Google ‘bezorgd’ over nieuwe Europese digitale wetgeving

De Amerikaanse techreus Google is ‘bezorgd’ dat de Europese Commissie met haar nieuwe voorstellen over digitale diensten en markten ‘een handvol bedrijven’ wil treffen. Facebook daarentegen reageert eerder positief en hoopt dat Europa wil optreden tegen Apple.

‘We zijn bezorgd dat de voorstellen zich specifiek lijken te richten op een handvol bedrijven en het moeilijker gaan maken om nieuwe producten te ontwikkelen om kleine bedrijven in Europa te ondersteunen’, reageerde Karan Bhatia, vicevoorzitter voor institutionele relaties bij Google, in een persmededeling.

Ook uitvoerend vicevoorzitter Myron Brilliant van de Amerikaanse Kamer van Koophandel meent dat de Commissie “bijna uitsluitend” Amerikaanse concerns wil treffen. “Het lijkt erop dat Europa succesvolle bedrijven wil straffen die grote investeringen in de economische groei en herstel van Europa hebben gedaan.”

Volgens een bron dicht bij de Commissie voldoen Google, Amazon, Facebook, Apple en Microsoft inderdaad aan de criteria die de Commissie heeft uitgewerkt om een digitale speler als “systemisch” aan te duiden en met nieuwe verplichtingen op te zadelen. Ook Booking, Snapchat, de Chinese spelers Alibaba en Bytedance (TikTok) en het Zuid-Koreaanse Samsung komen in het vizier.

Als drempel hanteert de Commissie onder meer een Europese omzet van meer dan 6,5 miljard euro of een beurswaarde van meer dan 65 miljard euro. Daarnaast moet het bedrijf in minstens drie lidstaten aanwezig zijn en meer dan 45 miljoen eindgebruikers en meer dan 10.000 ondernemingen als gebruikers hebben.

Het eveneens Amerikaanse Facebook reageerde positief op de voorstellen die “op het juiste spoor zitten om te behouden wat goed is op internet”. Het sociale netwerk is bijvoorbeeld tevreden met een harmonisering van de regels over illegale content.

Tegelijkertijd hoopt Facebook dat het Europese initiatief “grenzen stelt voor Apple”. “Apple controleert een volledig ecosysteem, van toestel over appstore tot apps, en gebruikt deze macht om ontwikkelaars en consumenten pijn te doen, evenals grote platforms als Facebook”, reageerde een woordvoerder in Brussel.

Europa wil verkeerslichten plaatsen in digitale wereld

De Europese Commissie heeft dinsdag de langverwachte plannen onthuld waarmee ze orde wil scheppen in de digitale jungle en de macht van de grote internetreuzen aan banden wil leggen. Met meer verplichtingen, scherper toezicht, ontradende boetes en desnoods de verplichte verkoop van bedrijfsonderdelen wil de Commissie meer greep op hen krijgen.

Van telewerken en afstandsonderwijs over shoppen en nieuws consumeren tot contacten met familie en vrienden: steeds meer speelt het dagelijkse leven zich in de digitale sfeer af. De coronapandemie heeft die maatschappelijke tendens nog spectaculair versneld. De wetgeving hinkt echter achterop en daar wil de Commissie paal en perk aan stellen. Vicevoorzitter Margrethe Vestager vergeleek de plannen met de eerste verkeerslichten die honderd jaar geleden orde op straat brachten na de uitvinding van de auto.

“Met de toename van het digitale verkeer hebben we nu ook regels nodig om orde in de chaos te brengen”, lichtte de Deense politica de inzet toe. “We moeten veilig kunnen winkelen en het nieuws dat we lezen kunnen vertrouwen. Want wat offline illegaal is, is dat ook online.”

De Commissie bereidde twee wetteksten voor. De eerste, de zogenaamde Digital Services Act, heeft vooral een maatschappelijke insteek en bouwt voort op de richtlijn over e-commerce. Die is intussen twintig jaar oud, en hield helemaal geen rekening met een scenario waarin sommige onlineplatforms zo groot en invloedrijk zouden worden. Niet enkel als wereldwijde draaischijven op het vlak van handel, maar ook als openbare ruimtes waar informatie wordt uitgewisseld.

De tekst omvat onder meer regels over de verwijdering van illegale goederen, diensten en content, verplicht platforms om meer maatregelen tegen misbruik van hun systemen te nemen en dwingt hen tot meer transparantie over onlinereclame en de algoritmes die gehanteerd worden om gebruikers bepaalde content voor te schotelen.

De regels gelden voor iedereen, maar de Commissie wil specifieke verplichtingen voor en extra toezicht op platforms die meer dan 10 procent van de Europese bevolking bereiken. De echt grote platforms wil de Commissie kunnen sanctioneren met boetes tot 6 procent van hun wereldwijde omzet. De tweede tekst, de Digital Markets Act, focust op het economische en richt zich specifiek op de grootste zoekmachines, marktplaatsen, sociale netwerken en andere systemische spelers.

De Commissie definieert ze als “poortwachters” die aanzienlijke invloed hebben op de Europese markt en die het concurrentieklimaat danig kunnen verstoren wanneer ze zich inlaten met oneerlijke handelspraktijken, zoals het oneigenlijke gebruik van gegevens van bedrijven die op deze platforms actief zijn. De wettekst verbiedt een aantal oneerlijke praktijken, zoals het gebruikers onmogelijk maken om vooraf geïnstalleerde software of apps te verwijderen. Inbreuken kunnen leiden tot boetes tot 10 procent van de omzet. Als ultieme sanctie voor hardnekkige overtreders voorziet de Commissie structurele maatregelen, zoals de verplichte verkoop van bedrijfsonderdelen.

De Commissie wil ook gerichte marktonderzoeken kunnen uitvoeren om nieuwe, mogelijk concurrentieverstorende praktijken sneller op het spoor te komen. De Commissie noemt geen ondernemingen bij naam. Ze hanteert criteria om vast te stellen welke spelers op de markt “systemisch” zijn, maar het is duidelijk dat onder meer de Amerikaanse techreuzen Google, Amazon, Apple, Microsoft en Facebook in het Europese vizier belanden.

Eurocommissaris voor Interne Markt Thierry Breton verzekerde echter dat de voorstellen “tegen niemand gericht” zijn. “Iedereen is welkom in Europa, maar grotere bedrijven moeten ook grotere verantwoordelijkheden dragen”, zei de Fransman. Breton zou volgens een recent lek in het Franse weekblad Le Point een specifiek doelwit van de lobbystrategie van Google zijn omdat hij voorstander van de ontmanteling van grote techreuzen zou zijn.

Het verhaal illustreerde de gigantische lobbycampagne rondom het wetgevende pakket. Corporate Europe Observatory (ceo) telde sinds het aantreden van de Commissie van Ursula von der Leyen al 158 meetings van commissarissen, kabinetten en topambtenaren met stakeholders, en dat is volgens de lobbywaakhond slechts het topje van de ijsberg. De strijd is ook nog niet gestreden. De voorstellen moeten nu immers goedgekeurd worden door de lidstaten en het Europees Parlement.