Een onderzoek van MIT toont hoe ons brein minder verbindingen maakt wanneer we steunen op AI-tools zoals ChatGPT. De meeste testpersonen kunnen zelfs niet navertellen wat ze kort voorheen hadden geschreven.
Het onderzoek (hier kan je de volledige paper downloaden) van de Amerikaanse universiteit liet drie groepen van 54 testpersonen verschillende schrijfopdrachten uitvoeren. Eén groep deed dat uit het hoofd. Een tweede groep mocht Google als zoekmachine gebruiken om dingen op te zoeken. Een derde groep mocht een LLM, in dit geval ChatGPT, gebruiken.
Om te kijken hoe onze hersenen op het gebruik van die tools reageren, werden EEG-signalen gemeten en werden de proefpersonen nadien geïnterviewd. Daaruit blijkt zeer duidelijk dat de groep die ChatGPT gebruikte, veel minder verbindingen maakte in hun hersenen dan de andere twee groepen.
‘Hersenconnectiviteit ging systematisch naar omlaag met de hoeveelheid externe ondersteuning: de ‘brain-only’ groep toonde de sterkste en breedste netwerken,’ klinkt het in de studie. ‘De search engine group toonde gemiddelde betrokkenheid. Bij de LLM-ondersteunde groep was dat het zwakst op elk vlak.’
Het onderzoek werd uitgevoerd door onder meer Nataliya Kosmyna en Eugene Hauptmann van MIT. Ook de Belgische professor Pattie Maes werkte mee aan de studie. Wel moeten we nuanceren dat het om een preprint versie gaat. Dat wil zeggen dat het onderzoek nog niet is gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift en nog niet onderhevig is geweest aan peer-review.
Amper herinneren
De interviews gekoppeld aan de schrijftest leggen ook bloot hoe slecht we dingen onthouden als we het denkwerk door een LLM laten uitvoeren. Zo kon 83,3 procent van de ChatGPT-gebruikers niet citeren uit wat ze minuten eerder hadden ingeleverd. Bij de groepen die uit het hoofd of met zoekmachines werkten lag dit gemiddeld op 11,1 procent.
Ook achteraf merkbaar
De drie groepen werden eerst elk drie keer getest met een schrijfopdracht, metingen en een gesprek achteraf. Nadien volgde een vierde opdracht waarbij de groep die eerst een LLM (ChatGPT) moest gebruiken, voor de vierde test iets uit het hoofd moest neerschrijven. De groep die uit het hoofd een tekst moest schrijven moest bij deze opdracht dat doen met behulp van ChatGPT.
Daar bleek de eerste groep (LLM-to-brain) nog steeds zwakkere neurale connecties te leggen. Omgekeerd toonde de groep die origineel uit het hoofd moest schrijven maar nu ChatGPT gebruikte (brain-to-LLM), hogere activiteit in hun hersenen, informatie kwam vlotter uit hun geheugen.
Minder kritisch en creatief
De studie spreekt hierbij van ‘cognitive debt’. Wanneer je mentaal op externe systemen steunt, vervangt dat de cognitieve processen die je ontwikkelt voor onafhankelijk denken. Hoewel het nog niet werd onderzocht, vrezen ze dat dit op lange termijn mensen minder kritisch en creatief maakt, maar dat mensen zo ook vatbaarder kunnen worden voor manipulatie.
De onderzoekers hopen dat hun studie een voorlopige gids kan zijn voor de impact van AI op onze cognitieve capaciteiten en de praktische impact van de technologie op leeromgevingen.
Generatieve AI zoals we het vandaag kennen bestaat nog maar enkele jaren, maar wint zowel op de werkvloer als onder studenten snel aan populariteit. Uit het Digimeter-onderzoek van imec eerder dit jaar blijkt dat 68 procent van de Vlaamse jongeren (18 tot 24 jaar) een gewoontegebruiker is. Bij de groep die nog studeert is dat zelfs 72 procent. 13 procent betaalt zelfs voor een premium versie.
Ook daar waarschuwde onderzoeker Lieven Demarez dat je moet leren redeneren, bronnen vergelijken en argumenten opbouwen. Dingen die een chatbot makkelijk voor je doet, maar tegelijk voorkomt dat je het zelf leert en kan toepassen. De studie van MIT bevestigt die veronderstelling.