Digitalisering op de arbeidsmarkt: ‘Anders leren wordt essentieel’

Door de digitalisering zal de kloof tussen de noden van bedrijven en het beschikbare talent nog vergroten. Volgens Eline Grouwels en Jochen Bessemans zal het echter niet helpen om met de vinger te wijzen naar de overheid en het onderwijs. “Ook bedrijven én het individu dienen in actie te komen”, schrijven ze.

De laatste dagen hebben Agoria en het World Economic Forum (WEF) apart van elkaar de alarmklok geluid over de arbeidsmarkt. Beide concluderen dat robotisering en digitalisering – een thema waar trouwens Pano vanavond (19/09, 21u25) bij stilstaat – de kloof enkel zal doen groeien tussen de noden van bedrijven en het beschikbare talent. Beide wijzen er op dat opleiding in de toekomst cruciaal zal zijn. Maar laten we niet in de val trappen om onze blik te richten op overheid en onderwijs. Ook bedrijven én het individu dienen in actie te komen.

Vorig jaar al publiceerde het McKinsey haar ‘Future of Work’-studie. Hierin stelde het gerenommeerde adviesbureau dat het continu ‘re-skillen’ (bijleren van nieuwe vaardigheden) de enige manier is om om te gaan met de continue verandering door robotisering en digitalisering. Inzetten op re-skilling verzekert niet enkel het individu van een job in de toekomst. Het geeft bedrijven ook de veerkracht om te kunnen blijven bestaan.

Old School België

Inzetten op re-skilling vraagt echter dat bedrijven en het individu op een andere manier naar opleiding tijdens de carrière gaan kijken.

De angst om te investeren in toekomstgerichte opleiding van medewerkers met het risico dat ze nadien vertrekken, lijkt in veel bedrijven nog sterk aanwezig. Het resultaat is dat opleiding over het algemeen zeer ad hoc en gefocust op de huidige job blijft. Daarenboven is het opleidingsaanbod in bedrijven vaak nog zeer klassiek gericht op opleidingstrajecten van een dag of meer door een externe trainer.

In sommige bedrijven combineert men dit offline opleidingsaanbod reeds met online cursussen, het zogenaamde ‘Blended Learning’. In de wereldwijde evolutie van het leren in organisaties, situeert de toonaangevende HR-expert Josh Bersin dit ‘Blended Learning’ in de periode 1998-2002. Anno 2018 zit volgens hem het leren in organisaties in de fase van Digitaal Leren: micro leren en real-time video cursussen. Logisch, want wie vandaag bijvoorbeeld met macro’s in Excel wil leren werken, raadpleegt sneller online een video waarin dat wordt voorgedaan dan dat hij aan HR kan vragen of er dergelijke cursussen in het aanbod zitten.

Maar niet enkel aan bedrijfszijde lopen we achter, ook individueel. De Belg investeert nauwelijks zelf in opleidingen en vindt dat de werkgever hier maar voor moet zorgen. Deze afwachtende houding staat lijnrecht tegenover re-skillen. Re-skillen is in de eerste plaats een zaak van continu kleine, nieuwe dingen leren en van voeling te houden met wat er in én rond jouw vakgebied gebeurt. Het is zorgen dat je relevant blijft voor jouw team, jouw afdeling, jouw bedrijf door zelf op zoek te gaan naar deze ‘leerstof’.

We zijn dus in België letterlijk en figuurlijk Old School…

Anders gaan leren

Willen we dit aanpakken, dan helpt het niet om met de vinger te wijzen naar de overheid en het onderwijs. Zowel individueel als op bedrijfsniveau kunnen we werken aan een proactieve leerattitude die zorgt dat we relevant blijven in continue verandering door robotisering en digitalisering.

Hoe we momenteel leren is vooral gefocust op het reproduceren van hoe anderen iets gedaan hebben, op het reproduceren van een verleden dat niet meer overeenstemt met het heden. We moeten anders leren, meer gericht op de veranderende context en het delen van kennis wanneer tijd steeds kostbaarder wordt. Organisaties kunnen dat faciliteren door richting te geven. Dat betekent dat je vertrekt van je (middel)langetermijnstrategie en die meetbaar maakt – iets waar digitalisering hulpmiddelen voor aanreikt. Dit richtsnoer stimuleert het leren buiten vooraf bepaalde en snel voorbijgestreefde leerplannen. Het stimuleert meedenken over hoe je als individu kan zorgen dat je een job zal hebben en hoe het bedrijf een rendabel bedrijf blijft dat werkgelegenheid creëert.

Het momentum is er om in België de link te leggen tussen strategie, leren en productiviteit, om van leren echt een zaak te maken van individu en bedrijf. De beweging is wereldwijd ingezet. Wij kunnen niet achterblijven. Of het is niet de robotisering en digitalisering die ons de das zal omdoen, maar wijzelf.