Hoe kan je jongeren warm maken voor een carrière in wetenschap en techniek?

Ik zal nooit het ogenblik vergeten waarop ik Neil Armstrong zijn eerste stappen op de maan zag zetten. Ik was 7 jaar en het was 4 uur ‘s morgens hier in België. Terwijl ik daar met mijn ouders zat, mijn moeder was kunstenares en mijn vader ingenieur, leek ik ervan overtuigd dat ik ooit naar de maan zou gaan.

Ik zal nooit het ogenblik vergeten waarop ik Neil Armstrong zijn eerste stappen op de maan zag zetten. Ik was 7 jaar en het was 4 uur ‘s morgens hier in België. Terwijl ik daar met mijn ouders zat, mijn moeder was kunstenares en mijn vader ingenieur, leek ik ervan overtuigd dat ik ooit naar de maan zou gaan.

Er zijn te weinig kinderen, vooral dan meisjes, die vandaag nog zulke dromen koesteren. De belangstelling om wetenschapper of ingenieur te worden is ook gedaald in de westerse wereld. Daar maak ik me heel wat zorgen over. Gelukkig zijn er stappen die ieder van ons kan ondernemen om dit probleem aan te pakken. Ik noem er hier een paar.

Ten eerste moeten kinderen al vroeg ervaren hoe leuk wetenschap is. We moedigden onze drie kinderen, nu jongvolwassenen, aan om de wereld te zien als hun laboratorium. Zij keken weinig tv tijdens hun lagere en middelbare school en werden in de plaats daarvan aangespoord om creatievere manieren te vinden om zich bezig te houden. In hun vrije gingen ze insecten graven, forten bouwen, en na fikse regenbuien dammen aanleggen over de stoep. Ik heb vaak ontdekt dat ze de keuken hadden omgetoverd voor hun nieuwste “wetenschappelijke” experimenten: glaswerk verspreid over het aanrecht gevuld met schijnbaar willekeurige allegaartjes van ingrediënten. Hoe vaak heb ik de rommel niet moeten opruimen, maar ik vond het geweldig. Arno, mijn oudste zoon, werd bioloog en behaalt nu aan de KU Leuven een Masterdiploma in de biomedische wetenschappen. Deze leuke en wetenschappelijke experimenten uit zijn kindertijd hebben een blijvende stempel gedrukt.

Ten tweede moeten we meisjes meer kansen geven op school en voor hen opkomen wanneer zij die kansen niet krijgen. In het 6de leerjaar kreeg Nena, onze oudste dochter, en een aantal andere meisjes te horen dat ze geen cursus wiskunde voor gevorderden konden volgen. Dit werd beslist op basis van de resultaten van een vrij willekeurige test, zodat ik samen met enkele andere bezorgde ouders contact opnam met de school om ervoor te zorgen dat onze dochters toch in de klas voor gevorderden kon blijven. We wisten dat er vele deuren dicht zouden gaan als ze die studierichting niet volgden. Deze eenvoudige tussenkomst zette Nena op weg om zes jaar later te kunnen slagen voor het ingangsexamen aan de universiteit en te gaan studeren voor ingenieur en een Masterdiploma Burgerlijk & Milieu-ingenieur te halen. Ze werkt nu in Californië als hydroloog om de schade aan oceanen en waterwegen als gevolg van de klimaatverandering en menselijk handelen om te keren. Op één na zijn alle meisjes die in het zesde leerjaar in de wiskundeklas voor gevorderden zaten, later wetenschapper of ingenieur geworden. Bij Xerox pakken we de gender-ongelijkheid op het vlak van engineering zo goed als we kunnen aan. Bijna 40% van onze recent aangeworven ingenieurs is een vrouw. Dit is één manier om een inclusieve cultuur te helpen creëren die iedereen aanmoedigt om echt zichzelf te zijn op het werk. Want alleen als je jezelf kunt zijn, kun je je met je geest, je verstand en je hart en passie inzetten voor je werk. Dit is van essentieel belang om gelukkig te zijn en te kunnen vernieuwen.

Ten derde moeten we er meer werk van maken om uit te leggen wat ingenieurs en wetenschappers precies doen. Mijn jongste zoon zei al vroeg dat het woord “ingenieur” eigenlijk veel te vaag is. Ingenieurs maken alles, gaande van technologie op nanoschaal, zoals de elektronica die gebruikt wordt in iPads en medische toestellen, tot systemen op gigaschaal, zoals elektriciteitscentrales of ruimtestations. De ingenieursdisciplines variëren immers van chemische en mechanische tot elektrische, software-, milieu-, biologische, civieltechnische en vele andere beroepstakken. Bovendien stichten en leiden ingenieurs bedrijven die ontstaan uit baanbrekende ideeën die bedacht worden door wetenschappers of ingenieurs. Ons Palo Alto Research Center, PARC, bijvoorbeeld, heeft meer dan 30 start-ups voortgebracht. Engineering is een prestigieus beroep en meer jongeren zouden dit moeten beseffen.

Ten vierde moeten we technieklessen geven op de middelbare school zodat studenten meer zelfvertrouwen krijgen en al eens kunnen proeven van wat techniek allemaal inhoudt. Naast theoretische lessen is het van cruciaal belang dat ze techniek met hun eigen handen kunnen ervaren. Een geweldig programma in de Verenigde Staten heet de FIRST Robotics wedstrijd. Gedurende drie maanden bouwen studenten eerst een robot en vechten dan tegen andere robots. Xerox ondersteunt al meer dan twintig jaar verschillende FIRST Roboticsteams. Wanneer ik met meisjes praat nadat ze met succes hun robot gebouwd hebben, hoor ik vaak dat ze versteld staan van wat ze hebben bereikt en bijgevolg meer zelfvertrouwen krijgen.

Tot slot moeten we vaker doorvertellen hoe lonend het is om een ingenieur te zijn. Elke dag krijg ik op mijn werk te maken met gepassioneerde mensen die nadenken over de toekomst en daar dan aan werken: ingenieurs en wetenschappers die onze aarde verbeteren door grote problemen aan te pakken, zoals de klimaatverandering, gezondheidszorg, honger, overbevolkte steden, veiligheid en nog veel meer. Bij Xerox onderzoeken we onder andere hoe het transport vereenvoudigd kan worden. Dit doen we in de staat New York en in Frankrijk. Het onderzoek naar crowdsourcing en gezondheidszorgmonitoring op afstand vindt plaats in India. Er is onderzoek naar toners en inkt op basis van biologische producten in Canada, of onderzoek naar zuiver water en zonnecelrendement in Silicon Valley.

Als u net als ik van mening bent dat er geen grotere roeping bestaat dan proberen om deze grote wereldproblemen op te lossen, help me dan jongeren aan te zetten om wetenschapper en ingenieur te worden. Onze levensvatbaarheid als een bloeiende menselijke samenleving hangt immers van hen af.