‘Mark Zuckerberg is een konijn’

Volgens Ben Caudron is Zuckerberg niet alleen dader in het perfide spel van datakapitalisme, maar ook een slachtoffer van politici met twee gezichten. “Vandaag kan ik me moeilijk van de indruk ontdoen dat Zuck onvermoed in de handen van de goochelaars is terechtgekomen. Die hebben een nieuwe truc voor ons toeschouwers, de truc met het konijn”, schrijft hij.

Of ik dan medelijden had met Mark Zuckerberg, vroeg Ruth Joos. Ze klonk vooral geamuseerd maar ook een heel klein beetje verbaasd. Dat had wellicht met het moment te maken. Want zo werkt het spel dat we ‘schandaal’ noemen: het dicteert wanneer welke mening wenselijk is. Dat je niet begrijpt waarover zoveel stampij gemaakt wordt, dat je het vermeende schandaal wil onderscheiden van waar het echte schandaal over gaat, hou je beter een paar dagen achter. Tot de deelnemers van de lynchpartij van dienst hun roes van de verontwaardiging uitslapen of zich warmen aan alweer een nieuwe steekvlam (iemand een F-16?).

Maar goed, terug naar de vraag. Uiteraard voel ik geen greintje medelijden met Zuckerberg en zijn imperium. Daarvoor is de bereidheid de schade in te perken te klein, de schuldbekentenissen te leugenachtig, en de arrogantie te groot.

Tegelijk kan ik me voorstellen hoe verbaasd Zuckerberg moet geweest zijn toen hij zich opnieuw in het oog van de zoveelste mediastorm wist. Wellicht vroeg hij zich af waarom oud nieuws hem zoveel geld moest kosten. Want dat was het toch, oud nieuws? Meer zelfs, de kern van “het probleem” – stoute meneren en mevrouwen graaien naar alles wat je op Facebook zet en gebruiken jouw stupiditeit om je nog meer te naaien – werd ooit fier aangekondigd als een handig feature, door Facebook zelf. We noemden dat toen nog geen schande, maar Social Graph API.

Wellicht moet hij ook vreemd opgekeken hebben toen hij tussen de stroom verschonende media-optredens door vernam van de plannen van Macron. Had die niet net aangekondigd dat hij ook in het spel van A.I. een grote jongen wil zijn en daar twee miljard euro voor veil heeft. Die centen haalt hij bij de belastingbetalers en schuift hij door naar de Europese private sector. In één beweging wil hij ook komaf maken met maatregelen die ongebreideld experimenteren een beetje inperken – eat this, Elon Musk – en wil hij datadelen uitbreiden.

Kijk, zelfs de meest over het paard getilde miljardair wil weleens verward geraken bij zoveel onduidelijkheid. Want zelfs voor Zuckerberg moet de ironie van één en ander duidelijk worden. Met de ene hand zwaaien de grote leiders met de invitatie voor het strafbankje dat Zuckerberg te beurt valt, terwijl ze met het schuim op de verkozen lippen briesen over regulering. Ondertussen tekenen ze met de linkerhand overeenkomsten die zelfs Zuckerberg niet durfde te dromen.

En ja, dan wil het mededogen zich wel een keer meester van me maken en kan ik de lokroep van de diepere lagen niet weerstaan.

En ja, dan blijf ik achter met de indruk dat Zuckerberg niet alleen dader is in dit perfide spel dat datakapitalisme is. Hij is ook een beetje slachtoffer van politici met een Januskop.

Die lieten de andere kant van hun tronie al een keertje zien toen een zondebok voor Fake News moest gevonden worden. Er werd weliswaar ook boos gekeken naar Google, maar het bleek uiteindelijk toch Zuckerberg te zijn die het vaakst as over het eigen hoofd moest kieperen. Misschien was ie beter wel in de innovatieraad van het Pentagon gaan zetelen.

Hoe vilein mijn gedachten over Facebook en de heersende jonge halfgod soms ook zijn, vandaag kan ik me moeilijk van de indruk ontdoen dat Zuck onvermoed in de handen van de goochelaars is terechtgekomen. Die hebben een nieuwe truc voor ons toeschouwers, de truc met het konijn.