Het VUB AI-programma MeteoSaver is opgenomen in de TIME Best Inventions Special Mentions of 2025, een lijst met meest invloedrijke uitvindingen van het jaar.
De software, ontwikkeld door VUB-onderzoeker Derrick Muheki, toont volgens VUB aan hoe belangrijk technologie kan zijn in het bestrijden van de klimaatverandering. Door historische temperatuurgegevens te vervolledigen met de software, kunnen blinde vlekken in de klimaatverandering weggewerkt worden.
Kwetsbare gegevens
De software, ontwikkeld door Muheki binnen de onderzoeksgroep BCLIMATE onder leiding van professor Wim Thiery, gebruikt machine learning om handgeschreven weerregisters automatisch om te zetten in digitale datasets. Wetenschappers kunnen voortaan een foto nemen van een weerlogboek uit het verleden. Het programma verwerkt de foto eigenhandig en zet die om naar gestructureerde spreadsheets die kunnen worden geanalyseerd, gedeeld en veilig bewaard. ‘Zo helpt MeteoSaver om kwetsbare gegevens te beschermen die anders verloren dreigen te gaan door tijd, overstromingen of brand’, verduidelijkt de VUB.
Om de software te testen, trok Muheki in de zomer van 2023 naar de Yangambi-afdeling van het Nationaal Instituut voor Agronomisch Onderzoek (INERA) in de Democratische Republiek Congo. Daar scande hij gedurende zijn verblijf tot meer dan 9.000 pagina’s met historische weerlogboeken uit de regio. ‘Toen ik zag hoe kwetsbaar die papieren archieven waren, besefte ik pas hoe dringend dit werk is’, vertelt hij. ‘Slechts enkele maanden voor mijn bezoek was een deel van het archief beschadigd door brand. We hadden decennia aan onvervangbare gegevens kunnen verliezen.’
Datakloof dichten
Momenteel is Muheki bezig met een analyse van meer dan 900.000 gedigitaliseerde waarnemingen uit zijn veldwerk in het Congobekken. Zo wil hij beter begrijpen hoe lokale weersextremen, zoals droogtes en hittegolven, zich hebben ontwikkeld onder door de mens veroorzaakte klimaatverandering. ‘Wat interessant is, is dat we zullen kunnen kwantificeren of en hoe extreme gebeurtenissen zoals hittegolven of ernstige droogtes die we vandaag zien, zijn geïntensiveerd door de mens veroorzaakte klimaatverandering’, klinkt het.
Klimaatwetenschapper en VUB-professor Wim Thiery is ervan overtuigd dat de software nieuwe deuren opent. ‘Klimaatmodellen zijn maar zo goed als de data waarop ze steunen. Met MeteoSaver kunnen we eindelijk de datakloof dichten en regionale klimaatveranderingen beter begrijpen, vooral in gebieden die tot nu toe onderbelicht waren’.
De MeteoSaver-software is open source en staat ter beschikking van wetenschappers wereldwijd. De VUB-onderzoekers benadrukken dat deze resultaten niet mogelijk zouden zijn geweest zonder ‘de nauwe samenwerking met onze collega’s van de Universiteit Gent’.
