Ja, ook NFT’s van Club Brugge zijn oplichting en kwakzalverij

NFT’s hebben niets te maken met financiën of voetbal, maar wel met oplichting en internethypes. Dat Club Brugge voortaan doelpunten in NFT-vorm gaat verkopen valt dan vooral te klasseren als een schaamteloze cash grab bij goedgelovige fans.

Vanaf dit voorjaar kan je bepaalde ‘momenten’, zoals een doelpunt, bij Club kopen als non-fungible token. Dat klinkt geweldig voor de fans, maar wat Club hier doet komt vooral neer op digitaal bedelen en je fans wijsmaken dat ze ook echt iets krijgen.

Wat is een doelpunt als NFT?

Nu kan je denken: ‘Ik ben niet helemaal technisch mee, maar dit interesseert mij wel’. Proficiat, je bent het doelpubliek van Club Brugge. Iemand die graag deel wil uitmaken van de hype, maar niet begrijpt dat het gebakken lucht is. Laten we daarom eerst uitleggen wat een NFT is.

Niets.

Een NFT is een koppeling van een digitaal item op een blockchain. Wauw, nietwaar? Maar laten we dat nu even toepassen op een doelpunt van Club Brugge en de manier waarop blockchain werkt.

Eerst en vooral moet je weten dat er niet zoiets is als ‘de blockchain’. Jij, ik en mijn vrienden kunnen er samen een opzetten, maar ook je collega’s kunnen een eigen blockchain opzetten die daar volledig los van staat. Net zoals ‘in de cloud’ marketingpraat is voor ‘op een server’ is ‘op blockchain’ een hippe omschrijving voor ‘een database die je niet zomaar kan manipuleren’.

Club Brugge werkt hiervoor samen met Simba als technische partner. Wat we daarbij wel moeten we nuanceren is dat het bedrijf gebruik maakt van enkele bestaande en populaire blockchains.

Maar wat staat er dan precies op die blockchain? Weinig meer dan een verwijzing naar het ‘moment’ waarvan je een NFT hebt. Het voor de hand liggend voorbeeld is een link naar een digitaal beeld. Dat beeld is niet echt van jou. Iedereen kan en mag het beeld zien, je hebt geen recht om te commercialiseren. Je hebt, zoals computerwetenschapper Jeroen Baert het in de Nerdland-podcast mooi verwoordde, ‘een digitaal kassaticket’. Bragging rights.

Misschien word ik wat te oud voor deze hype, maar ik kan me niet inbeelden dat ik ooit jaloers ga worden op iemand die een NFT kon kopen of bemachtigen van eender wat. ‘Ik heb een NFT van de val van de Berlijnse muur?’ ‘Wat?’ Inderdaad, wat?

Daar komt nog bij dat de blockchain die dat bijhoudt geen juridische of zelfs morele autoriteit heeft. Begin ik morgen mijn eigen blockchain met de bewering dat ik er de eerste goal van Lukaku als NFT op verkoop, dan heeft dat geen enkele betekenis. Al zou Lukaku mij in theorie kunnen aanklagen omdat ik zijn naam misbruik om mensen op te lichten.

Denkbeeldig item, echt geld

Deze zwendel bevat binnenkort dus ook ‘een doelpunt van Club Brugge’. Maar wat je koopt, krijgt of ermee kan is letterlijk niets.

Komt Hans Vanaken dat doelpunt nog eens overdoen in je woonkamer? Neen. Krijg je advertentie-inkomsten als dat doelpunt op Sporza wordt herbekeken? Neen. Het is een virtueel aandenken. Dat moment staat omschreven op een blockchain en jouw naam wordt er bijgeschreven. Maar het enige wat er echt gebeurt, is dat jij denkt dat je iets bezit. Oh, en dat je daarvoor echte euro’s betaalt. Geld dat van een gelover in NFT’s naar een verpatser van NFT’s gaat, dat is het enige wat echt is in heel dit circus.

En zo komen we meteen bij de essentie. Doet een voetbalploeg dit om fans een betere ervaring te geven? Natuurlijk niet. Doen ze dat om makkelijk te cashen? Natuurlijk wel. En ik heb er persoonlijk geen probleem mee als dat gebeurt met shirts, gadgets, handtekeningen of zelfs de sprieten van de heilige grasmat, maar dit is iets anders: Club Brugge geeft aan gebakken lucht een willekeurige betekenis om goedgelovige fans ervoor te laten betalen.

Gebakken lucht is zelfs te veel eer. Realityster Stephanie Matto verkocht tot voor kort haar scheten in een potje aan fans. Ja, ik heb daar ook mee gelachen, maar in tegenstelling tot Club geeft Matto haar fans wel degelijk een unieke ervaring, iets om te koesteren, misschien om zelfs opgewonden van te geraken. Als ze ooit nog bekender wordt dan stijgt dat potje misschien zelfs in waarde en je kan het vlot doorverkopen. Ik schrijf deze zin met de grootste ernst: een scheet in een fles is letterlijk waardevoller dan wat Club Brugge zijn fans probeert te verpatsen.

NFT’s zijn niet echt, maar zullen wel blijven

En toch is de kans groot dat NFT’s zullen blijven. Ook al zijn ze absoluut waardeloos. Betalende digitale outfits in games als Fortnite zijn al enkele jaren zeer gangbaar. En op zich heb ik geen probleem met dat concept. Maar het wordt momenteel opgepompt tot een nieuwe vorm van investeren, iets wat echte waarde zou hebben of iets wat je hoort te hebben. Dat is het niet.

En uiteraard springen technologiebedrijven mee op de kar. Sinds deze week kan je ook op Twitter een NFT als profielfoto gebruiken, uiteraard tegen een kleine vergoeding. Ik geef het een kwestie van maanden voor ook Facebook ermee uitpakt voor zijn gloednieuwe Metaverse. (Update: dat is intussen ook het geval.)

En daar zit de kern van de zaak: sportclubs, idolen, techbedrijven en elke organisatie met een hoop volgers of gebruikers kunnen op deze manier zelfverzonnen digitale items in echt geld omzetten. Net zoals bij de hype rond cryptomunten (waar nog wel iets meer potentieel in zit) hebben de aanbieders en bezitters van NFT’s er alle belang bij om te zeggen dat NFT’s belangrijk en waardevol zijn. Net zoals iemand die pas een dure wagen kocht, gaat beweren dat het een uitstekende aankoop is.

Zo worden NFT’s de komende jaren voorgesteld als een must-have. En als iedereen er minstens ééntje koopt in dit tijdperk van personal branding, al is het maar aan één euro per stuk, dan haalt een platform met miljoenen gebruikers al snel genoeg op om de rekeningen even te betalen. Dus ja, NFT’s blijven omdat ermee te cashen valt.

Maakt hen dat nuttig? Neen. Maakt hen dat nodig? Neen. Maakt hen dat tot ‘iets’ buiten holle opscheprechten? Neen. Maar als we er met genoeg mensen in geloven, dan hoeven we niet meer onder ogen te zien dat het weinig meer is dan oplichting en kwakzalverij.

Update 25/1/2022:

Zin toegevoegd over Siba als technische partner van Club Brugge.