Lieve mensen met autisme, bedankt voor de technologie

Afgelopen zaterdag, 2 april was het Wereld Autisme Dag. Joepie! Is dat een goeie reden om een feestje te bouwen? Of willen we autisme liever ‘genezen’ zien? Als het van mij afhangt, een man met autisme, moeten ze die pil alvast niet uitvinden. Ik ben namelijk best blij met mijn iPhone. U denkt toch niet dat we zonder de autistische hersenwerking veel technologische vooruitgang zouden gehad hebben?

Eerst en vooral, mijn autisme kan soms heel vervelend zijn. Ik kan soms uren verdrinken in een detail dat er eigenlijk alleen maar in mijn eigen hoofd toe doet, of ik kan mij soms sociaal zo leeg voelen dat je mij voor een zombiefilm zou kunnen casten. En, ook bij mijn medemens kan ik vaak een neurose veroorzaken. Als men mij bijvoorbeeld vraagt om ‘de groetjes’ te doen, zeg ik wel eens dat men zelf maar een email met ‘hallo’ moet sturen. Of nog irritanter, en tot grote blijdschap van mijn vriendin, heb ik soms een ‘woord van de week’, waar ik een week lang een passionele liefde voor een bepaald woord ondervind, en het continu in elk gesprek wil forceren (raadt u mijn woord van de week op basis van deze tekst?).

Maar, en nu komt mijn punt, gelukkig is niet alles omtrent autisme kommer en kwel. Misschien is autisme evolutionair gezien wel niet zo slecht geweest?

Laten we beginnen bij het begin, het échte begin, in de tijd waar we nog allemaal ‘jager-verzamelaars’ waren. Vermoedelijk waren het de mensen met autisme die door hun hogere gewaarwording voor verschillen de meesters waren in het spoorzoeken, en het ene dier van het andere konden onderscheiden. Of, waren zij het die door hun maniakele focus konden blijven testen welke steen nu toch wel de scherpste speer maakte?

In ieder geval, autisme is niet bezweken onder selectiedruk, dus zo nadelig moet het toch niet geweest zijn. We zien zelfs momenteel eerder het omgekeerde. In bepaalde delen van de wereld, San Franscisco Bay Area bijvoorbeeld, lijken autisten zich massaal voort te planten. Je zou kunnen stellen dat autisme daar zelfs mogelijk een voordeel is om een partner te vinden, wie had dat ooit gedacht? Een mogelijke verklaring is dat ze vaak hoge functies hebben in belangrijke bedrijven, wat nu eenmaal vaak aantrek geeft, of gewoon omdat de ‘soort zoekt soort’ strategie daar net wat gemakkelijker gaat.

Dat mensen met autisme het goed doen in technologiebedrijven is niet verwonderlijk. Ze hebben vaak een sterk logisch vermogen, wat de enige echte noodzakelijke vereiste is om computercode te kunnen schrijven. Ze kunnen zich ook urenlang vastzetten op een technisch probleem waar een neurotypisch persoon al lang naar eindeloos Facebook scrollen was overgegaan. Een computer doet ook wat je vraagt, zelfs al neem je niet de tijd om er eventjes aan te vertellen hoe slecht het weer toch wel niet is buiten. Maar, alhoewel het autistisch brein zich uitstekend leent tot technische jobs, is het belangrijk te nuanceren dat mensen met autisme vaak ook bijzonder goed in creatieve jobs zijn, mede omdat hun brein vaak een razendsnelle kennis-stofzuiger is.

Puntje paaltje, je zou kunnen stellen dat autisme hebben in San Francisco niet noodzakelijk voor iedereen een probleem vormt. Het is een plaats waar de omgevingsfactoren de genetische factoren niet in de weg staan, en deze soms zelfs kunnen katalyseren tot een sterkte. Zo is de bedrijfsstructuur daar vaak plat, want mensen met autisme vinden blindelingse slavernij nu eenmaal niet zo logisch. Ook is er daar een cultuur van directheid in communicatie, wat helpt als je een collega hebt die het niet kan laten je te vertellen dat je adem toch echt wel stinkt die dag. Het is daar ook helemaal oké om 4 dagen vanuit je kelder in je ondergoed te zitten programmeren, als er geen noodzakelijke meetings zijn. Misschien kunnen wij daar in België iets van leren?

En als je er wat dieper over nadenkt, kunnen mensen met autisme daar eigenlijk gewoon zichzelf zijn, meer is daar niet aan. Ze moeten ze zichzelf niet verloochenen om binnen een abstracte structuur te passen die in industriële tijdperken is uitgevonden. Voor mij persoonlijk is het net die disconnectie van mezelf, die heroïsche queeste om mijn puzzelstuk continu bij te knippen om toch maar in de puzzel te passen, in de klas , op het werk, etc., die van mijn autisme ook effectief een stoornis heeft gemaakt. Maar, en dat is ook belangrijk, daar is iedere persoon met autisme verschillend in.

Dus, laten we op Wereld Autisme Dag al de technologische vooruitgang vieren die de autistische hersenwerking ons gebracht heeft. Wie weet in wat voor futuristische scenario’s dit zal eindigen? Laten we niet automatisch aannemen dat autisme automatisch een stoornis impliceert, maar laten we ook de maatschappelijke structuur bevragen waar we mensen soms krampachtig in duwen. En laten we vooral het glas heffen op al deze mooie autistische mensen, hun bedanken voor hun echteid en oprechtheid. Dat ze zichzelf nooit moeten verloochenen.

Op zijn blog en podcast 20angles gaat Steven De Blieck dieper in op autisme, bewustzijn en andere onderwerpen.