ChatGPT: een vaststelling en een voorspelling

Soms lijkt het alsof er al meer over generatieve AI geschreven is dan dat de AI zelf teksten gegenereerd heeft. En kijk, hier volgt toch alweer een bijdrage over ChatGPT & co. Maar deze komt met een uitdrukkelijke leeswaarschuwing van mezelf erbij: ik ga hier géén punt maken over jobs die verdwijnen of hele industrieën die ontwricht worden. Ik ga niet zeuren over hallucinerende AI, het niet hebben over ingebakken bias, en ook niet over ethische kwesties.

Ik ga het hebben over een vaststelling en een voorspelling. En over wat die twee gemeen hebben: dat alles terug komt. Dat heb ik al vaker geschreven, maar naarmate mijn haren grijzer worden, groeit de geloofwaardigheid van zo’n observaties alleen maar.

De vaststelling: de grootste innovatie van 2023 blijkt een tekstvak te zijn. Een kadertje waarin u tekst tikt. Een kadertje dat er uit ziet als een kadertje uit de tijd van de allereerste tekstverwerkers. Wie had dat ooit gedacht: tekstkadertjes als gateway tot kennis en antwoorden op al uw (levens)vragen? Alles komt terug! Herinnert u zich Ask Jeeves nog? Aan deze virtuele butler kon je – in een tekstvak – vragen in natuurlijke taal stellen. Veel meer dan enkele procenten marktaandeel haalde Ask Jeeves nooit en dus werd de butler in 2006 met pensioen gestuurd. Misschien moet Ask.com de virtuele butler Jeeves anno 2023 weer nieuw AI-leven inblazen?

De grootste innovatie van 2023 blijkt een tekstvak te zijn

Maar een tekstvak dus als manier om te interageren met kunstmatige intelligentie. Zoals we dat vroeger ook met z’n allen moesten doen als we iéts uit onze personal computer wilden krijgen. Kent u nog het blanco scherm met een knipperende cursor? Wachtend op uw commando’s? Alles komt terug. En als alles toch terug komt, dan is het nu de beurt aan ontwikkelaars om werk te maken van grafische interfaces en ‘schillen’ rondom die AI-engines. Dat is niet eens een voorspelling, want op de tijd dat ik dit tik zijn er ongetwijfeld tientallen nieuwe AI-diensten gelanceerd die achterliggend draaien op de grote AI-motoren. En dat tekstvak, dat zal dan uiteindelijk wel weer plaats moeten ruimen voor nieuwere interfaces met spraak en video – zoals we dat in het messaging-tijdperk eigenlijk ook al zagen gebeuren. Alles komt terug, en dus koppelt de nieuwe AI-empowered Bing-app al spraaktechnologie aan AI. Geen prompts meer tikken, maar commando’s inspreken.

Luidt generatieve AI een nieuw tijdperk in IT in? Daar twijfel ik niet aan. Ik geloof er heel sterk in dat dit het begin kan zijn van totaal nieuwe ecosystemen, te vergelijken met het ontstaan van de cloud. Ik geloof niet in het populistische riedeltje dat Europa de AI-race al verloren heeft: je hoeft niet de motor uit te vinden, je kan ook sterk zijn in alles rondom die motor.

Maar ik beloofde nog een voorspelling. Een grote nieuwe strijd wordt volgens mij iets wat ik samenvat als ‘dé answer engine voor bedrijven’. Denk aan een eenvoudige interface – ja, een tekstkadertje – waarin iedere werknemer eindelijk antwoorden krijgt op de vragen waar zij of hij nu iedere werkdag mee worstelt. Wie is nu weer de nieuwe accountmanager van mijn klant die ik al een jaar niet meer zag? Wat zijn de belangrijkste trends in mijn verkoopscijfers? In mijn dossierafhandelingen? Doe ik het beter dan vorige maand? Haalt mijn afdeling hun kpi’s? Maar even goed ook: toon mij alle documenten, mails en conversaties over het IT-project van klant X, en vat de stand van zaken even samen. Ik denk dat we hier nog een boeiende strijd mogen verwachten bij de grote business software- en cloudverkopers.

En als ik er nog een bonusvoorspelling tegenaan mag gooien: misschien pakt binnenkort iemand uit met de eerste ChatGPT-achtige toepassing die volledig lokaal draait. Ook dat is een constante in de IT-geschiedenis: de golven tussen een gedistribueerd en een gecentraliseerd model. GPT-on-a-Chip? Wie weet. Als iemand het zou kunnen of zou aandurven, dan is het Apple wel. Alles komt terug: ook voorspellingen die misschien toch nooit uitkomen.