, voor een bedrag van ca. 1,75 miljard dollar.

Over het nut van pc’s zal niemand nog een seconde twijfelen, hoewel dat in de eerste jaren van de microcomputers alles behalve een uitgemaakte zaak was. Ik herinner me nog lange jaren protesten tegen de onnauwkeurigheden in het rekenwerk van die computers (in tegenstelling tot bijvoorbeeld de ingebakken nauwkeurigheid van professionele rekenmachientjes). In de pc wereld werd daaraan een mouw gepast met eerst rekencoprocessoren (als de 8087 en 80287), waarna die functionaliteit werd ingebakken in de processoren zelf. De mogelijkheid om te beschikken over een eigen persoonlijk verwerkingsvermogen met het oog op tekstverwerking, rekenbladen, eigen gegevensbanken en een veelheid aan andere toepassingen, was en blijft voor velen het onderscheid maken tussen het al dan niet kunnen uitvoeren van een taak…

Het belangrijkste en wellicht droevigste legaat van het pc-gebeuren in de voorbije 30 jaar is evenwel de vreselijke chaos die de pc heeft aangericht in de wereld van geautomatiseerde gegevensverwerking. De vaak ongebreidelde vrijheid van de eindgebruiker, gekoppeld aan het eertijds halsstarrig onvermogen van de ict-afdeling om flexibel(er) in te spelen op de noden van de gebruikers, leidde tot een versplintering van wat ooit een eenvormig en maximaal geoptimaliseerd computergebeuren was. De pc, gevolgd door het latere spel van client/server toepassingen, leidde tot een kluwen waarin pas vandaag, met moeite, terug orde op zaken kan worden gesteld.

Kortom, de negatieve gevolgen van de PC en zijn nakomelingen zijn veel en zwaar van aard, en kosten vandaag het bedrijfsleven veel geld en inspanningen om de ergste gevolgen te voorkomen. Over de voordelen wordt zelfs vandaag nog gediscussieerd, waarbij zelfs de voordelen van ict ‘an sich’ worden gerelativeerd door criticasters.

De PC heeft in ieder geval de aanzet gegeven tot het verlies van een optimaal gebruik van de beschikbare ict-voorzieningen. In plaats van gedane ict-investeringen maximaal te benutten, werden onder meer ‘performance’-problemen in de pc wereld werden immers niet aangepakt door toepassingen of omgevingen te verbeteren, maar door er nog maar een extra pc of server tegenaan te gooien. Vaak was (en is) dat toch goedkoper. Dat ‘doe me er nog maar eentje bij’ gold overigens zowel voor verwerkingssystemen als opslagsystemen. Het gevolg is dat ongekende hoeveelheden (lokaal) verwerkings- en opslagvermogen verloren gaan, want onbenut. In tijden van ‘meer doen met minder’ is dat zeker niet de beste aanpak, die vaak ook de kijk op de reële kosten verdoezelt. Oplossingen als gridcomputing (voor de recuperatie van lokaal verwerkingsvermogen) en meer virtualisering/consolidatie bieden oplossingen, maar vergen op hun beurt nieuwe inspanningen.

Wellicht het ergste gevolg van 30 jaar pc-gebeuren is allicht het verlies van de controle op de bedrijfsgegevens. Door de opkomst van de pc raakten die verspreid over het hele bedrijf, waarbij vaak niet meer duidelijk is waar zich welke versie van welke data bevindt. Kortom, zowel data-integriteit als dataconsistentie (met andere woorden datakwaliteit) waren en zijn nog vaak het slachtoffer van het ongecontroleerd opslaan en verwerken van gegevens in losstaande toepassingen.

De kwaliteitscontrole op die losstaande toepassingen, vormt eveneens een heikel punt. Niet zelden door eindgebruikers zelf geschreven in rekenbladen of krakkemikkige databases, of een taal als Basic, bieden die toepassingen de beroeps-ict’ers vaak weinig of geen inzicht op de kwaliteit (laat staan de onderhoudbaarheid en veiligheid) van die eindgebruikertoepassingen.

En wellicht nog de ergste erfenis: door het vastklampen aan een maximale terugwaartse compatibiliteit, werden keuzes van dertig jaar geleden behouden. Dat resulteerde in omgevingen die gebreken blijven meenemen, en zo meer dan nodig kwetsbaar zijn en blijven. Zo zucht vandaag iedereen onder de doem van virussen, trojanen, wormen en andere verschrikkingen, als boete voor lacunes rond items waar de pc nooit dacht rekening te moeten houden, maar die wel doorheen de geschiedenis van de PC werden meegesleept. Uiteindelijk begon de PC met een stand alone, single tasking, single user besturingssysteem, terwijl vandaag geconnecteerd ‘always on line’ multitasking systemen de regel zijn. Die discrepantie tussen ‘toen’ en ‘nieuw’ – inclusief de kost de bedrijven en huisgebruikers ook nu nog (en nog lang) heel erg veel geld en inspanningen…

Vandaag heeft de dertigjarige pc zich getransformeerd in een hele rits van systeemtypes, die zeker in de komende jaren nog keurig naast elkaar zullen bestaan. Dat zal gaan van grote servers, langs grote netwerken van pc’s, desktop systemen, notebooks, netbooks, tot ingebedde systemen. En ja, de ‘personal computer’ in al zijn vormen zal zijn rechten blijven behouden, zelfs als hij wellicht wat aan belang kan in boeten. Hoewel hij toch wat meer in de pas zal moeten lopen, meer onder het wakend oog van de ict-afdeling (of derden). Personal, ja, maar toch ook veel meer deel van een centraal systeem.