Dennis Ritchie (1941-2011), een ware ict-reus

De dood van Steve Jobs is de wereld rondgegaan en heeft zowel heel wat emoties als discussies doen oplaaien. Hij heeft de wereld veranderd, hij was allicht de belangrijkste invloed op ict van de voorbije decennia, hij was als een reus in wereld van groten, zo weerklonk het eerbetoon. Maar in stilte ging nog een andere, en wellicht grotere, reus uit de ict heen…

De dood van Steve Jobs is de wereld rondgegaan en heeft zowel heel wat emoties als discussies doen oplaaien. Hij heeft de wereld veranderd, hij was allicht de belangrijkste invloed op ict van de voorbije decennia, hij was als een reus in wereld van groten, zo weerklonk het eerbetoon. Maar in stilte ging nog een andere, en wellicht grotere, reus uit de ict heen…

Op 12 oktober overleed Dennis Ritchie. En als iemand de ict van de voorbije decennia heeft beïnvloed en gevormd, dan wel hij. Dennis Ritchie creëerde immers op Bell Labs tussen 1969 en 1973 de programmeertaal C – zonder twijfel na Cobol, Fortran en Lisp de meest invloedrijke (en wellicht meest gebruikte) programmeertaal aller tijden. Het was de taal die werd ontwikkeld en gebruikt voor het (her)schrijven van de vroegste Unix-kernel. En hoewel bestemd voor het schrijven van systeemsoftware, werd de taal nadien ook vaak gebruikt voor het schrijven van toepassingen. Samen met Brian Kernighan schreef Ritchie later ‘The C programming Language’, dat in zijn verschillende edities als hét basiswerk terzake werd beschouwd. Later werd de taal een ANSI/ISO standaard, terwijl Bjarne Stroustrup aan datzelfde Bell Labs er ook een uitgebreide versie van creëerde, in casu C++.

Het belang van de C-taal kan moeilijk worden overschat, zowel ten goede als ten kwade. Omdat de taal op schier elk systeem beschikbaar is en efficiënt op de machine-instructies mapt, werd C vaak gebruikt voor toepassingen waarvoor anders assembleertaal zou zijn gebruikt – goed voor snelle software. De taal kon voorts zowel voor toepassingen op ingebedde als op supercomputers worden aangewend, en alle mogelijke systemen tussenin. Jarenlang was het ook de taal die de meeste aandacht in de opleidingen van informatici kreeg, wat resulteerde in een grote beschikbaarheid aan expertise in de markt. De C++ versie heeft later voor heel wat programmeurs de eerste introductie tot objectgericht programmeren gevormd. Ook Objective-C is een afgeleide van C en heeft vandaag nog aanzienlijk belang, aangezien het de taal is waarin de toepassingen op de Cocoa api in Mac OS X en Cocoa Touch in iOS worden gecreëerd.

De C-taal heeft bovendien zijn invloed doen gelden op een hele rits recentere talen, zoals Perl, Python, PHP, Java, C# en Go (de taal die door Google wordt ontwikkeld).

De taal kreeg ook wel kritiek, wat Ritchie in het geheel ook niet ontkende. Keuzes zijn keuzes en geen taal zonder problemen. De kracht van C, om haast machineachtige code te schrijven maakte evenwel dat broncode in C voor andere programmeurs dan de oorspronkelijke schrijver, haast niet te lezen viel (zeker als de code niet grondig gedocumenteerd was). Dat leverde de taal het predicaat van ‘write once, read never’ op… Ook bevatte de taal elementen die in handen van onzorgvuldige ontwikkelaars voor heel wat problemen konden zorgen. In het bijzonder ‘pointers’ – variabelen die naar een specifiek geheugenadres verwijzen – vormden een bron van problemen, gaande van software die crasht tot securityproblemen.

Unix Naast C was Ritchie ook samen met Ken Thompson de auteur van het Unix besturingssysteem, dat vandaag in de vorm van afgeleiden van Unix (Aix, Solaris et alia) en nazaten van Unix (Linux, Android, Mac OS et alia) schier alle moderne systemen wereldwijd draaiend houdt.

In commentaren na zijn dood werd erop gewezen dat Unix en C een nieuwe kijk op ‘computing’ bood, op een ogenblik dat de mini op de markt doorbrak (Unix en C werden op een Digital Equipment PDP-7 en PDP-11 gecreëerd). Die ‘mini’s’ brachten computers binnen het bereik van grote groepen bedrijven en personen en waren een “stap in de democratizering van ‘computing’, en Unix en C waren ontworpen om ‘computing’ open te stellen voor meer personen en een werkstijl van meer samenwerking.” (NYTimes). Dennis Ritchie omschreef dat zelf ooit als “een systeem waarrond een zich een gezelschap kan vormen”.

In 2007 ging Ritchie met pensioen als hoofd van het System Software Research departement bij Lucent Technologies. In zijn carrière werd hem een hele rist onderscheidingen toegekend, waaronder de Turing Award en de National Medal of Technology van de Amerikaanse overheid.

Dennis M. Ritchie werd dood aangetroffen in zijn huis in Berkeley Heights, New Jersey. Hij was in de voorbije jaren in behandeling voor prostaatkanker en hartproblemen.