Digitale dementie? Gebrek aan structuur en durf!

Vakantie laat toe even uit de nieuwsratrace te stappen en wat na te praten over een eerder nieuwsfeitje. Zoals over het opzien dat de Duitse psychiater Manfred Spitzer baarde met zijn opmerkingen dat het gebruik van digitale systemen door jonge kinderen een soort ‘digitale dementie’ (naar zijn gelijknamig boek) veroorzaakte.

Vakantie laat toe even uit de nieuwsratrace te stappen en wat na te praten over een eerder nieuwsfeitje. Zoals over het opzien dat de Duitse psychiater Manfred Spitzer baarde met zijn opmerkingen dat het gebruik van digitale systemen door jonge kinderen een soort ‘digitale dementie’ (naar zijn gelijknamig boek) veroorzaakte. Zeg maar blijvende schade inzake hersencapaciteiten en een sociale vereenzaming. Diepe zucht… Dat doet meteen weer denken aan even ijselijke voorspellingen rond tv-kijken en het lezen van stripverhalen, die ons werden voorgehouden toen we zelf (nog) jong waren. Ondanks de apocalyptische waarschuwingen in die (wellicht niet zo solide) studies lijkt het met deze problemen toch niet zo’n vaart te hebben gelopen. Hoewel, het zijn wel de jeugdige tv-kijkers en stripboeklezers van weleer die de digitale revolutie van de computers op snelheid hebben gebracht in de jaren tachtig.

Al even bedroevend was de rabiate reactie uit de pro-tablet lobby, die digitale systemen als alles zaligmakend voorstellen…. Nogmaals diepe zucht…. want uiteindelijk primeert de inhoud toch op het aangewende medium. Een begeesterde leerkracht zal immers met pen en papier, of een bord en wat krijtjes, meer kennis en inzicht aan kinderen verstrekken – en hun hersenen beter laten ontwikkelen – dan wie hen zonder begeleiding laat (ver)dwalen in het internet. Ja, je kan (schier) alles vinden op het internet, maar laat ik hierbij toch een lans breken voor wat meer parate kennis. Ik weet immers uit eigen ervaring dat die donders goed helpt iets sneller te vinden en het gevondene beter op waarde in te schatten. Heus!

Interessanter was de opmerking in het artikel van Nicholas Carr, eertijds in ‘The Atlantic’, van iemand die stelde ‘geen lange artikels meer te kunnen lezen,’ laat staan ‘een Oorlog en Vrede’. Vreemde opmerking die me als nonsens in de oren klinkt… Het lijkt er veeleer op dat men niet meer durft om tijd (en de nodige inspanning) te investeren in het lezen van langere teksten, onder druk van (vermeende) tijdnood. Natuurlijk kan men nog lange stukken lezen (en produceren), maar dan veeleer slechts als je de zekerheid hebt er je tijd niet mee te verdoen. Een zekerheid die je krijgt door de reputatie van de auteur, het medium of door mond-aan-mond/virale aanbevelingen. Het probleem is tevens dat allicht nog te weinig tijd wordt gegund om zo’n langere stukken begrijpbaar en gestructureerd uit te werken. Het gevolg is dat we worden verminkt door de hyper-fragmentatie en het hoge feitjes-debiet waar we aan worden bloot gesteld, en er zelden nog een goede structuur in de informatiestroom zit. Met alle gevolgen inzake lastig lezen en moeilijk begrip. Digitale dementie? Het lijkt erop dat we veeleer gewillig en weerloos die haastige fragmentatietrend ondergaan. En een gebrek aan durf aan de dag leggen, om doorheen de waas van groepshysterie rond media en middelen te kijken.

Overigens is het voor velen nog vakantie en past het om op een luchtige noot te eindigen. Sommigen menen immers dat de huidige digitale ‘verdomming’ gewoonweg een (laatste) fase is in een aanval van ‘aliens’ op onze aarde. Die aanval begon met het aanzetten van de mens tot de industriële revolutie, die ondertussen leidde tot een wereldwijde klimaatsverandering (zodat onze wereld meer aangepast is aan de noden van die ‘aliens’). De ‘verdomming’ moet er dan voor zorgen dat de mensheid door zijn verslaving aan spelletjes en losse informatieflodders niet meer in staat is om solied weerwerk te bieden aan de ‘aliens’ wanneer ze dan echt opduiken…