Kan 3D-printing onze industrie redden? 5 actiepunten

‘3D-printing is een toptechnologie waar we als innovatief land vol moeten durven op inzetten. Bijkomend pluspunt is dat onze regio wat 3D-printing betreft al sinds jaar en dag pionierswerk verrichten. Maar die leidende rol komt stilaan onder druk te staan’, schrijft Benjamin Denayer, Senior business developer additive manufacturing bij Sirris.

Daarom stelt Sirris, het collectief centrum van en voor de technologische industrie, vijf concrete actiepunten voor die ons moeten toelaten ook in de toekomst top te blijven.

De maakindustrie speelt een cruciale rol in onze economie. Het is een motor voor innovatie, productiviteit, kwalitatieve jobs en dus welvaart. Europa zag de voorbije decennia echter heel wat productiebedrijven wegtrekken richting lageloonlanden. Om duurzame groei te realiseren is er daarom nood aan een strategie die volop inzet op toekomstgerichte technologieën.

3D-printing, bijvoorbeeld, – additive manufacturing (AM) in het jargon – draait om het samenvoegen van materialen – metalen, polymeren, keramiek,… – om op basis van 3D-modellen specifieke onderdelen te ‘printen’. De voordelen van deze technologie ? Een efficiënter grondstoffengebruik, compacte en performante eindproducten en een quasi grenzeloze vormvrijheid voor ontwerpers.

België als pionier in Europa

Hoewel 3D-printing momenteel een hot topic is, is de technologie niet nieuw. In de vroege jaren negentig lag de focus hoofdzakelijk op het maken van prototypes, een niche waarin 3D-printing vandaag gemeengoed is. Innoverende spelers richten hun pijlen nu op de grootschalige productie van complexe, functionele onderdelen en volledige eindproducten. En net daar ligt ook de grootste uitdaging. Want om op grote schaal rendabel te zijn, is er nood aan nieuwe machines en systemen.

De Belgische industrie en de academische wereld waren er van bij het begin bij en verrichtten waardevol pionierswerk. Ons land behoort anno 2015 tot de Europese top in onderzoek en ontwikkeling in 3D-printing. Belgische bedrijven en onderzoekscentra – waaronder KU Leuven en de labs van Sirris in Gosselies en Seraing – huisvesten een uitgebreid machinepark toegespitst op deze technologie.

We mogen best trots zijn op wat we al hebben verwezenlijkt. Bedrijven als 3DS-LayerWise, Materialise of Melotte genieten wereldwijde erkenning als toonaangevende spelers. Maar stilstaan zou achteruitgaan betekenen. Om in de toekomst een leidende rol te blijven spelen, moeten we enkele belangrijke uitdagingen aanpakken. In een nota voor het Europees Economisch en Sociaal Comité werden daarom vijf concrete actiepunten naar voor geschoven :

1. Een futureproof infrastructuur

3D-printing is onlosmakelijk verbonden met een doorgedreven digitalisering. Achter elk 3D-model schuilt een enorm volume aan data. Cruciale investeringen in onze ict-infrastructuur dringen zich op, zowel in netwerken, software als opslagcapaciteit. Deze moeten niet alleen beantwoorden aan de hoogste kwaliteitsstandaarden, maar ook op het vlak van veiligheid de nodige garanties bieden.

2. Een solide maatschappelijke onderbouw

Bij disruptieve technologieën als deze is het essentieel om een breed maatschappelijk draagvlak uit te bouwen. Een nieuwe generatie van productiesystemen vraagt om een nieuw type van medewerkers. Zonder informatiecampagnes naar het brede publiek, maar ook investeringen in onderwijs en specifieke opleidingen, dreigt een tekort aan geschikte profielen.

3. Een voedingsbodem voor creativiteit en onderzoek

De mogelijke toepassingen van 3D-printing zijn schier eindeloos. Maar willen we dit potentieel volledig ontsluiten, dan moet daar ook het juiste kader voor aanwezig zijn. Enerzijds moeten we via fiscale en financiële incentives onderzoek en de menselijke creativiteit aanmoedigen, zowel bij bedrijven als bij onderzoeksinstellingen. Anderzijds zullen deze kenniscentra en de industrie ook zelf initiatief moeten nemen.

4. Een verruimde kijk op processen, materialen en machines

Om succesvol te produceren op grote schaal is er nood aan bijkomend onderzoek die de technologie robuuster, sneller en productiever maakt. Het gebruik van meer en nieuwe materialen kan het pad effenen voor een competitievere grondstoffenmarkt, wat op zijn beurt de prijzen van eindproducten drukt. Daarnaast moet de overheid, maar evengoed onze kenniscentra en ondernemingen, de ontwikkeling van open productiesystemen stimuleren, die voldoende flexibel en makkelijk te integreren zijn met bestaande technologieën.

5. Een wettelijk kader gebaseerd op dialoog met alle betrokken partijen

3D-printing evolueert razendsnel. Momenteel ontbreekt een sluitend wettelijk kader dat aandacht heeft voor standaardisering en certificering, eigendomsrecht, consumentenrecht, milieu, en veiligheid en gezondheid op de werkvloer. Daar de implicaties van 3D-printing zich over tal van wetenschappelijke, industriële en maatschappelijke domeinen uitstrekken, is het essentieel dat deze regelgeving tot stand komt in samenspraak met alle betrokken spelers.

Deze opinie verscheen eerder in de papieren versie van Data News op 19 juni. In dat nummer brengen we een uitgebreid dossier over 3D-printing in België.