Met Tech Optimisme alleen gaan we het niet redden.
Mea culpa, mea maxima culpa.
Na meer dan 20 jaar in digitaal, besef ik dat mijn tech optimisme niet altijd gerechtvaardigd was. Laat staan duurzaam. Social media, digitale transformatie, blockchain of – god beware – de metaverse – ik, en vele anderen met mij, hebben altijd naar tech gekeken door een business bril. And I’m sorry.
Want naast die business voordelen, heeft tech ook een bredere impact. Het heeft onbedoelde gevolgen die niet triviaal zijn. De merde? Die inzichten komen pas later. En ‘hindsight’ is nuttig, maar de tech genie is dan al lang uit de fles.
Dat is waarom ik Sustainable Tech Behaviour wil introduceren. Een framework om tech beslissingen van organisaties te onderbouwen. Want anders riskeren we om binnen 10, 20 jaar hier weer te staan met datzelfde gevoel van verwarring: ‘Oei!? Hadden we toen maar even nagedacht…’
De keerzijde van tech
Begrijp me niet verkeerd: technologie is fantastisch.
Tien jaar geleden herwerkte ik de communicatie-strategie van een lokale overheid: van dure print naar getargete Facebook ads. Toen vernieuwend. En vooral: kostenefficiënt.
Ik zou dat niet meer doen. Ik denk niet dat ik belastinggeld zou gebruiken om een bedrijf te steunen dat niet het beste track record heeft op vlak van belastingen betalen. Ik denk niet dat de waarden van een overheid aligneren met een bedrijf dat ‘people’ wil ‘connecten’, maar tegelijk draait op een dopamine machine.
Ik wijs hier niet met het morele vingertje. Ik geef gewoon aan dat ik, met de luxe van ‘hindsight’, dat nu op een meer duurzame manier zou bekijken.
De keerzijde van tech is even alomtegenwoordig als tech zelf. Deepfakes, doom scrolling, Elon Musk als ambtenaar, Microsoft die een atoomcentrale koopt voor hun datacenters. Het is complex aan het worden! En dan schiet AI ook nog eens langs alle kanten onder onze veren.
Nu we het er toch over hebben. Hoe cool zijn LLMs? Grappige naam nodig voor je Sporza wielerteam? There’s a GPT for that! Nieuwe materialen ontdekken? AI tools FTW.
Maar met mijn STB bril kijk ik naar de keerzijde en denk ik: wat gebeurt er als we ons denken en taalcreatie uitbesteden?
Collega’s zeggen: ‘ChatGPT is echt heel nuttig’. Maar al die mensen zijn opgeleid in een non-AI tijdperk. Ze hebben leren redeneren en informatie verwerken. Wat gebeurt in 2040, als we Gen Alpha hebben opgeleid in een wereld van AI agents. Gaat AI dan nog steeds ‘kennis democratiseren’? Of hebben we een AI elite gecreëerd?
Opnieuw, geen oordeel. Ik stel gewoon de vraag. Maar daardoor geef ik wel tegengas, trek ik aan de teugels van die losgeslagen Tech Optimism-hengst.
Dit houdt me al een tijdje bezig. Eerst met een beetje schroom. Maar ik merkte snel dat mensen meegingen. Blijkbaar is die paradoxale verhouding met tech als jeuk op een vervelende plek. Veel mensen hebben er last van, maar niemand praat erover.
Waarom toch?!
Hoe komt het dat we zo verblind worden door tech-optimisme
Ik zie een paar redenen:
- Tech is heel erg goed. Vooral in meetbare dingen als automatisering, efficiëntie, scaling! En targets halen vinden wij, mensen, heerlijk.
- De werkcultuur van techbedrijven is standaard geworden. We worden geacht start-up mantra’s over te nemen: ‘be agile’ of ‘move fast and break things’. Maar snelheid maakt een meer systemische blik moeilijk.
- ‘Tech Creep’. Tech wordt vaak geïmplementeerd voor kleine, short term problemen. En omdat het klein is, voelen we nooit de behoefte om grotere vragen te stellen. Maar tech werkt! Dus gebruiken we meer tech om een ander, klein probleem op te lossen. Enz enz.
- Tech wordt gezien als low-risk. Een vriendin heeft een medische start-up. Ze springt al 2 jaar door hoepels van regelgeving om een product met een laag risico te lanceren. Dat staat in schril contrast met iets als Character AI. Lanceertijd: paar weken. En binnen 2 jaar unicorn!
De rode draad: we praten over tech in termen van efficiëntie, gebruiksgemak, automatisering, business value,… en niet in termen van bredere impact.
Een framework! My kingdom voor een framework!
Buikgevoel is goed, maar mensen willen oplossingen. Hoe kan de board een ander perspectief krijgen? Hoe kunnen product teams de juiste vragen stellen?
Sustainable Tech Behaviour vereist een mindset die minder gericht is op efficiëntie en kortetermijndoelen. Mensen kunnen dat, maar hebben tools nodig. En dat is waar frameworks en canvassen van pas komen.
Het STB-raamwerk v0.1 is simpel: zoek naar de impact en onbedoelde gevolgen op 4 non-business niveau’s: sociaal, individueel, ecologisch en economisch.
- Als je dit doet voor videobellen, plak je misschien een post-it in het stuk Economical met de vraag: ‘Vinden we het ok dat we kopen van een bedrijf als Zoom dat ‘per ongeluk’ data door China heeft geleid?’.
- Als E-bike merk kom je misschien tot de Ecological bedenking: ‘Als mensen ons product kopen als vervanging van normale fietsen, hoeveel meer energieverbruik faciliteren we dan?”’
- Bij een avatar chat app, roept het stuk Individual misschien vragen op als: ‘Wat is nu onze impact op de ontwikkeling van non-verbale taalvaardigheden?’
Als brainstormtool werkt dit ruwe raamwerk verrassend goed. Momenteel onderzoeken Innovatie-studenten van Erasmus Hogeschool hoe dat uitgebreid kan worden. Deze jonge mensen waren getriggerd door dat STB-gevoel en willen dat integreren in hun innovatie-denken. Chapeau!
What’s in it for me?
…hoor ik de CTO, Product Owner of CEO al denken. En terecht.
Nogmaals, het is niet de bedoeling om dingen moeilijker te maken. We moeten de impact van tech zichtbaar maken, beslissingen onderbouwen en potentiële voordelen identificeren.
- Misschien is dit net een kans voor organisaties om hun maatschappelijke impact te tonen.
- Kan Sustainable Tech Behaviour een USP worden bij het aantrekken van (B2B) klanten, een Nutriscore voor tech?
- Is het een voordeel in de war for talent van de GenZ/Alpha generaties? Een deel van deze jongeren zijn zeker meer waarde-gedreven en beseffen goed dat hun relatie met tech ingewikkeld is.
Los van dat alles
Los van het onderzoek en het framework en de voordelen, geloof ik dat het sowieso hoog tijd is om Sustainable Tech Behaviour te omarmen, op welke manier dan ook.
Lees bijvoorbeeld deze quote van Marc Benioff, CEO van Salesforce.
“The current version of AI is going to help us run our businesses and be more productive, augment our employees, improve our margins, increase our revenues, and improve our customer relationships and our business KPIs.”
Dat is old school (en zeer succesvol) business denken. Maar als we willen dat technologie op een duurzame manier bijdraagt, hebben we ook STB-denken nodig.
We moeten verder durven denken dan “Yes, we can!”. We moeten ook durven zeggen: “Holy shit, can we? Dan moeten we hier eens goed over nadenken.”
Een STB mindset kan helpen die kwesties te identificeren. Een beetje zoals red teaming – niet voor security, maar voor de samenleving.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier