Vlaanderen heeft de voorbije jaren stevig ingezet op digitalisering en technologische innovatie. Toch dreigen we achterop te geraken in een domein dat wereldwijd als de nieuwe economische krachtlijn wordt gezien: deeptech. Wie vandaag niet inzet op de ontwikkeling en toepassing van diepgaande technologieën – van geavanceerde AI tot biotechnologie en kwantumcomputing – verliest morgen de aansluiting met de grote economische motoren. Als we willen dat Vlaanderen een rol van betekenis blijft spelen in de kenniseconomie, moeten we veel sneller en slimmer durven investeren. Dat dient in samenwerking te zijn met Europese partners, maar het ontslaat ons niet van een eigen verantwoordelijkheid.
Wat is deeptech en waarom is het zo cruciaal?
Deeptech verwijst naar technologieën die niet zomaar een verbetering zijn van bestaande producten, maar echte doorbraken creëren. Denk aan kwantumcomputers die miljoenen keer krachtiger zijn dan klassieke computers, AI-algoritmes die zelfstandig nieuwe medicijnen ontwerpen, of biotechnologie die ziektes veel vroeger kan opsporen en behandelen. Zulke technologieën ontstaan niet vanzelf. Ze vragen jarenlange fundamentele research, intensieve investeringen en een sterke brug tussen wetenschap en ondernemerschap.
Het belang van deeptech is moeilijk te overschatten. Kwantumtechnologie zal bijvoorbeeld een revolutie teweegbrengen in cyberveiligheid en de medische wereld. AI-modellen worden ingezet om klimaatverandering nauwkeuriger te voorspellen en te bestrijden. Biotechnologie maakt het mogelijk om vaccins sneller te ontwikkelen, wat we tijdens de coronacrisis pijnlijk leerden. Wie deze innovaties beheerst, bepaalt de economische en geopolitieke verhoudingen van morgen.
Waar Vlaanderen vandaag staat
Vlaanderen beschikt over uitstekende troeven: sterke universiteiten, topcentra zoals imec en VIB, en een bloeiende biotech-sector. Maar op vlak van deeptech-brede innovatie blijven we achter vergeleken met regio’s als Zuid-Duitsland, Eindhoven en zelfs delen van Noord-Italië. Vlaanderen mist een schaalvergroting die essentieel is om internationaal impact te maken.
Deeptech is geen nice-to-have. Het is de motor van onze toekomstige welvaart.
De Vlaamse overheid beseft dit gelukkig steeds meer. In het regeerakkoord van Diependaele I wordt diepgaande technologieontwikkeling expliciet genoemd als prioriteit. Er wordt gesproken over bijkomende investeringsfondsen en over de oprichting van een Deeptech Valley in Vlaanderen. Toch blijven de plannen op veel punten nog te vaag en voorzichtig. In vergelijking met Duitsland (dat zijn Cyber Valley uitbreidt) of Frankrijk (dat met AI for Humanity een krachtig nationaal programma heeft opgezet), hinkt Vlaanderen nog steeds achterop in durf en daadkracht.
Deeptech vraagt schaal én samenwerking
De vraag rijst of Vlaanderen als regio zelfstandig voldoende schaalgrootte heeft om internationaal mee te spelen. Realistisch bekeken: dat is bijzonder moeilijk. Deeptech-ontwikkeling is zo kapitaal- en kennisintensief dat samenwerking op Europees niveau onvermijdelijk is. Maar dat betekent niet dat Vlaanderen mag wachten op Europa. Integendeel: we moeten lokaal ecosystemen versterken én slim integreren in Europese netwerken.
Brainport Eindhoven toont hoe het kan. Door actief samen te werken met Duitse en Belgische partners, is de regio uitgegroeid tot een powerhouse in chiptechnologie en hightechsystemen. Ook in de Cyber Valley in Baden-Württemberg bundelen kennisinstellingen en bedrijven hun krachten rond AI-onderzoek, ondersteund door lokale én Europese middelen. Vlaanderen moet dezelfde ambitie tonen: lokale excellentie uitbouwen en tegelijk Europese allianties sluiten rond sleuteltechnologieën.
Concrete Vlaamse initiatieven tonen dat het kan. Zo positioneert imec zich steeds sterker als wereldspeler in nano-elektronica, onder meer via samenwerkingen met Europese onderzoeksnetwerken. Ook VIB lanceerde recent nieuwe biotech-startups die de internationale aandacht trekken. Maar dit zijn nog te vaak uitzonderingen, geen brede beweging. Vlaanderen heeft nood aan tientallen deeptech-startups die via slimme financiering en ondersteuning kunnen doorgroeien, en aan gezamenlijke Europese onderzoeksprojecten die schaalgrootte creëren.
De toekomst begint vandaag
Willen we dat Vlaamse bedrijven in 2030 nog een rol spelen in een wereld waar AI, biotech en kwantumtechnologie de spelregels herschrijven, dan moeten we nu versnellen. Niet met kleine stapjes, maar met een duidelijke strategie, substantiële investeringen en een Europese blik. Vlaanderen kan niet alles alleen, maar moet wel zelf de eerste stap zetten.
Deeptech is geen nice-to-have. Het is de motor van onze toekomstige welvaart. Vlaanderen heeft het talent en de basisinfrastructuur in huis. Nu nog de moed om echt door te duwen