Belgische Proba-3 satellieten, die totale zonsverduistering simuleren, gelanceerd

Vanop het Satish Dhawan Space Centre in het Indiase Sriharikota zijn donderdag twee Proba-3 satellieten van het Europese ruimtevaartagentschap ESA gelanceerd en in een elliptische baan om de aarde geplaatst.

Het gaat om een precisiemissie waarbij onder meer de buitenste atmosfeer van de zon bestudeerd zal worden door een volledige zonne-eclips te simuleren. De lancering was live te volgen op ESA TV. Die lancering zou normaal gisteren/woensdag plaatsvinden, maar moest een dag uitgesteld worden vanwege een technisch probleem.

De satellieten werden om 11.34 uur Belgische tijd gelanceerd met een Polar Satellite Launch Vehicle (PSLV) van de Indian Space Research Organisation (ISRO). Die beschikt over de nodige kracht om het gecombineerde paar van 550 kg in een zeer elliptische baan te plaatsen, op een afstand tussen 600 en 60.000 kilometer van de aarde.

Made in Kruibeke & Luik

ls onderdeel van de nieuwe Proba (Project for On-Board Autonomy)-missie wil ESA een totale zonsverduistering simuleren. Beide satellieten, die in Kruibeke werden geassembleerd en getest, worden daarvoor zo georiënteerd dat de ene de zon voor de andere verbergt. ‘Het gaat om een unieke precisieformatie-vliegmissie: de satellieten zullen samen vliegen, met behoud van een vaste configuratie alsof deze een enkele structuur in de ruimte zijn’, aldus ESA.

De satellieten zullen op exact 144 meter afstand van elkaar in lijn zijn met de zon om een schaduw van de ene satelliet naar de andere te werpen, waardoor langdurige kunstmatige zonsverduisteringen ontstaan om de zwakke buitenatmosfeer van de zon te onthullen, zonder verblind te worden door de helderheid ervan.

Eén ruimtevaartuig zal de optische telescoop dragen, het tweede ruimtevaartuig zal een deel van de coronagraaf, vervaardigd in het Centre Spatial de Liège, dragen.

De Koninklijke Sterrenwacht van België houdt toezicht op de wetenschappelijke werking van het ASPIICS-instrument (Association of Spacecraft for Polarimetric and Imaging Investigation of the Corona of the Sun), waarmee het fonkelen van de zon op een nooit eerder vertoonde manier kan worden geobserveerd.

Corona bestuderen

Met de kunstmatige verduistering willen de wetenschappers de corona van de zon, ofwel de stralende ringen rond de zon, bestuderen. Het gaat om de buitenste atmosfeer van de zon die tijdens een zonsverduistering verschijnt. Daar ontstaan de zonnestormen die de elektronische infrastructuur van de aarde kunnen verstoren.

Zonder een zonsverduistering is de corona niet zichtbaar omdat de zon te helder is. Een zonsverduistering duurt normaal gezien maar een paar minuten, maar de Proba-3 zou het mogelijk moeten maken om de corona zes tot zeven uur lang ononderbroken te bestuderen tijdens elke ongeveer 19 uur durende baan rond de aarde.

De satellieten werden ongeveer 18 minuten na het opstijgen losgekoppeld en de eerste signaalregistratie door het vluchtcontroleteam in ESA’s ESEC-vestiging in Redu vond een kwartier later plaats.  Meer dan 40 bedrijven van 13 ESA-lidstaten hebben meegewerkt aan dit project. Kostprijs van de missie: ongeveer 200 miljoen euro.