Het Benelux-parlement roept de regeringen van België, Nederland en Luxemburg op om hun versnipperde nationale strategieën te harmoniseren en van de regio een AI-testzone te maken.
Terwijl de Europese Unie werk maakt van de praktische uitrol van de AI Act, klinkt vanuit de Benelux een roep om nauwere samenwerking. Na een thematisch debat dat in mei plaatsvond in Luxemburg, heeft de Benelux Interparlementaire Assemblee een formele aanbeveling opgesteld. De boodschap aan de drie regeringen is helder: stop met eilanddenken. Hoewel de drie landen elk hun eigen accenten leggen – met het Belgische ‘Convergentieplan voor AI’ en o.a. de ‘AI for Belgium’ strategie, de Nederlandse focus op onder meer publieke waarden en mensenrechten en de Luxemburgse ‘AI Factory’ – dreigt er inefficiëntie. De Assemblee stelt vast dat de landen weliswaar strategieën hebben, maar dat ‘samenwerking op Benelux-niveau synergie en schaalvoordelen kan opleveren’.
De komst van de Europese AI Act zal sowieso wel de krijtlijnen uittekenen, maar de praktische invulling vereist nationale aanpassingen. Het Benelux-parlement dringt er in dit document bij de verschillende regeringen daarom expliciet op aan om ‘de ontwikkeling van nationale AI-strategieën op elkaar af te stemmen en te streven naar convergentie van beleidsdoelstellingen, standaarden en ethische kaders’.
Vraag naar AI-pilootprojecten
Het meest concrete voorstel is om de Benelux te positioneren als een voortrekker van AI binnen Europa. De Assemblee ziet een unieke kans om de regio uit te bouwen als ‘proeftuin voor de implementatie van de Europese AI Act’. In de tekst gaat het onder meer over het opzetten van testzones en gezamenlijke toezichtmodellen en het lanceren van grootschalige publieke AI-pilootprojecten in verschillende domeinen zoals gezondheidszorg, mobiliteit en de overheid.
De Assemblee wijst verder nog op de fundamentele impact van AI op het democratisch proces, met inbegrip van risico’s zoals ‘manipulatie via sociale bots, desinformatie en de dreiging voor representatieve besluitvorming’. Een gecoördineerde testomgeving zou overheden in staat moeten stellen deze gevaren sneller te identificeren en te beheersen.
Onvoldoende AI-kennis binnen de overheid
Al wijst het document daar nog op een extra pijnpunt: het kennisniveau binnen de overheid zelf. De Assemblee vraagt daarom om ‘te voorzien in de opleiding van ambtenaren, de opbouw van gespecialiseerde expertise en het systematisch uitwisselen van best practices tussen de drie landen’.
Het is nu aan de respectievelijke regeringen van België, Nederland en Luxemburg om deze aanbevelingen om te zetten in concreet beleid.