Laat Jef Colruyt dat e-votingsysteem ontwikkelen!

Met de ontwikkeling van het e-votingsysteem in België gaat het blijkbaar slecht: de gekozen opdrachtnemer krijgt zijn boeltje niet bij elkaar en zijn concurrenten promoten dan maar fijntjes hun afgewerkt systeem internationaal.

Met de ontwikkeling van het e-votingsysteem in België gaat het blijkbaar slecht: de gekozen opdrachtnemer krijgt zijn boeltje niet bij elkaar en zijn concurrenten promoten dan maar fijntjes hun afgewerkt systeem internationaal. Toch moet ik toegeven dat ik die gloednieuwe systemen verdacht gedateerd vind, en me niet echt het product lijken van meer dan 17 jaar lessen trekken uit een pionierspositie inzake elektronisch stemmen. Want geloof het of niet, de invoering van de eerste stemcomputers in België dateert alweer van het pre-internetjaar 1994…

België koos toen resoluut voor de technologische vlucht vooruit, en toonde zich visionair: onze toestellen hielden het legendarisch lang vol (tot 2010), en mochten pas vorig jaar op welverdiend pensioen. Tijdens die periode bracht ruwweg 40% van de Belgische bevolking zijn stem elektronisch uit, in een project dat door de overheid steevast als een ‘proefproject’ werd bestempeld, want de veralgemening van elektronisch stemmen leek velen angst in te boezemen.

Dat is op zich vreemd, want Belgische administraties timmerden in de tussentijd hard verder aan het ontwikkelen van state-of-the-art overheidsplatformen waar de meest gevoelige data over wordt verwerkt: van tax-on-web tot de kruispuntbank Sociale Zekerheid, ze vullen er in het buitenland de eGov-schoolboekjes mee.

Dat kon sommige politieke partijen niet geruststellen: die weerden alles wat naar innovatie rook in het stemproces, omdat het zogezegd duur, intransparant en fraudegevoelig zou zijn. Te veel mensen konden volgens hen niet met knoppen of – godbetert – aanraakschermen om, en er zou wel één of andere slimme hacker dat systeem kraken: zeker gezien dat al 17 jaar lang niet gebeurd was kon dat toch écht niet lang meer uitblijven.

Die kostprijskritiek liep altijd al mank: dat de drukker goedkoper bedrukt papier kan leveren dan de computerboer stemcomputers lijkt me geen verrassing. Wat vele criticasters op eVoting niét meerekenen in hun kostprijsvergelijking is dat het tellen van al dat papier gebeurt aan uurlonen waar zelfs een doorsnee Oost-Europese bouwvakker niet voor uit z’n zetel komt (een ruwe 3,5 € per uur, in zondagdienst, jawel).

Kritiekpunten twee en drie zijn iets lastiger: papier is dus volgens onze politici veiliger en transparanter dan elektronische systemen. Los van het feit dat ik niet begrijp dat het invullen van je belastingsaangifte dan wél weer in een papierloos systeem kan, sloeg ik er dan maar de studie op na die dit moet staven: niet minder dan zeven Belgische Universiteiten kregen immers opdracht om deze redenering wetenschappelijk te bekrachtigen, door een vergelijkende studie uit te voeren met landen die – zoals eerder vermeld – op ons achterlopen.

Eén en ander resulteerde in een 246 pagina’s tellend – en dus indrukwekkend – rapport, dat concludeert dat we in België geen ‘bollekes’ meer moeten kleuren, maar papiertjes met barcodes inscannen. Dat rapport zegt trouwens ook dat de experts het er over eens zijn dat elektronisch stemmen even veilig en betrouwbaar is als op papier stemmen, maar gezien die vaststelling op p. 128 in plaats van op p. 246 staat, is die wetenschappelijk minder relevant.

Hierdoor heeft België verstek gegeven aan haar innovatieve industrie: in plaats van die industrie (met notoire trekkers als Zetes) te oriënteren in een volwaardig elektronisch stemsysteem, deed de overheid liever alsof er in de laatste twintig jaar niets is gebeurd op ICT-vlak, en duwde hen in de richting van omslachtige kassasystemen, inclusief inscannen van net afgedrukte papiertjes. Alsof we de bankkaarten weer moeten afschaffen en enkel cash geld nog betrouwbaar zou zijn (dat je dan wel elektronisch telt, dat wel). En dat is jammer, bijzonder jammer.

Hoewel, het is nog niet te laat: laat ons van de crisis bij Smartmatic-Steria gebruik maken en een crisismanager aantrekken. Indien de heren onderhandelaars snel handelen en nu Jef Colruyt inschakelen, dan hebben we binnen de kortste keren een systeem dat ons weinig kost, toch het vertrouwen geniet van heel België en tegelijkertijd van IT-visie op de toekomst getuigt. Jef als Staatssecretaris voor Elektronisch Stemmen – moet kunnen, toch?

Koen De Vos Koen De Vos is Operations Manager van het iLab.o van het IBBT.