Het Nederlandse Astron en het IBM researchlab in Zürich gaan groene supercomputers ontwikkelen voor radioastronomisch onderzoek met ‘s werelds grootste radiotelescoop.
Het Nederlandse Astron en het IBM researchlab in Zürich gaan groene supercomputers ontwikkelen voor radioastronomisch onderzoek met ‘s werelds grootste radiotelescoop.
Het Nederlands Instituut voor radioastronomie Astron gaat samen met het IBM researchlaboratorium in Zürich samenwerken voor de ontwikkeling van de datasystemen die de Square Kilometer Array (SKA) radiotelescoop ondersteunen. De SKA wordt vanaf 2016 gebouwd en zal uiteindelijk naast een 5 kilometer brede kern met radioschotels nog bijkomende groepen van antennes tot op 3.000 km afstand hebben. “Als je het huidige internetverkeer per dag neemt en deze vermenigvuldigt met twee, dan kom je in de buurt van de hoeveelheid data die dagelijks zal worden verzameld door de SKA”, aldus Harry van Dorenmalen, chairman van IBM Europe.
Het onderzoek zal zich toespitsen op het gebruik van acceleratoren, 3D-gestapelde chips, nieuwe optische interconnectiesystemen en opslagsystemen met grote capaciteit. Dat alles op een zo stroomzuinig mogelijke wijze. Ook worden systemen voor de snelle overdracht van gegevens ontwikkeld. Voor deze samenwerking werd het DOME-project opgestart tussen de beide partijen, met financiële steun van het Nederlandse ministerie van economische zaken en de provincie Drenthe. Het project heeft initieel een looptijd van vijf jaar en is goed voor een waarde van 32,9 miljoen euro.
Astron heeft in de voorbije decennia een grote ervaring uitgebouwd met dataverwerking uit radiotelescopen van het SKA-type, in casu ‘synthetische radiotelescopen’. Dergelijke toestellen vormen één enkel detailrijk beeld met behulp van radiosignalen die met een groep antennes worden vergaard. Zo baat Astron de grote syntheseradiotelescoop in Westerbork uit, terwijl hier ook gegevens uit de LOFAR worden verwerkt – een systeem met honderden antennes verspreid over heel Europa.
De SKA is een initiatief van 20 landen, met hoofdkwartier in Jodrell Bank. De telescoop zal tussen 2016 en 2020 worden gebouwd op het zuidelijk halfrond, in Zuid Afrika of Australië. Samen met de optische European Extremely Large Telescope (E-ELT) vormt de SKA een hoeksteen van het toekomstig astronomisch onderzoek vanop het aardoppervlak. België doet mee aan de E-ELT als lid van het ESO (European Southern Observatory), maar niet aan de SKA.
