Een oud conflict tussen Japan en Zuid-Korea lijkt aan de basis te liggen van een handelsoorlog tussen de twee landen. Een Japans exportverbod voor hoogtechnologische materialen kan de wereldwijde productie van halfgeleiders en chips in gevaar brengen.
Het moet niet altijd Trump zijn die een handelsoorlog start. Een gesprek tussen Japan en Zuid-Korea, met het doel de spanningen tussen beide landen bij te leggen, is deze week in het water gevallen en een eerder uitgesproken handelsembargo blijft zo nog even van kracht. Het escalerende conflict kan gevolgen hebben voor de wereldwijde bevoorrading van microchips en smartphone-onderdelen.
Doel van de gesprekken was om het handelsconflict tussen de twee landen op te lossen. Japan heeft eerder deze maand beperkingen opgelegd voor exporten naar Zuid-Korea, specifiek op materialen, waaronder waterstoffluoride, die gebruikt worden in hoogtechnologische onderdelen zoals halfgeleiders. Officieel is dat omdat het om gevoelige items gaat die de veiligheid van het land in gevaar kunnen brengen, omdat Zuid-Korea niet streng genoeg toeziet op goederen die het land binnenkomen.
Een oud zeer
Daarnaast lijkt het dispuut echter om een veel ouder zeer te gaan: het oorlogsverleden tussen Japan en Zuid-Korea, dat teruggaat naar de jaren dertig en veertig van vorige eeuw. Japan bezette in die tijd grote delen van Azië, waaronder het Koreaanse schiereiland, en dwong de inwoners ervan om te werken. De bekendste en meest tragische van deze slaven waren de ‘troostmeisjes’: Koreaanse, maar ook Chinese en Filipijnse vrouwen die systematisch verkracht werden om de Japanse soldaten ‘troost te bieden’. Daarnaast werden echter ook arbeiders ingezet om gedwongen te werken in de verschillende fabrieken die de Japanse oorlogsmachine draaiende hielden.
Het zijn die laatsten die nu voor Zuid-Koreaanse rechtbanken compensatie beginnen vragen. Vorig jaar beval de hoogste rechtbank van Zuid-Korea dat Mitsubishi reparaties moet betalen voor het gebruik van slavenarbeid in zijn fabrieken tijdens de tweede wereldoorlog. Enkele weken eerder was een gelijkaardig vonnis ook al gevallen jegens Nippon Steel & Sumitomo Metal.
Dat is niet naar de zin van Japan, dat het liefst doet alsof er van oorlogsmisdaden nooit sprake was, en dat een bilateraal akkoord uit de jaren zestig tussen de twee landen ziet als het einde van enige discussie daarrond. Een groot deel van Japan ziet de ‘troostmeisjes’ bijvoorbeeld nog altijd als vrijwilligers, en een officiële Zuid-Koreaanse oproep aan Japanse keizer Akihito, in februari van dit jaar, om zich voor de daden te verontschuldigen, werd op zware kritiek onthaald. Dat Zuid-Koreanen nu geld eisen van Japanse bedrijven, en dat de Zuid-Koreaanse overheid dat laat gebeuren, valt dus niet in goede aarde.
Japans Eerste Minister Shinzo Abe heeft een breed handelsembargo opgelegd op hoogtechnologische goederen naar Zuid-Korea. Volgens Japan is er van een wraakactie rond de rechtszaken echter geen sprake. De Japanse overheid zegt het embargo op te leggen omwille van de inspecties die Zuid-Korea op handelsgoederen uitvoert, en die niet streng genoeg zouden zijn. Nu een poging tot verzoening de mist is ingegaan, blijft dat embargo nog even van kracht en komt de logistieke keten van enkele belangrijke Koreaanse bedrijven in gevaar.
Chips en halfgeleiders
De bekendste van de getroffen bedrijven is waarschijnlijk Samsung Electronics, dat ‘s werelds grootste fabrikant is van DRAM chips en NAND flash chips. De gigant is, samen met andere Koreaanse bedrijven als SK Hynix, een koploper in het maken van chips, halfgeleiders en LCD-schermen, en veel van de grondstoffen daarvoor komen uit Japan. Het handelsembargo van Abe lijkt dan ook gemaakt om de belangrijkste Koreaanse bedrijven een hak te zetten.
Zowel Samsung Electronics als SK Hynix zijn bovendien belangrijke leveranciers van andere techgiganten, waaronder Apple. Als het embargo lang genoeg aansleept, kan ook de wereldwijde keten van technologische hardware klappen krijgen.
Het nieuws over de handelsoorlog heeft de prijzen van DRAM geheugenchips al tijdelijk de hoogte in gejaagd, wat voorlopig goed nieuws is voor Samsung. Of dat op lange termijn werkbaar blijft, is echter een andere vraag. Het embargo zou bijvoorbeeld de lancering van nieuwe halfgeleiderchips in de weg kunnen staan, of van de 5G-modems en -infrastructuur waar Samsung aan werkt. 5G-technologie lijkt zo, gezien de eerdere politieke problemen van Huawei, een echte speelbal van internationale vetes te worden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier