“Hallo, met Mark”

Afgelopen donderdag verspreidde Mark Zuckerberg een merkwaardig bericht op Facebook. De man die nog niet zo lang geleden privacy dood verklaarde en uitlegde waarom we daar niet moesten om rouwen, belde Obama om zijn beklag te doen over de manier waarop de overheid zijn goede werken ondergraaft.

Afgelopen donderdag verspreidde Mark Zuckerberg een merkwaardig bericht op Facebook. De man die nog niet zo lang geleden privacy dood verklaarde en uitlegde waarom we daar niet moesten om rouwen, belde Obama om zijn beklag te doen over de manier waarop de overheid zijn goede werken ondergraaft. Zuckerberg begint zijn opmerkelijk bericht met de stelling dat het internet ons vertrouwen nodig heeft. Vanzelfsprekend is Facebook dat vertrouwen waard, want werkt dat bedrijf zich niet uit de naad om ons een veilige omgeving aan te bieden? Een veilige ommuurde tuin waarin we onbekommerd kunnen spelen?

Vertrouwen is een raar iets. Mensen maken er gebruik van zonder er over na te denken. Het is evident. Het maakt deel uit van wat ik graag ‘voorbewust handelen’ noem. We worden ons pas bewust van vertrouwen wanneer het geschonden wordt. Wanneer iets ons dwingt in te zien dat we misschien te gemakkelijk ons vertrouwen schenken. Eveneens merkwaardig is de snelheid waarmee we dat denken weer stopzetten. Het maakt deel uit van de manier waarop we ons als sociale wezens tot elkaar verhouden om vooral met de interactie bezig te zijn en niet met de analyse ervan.

Het vertrouwen dat we in onze digitale lievelingen stellen kreeg een flinke knauw toen Edward Snowden besloot om informatie over de wanpraktijken van de NSA wereldkundig te maken. Heel even keken we op en vroegen we ons af of we er wel goed aan deden ons doen en laten toe te vertrouwen aan de sterke merken die het sociale web controleren.

In die dagen hoorden we niet veel van Zuckerberg. Wellicht was hij niet echt verontrust door de lekken en ging hij er vanuit dat de schade wel beperkt zou blijven. Want verdwijnen verbazing en verontwaardiging niet heel snel, zodra iets anders onze aandacht afleidt?

Alleen was dat buiten Greenwald gerekend. Die activistische journalist weet hoe een verhaal te brengen en zorgt ervoor dat de informatie die Snowden had gesprokkeld gedoseerd openbaar gemaakt wordt. De onthullingen blijven aanhouden en worden sinds kort ook via theintercept.org verzameld en geanalyseerd. Wat oorspronkelijk slechts een steekvlam leek, blijkt een oplaaiend vuur dat langer blijft branden dan de olympische vlam. Ondertussen bleek uit onderzoek van onder andere PEW dat steeds meer mensen de speeltuin van Facebook – tijdelijk – voor bekeken houden omdat het vertrouwen zoek is.

Zuckerberg is gefrustreerd, schreef hij, en de president heeft hem blijkbaar niet kunnen geruststellen. Het zal nog even duren voor de overheid stopt met de schade die ze Facebook – en de democratie, maar daar rept Zuckerberg niet over – aandoen. We moeten niet triestig zijn over zoveel onheilstijding, zegt Mark, want er is tenslotte toch Facebook om te waken over onze veiligheid.

Uiteraard is het lovenswaardig dat Zuckerberg zich uitspreekt over de wanpraktijken van de overheid, maar laten we niet naïef zijn. Laten we er vooral niet uit afleiden dat Zuckerberg plots niet meer vindt dat privacy niet langer “een sociale norm” is (zoals hij in 2010 stelde) of niet langer betreurt dat hij ooit de mogelijkheid heeft ingebouwd om informatie op Facebook uitsluitend met vriendjes te delen.

Zuckerberg is een intelligente kerel die deel uitmaakt van een uiterst klein clubje met de financiële mogelijkheden om de toekomst van technologie aardig te bepalen. Daar heeft hij ons voor nodig. Niet alleen moeten wij de grondstof aanreiken die hij ten gelde maakt, wij moeten vooral blijven geloven dat we hem mogen vertrouwen. Spelbrekers kan hij missen als kiespijn. Dat was wat Zuckerberg frustreerde.

Wat hij precies heeft verteld aan Obama, weet ik niet. Wel durf ik te veronderstellen dat het gesprek niet over het basisrecht dat privacy is, ging. Wel over centen. Misschien was het wel een kort gesprek. “Mr. President? Hi, it’s Mark. Listen, your governement is costing me money. That’s not how the game is played, Mr. President. Please fix it.”