Microsoft dwingt gebruikers tot een update naar Windows 10. Mag dat wel?

Windows 10 is één van de belangrijkste releases van de afgelopen jaren. Het is de eerste keer geweest dat Microsoft zijn nieuwe versie gratis aanbiedt aan zijn gebruikers. Alhoewel helemaal gratis is het natuurlijk nooit.

In de zomer van 2015 werd Windows 10 officieel gelanceerd. Deze gloednieuwe Windows-versie is voor het bedrijf één van de belangrijkste releases van de afgelopen jaren en werd dan ook groots gepresenteerd. Met Windows 10 wordt het mogelijk om makkelijker verschillende apparaten aan te sluiten, zodat er geswitcht kan worden tussen bijvoorbeeld je smartphone, tablet of pc.

Daarnaast zijn er een hoop specificaties toegevoegd die de gebruikservaring zullen verbeteren, aldus Windows. Het is de eerste keer geweest dat Microsoft zijn nieuwe versie gratis aanbiedt aan zijn gebruikers. Alhoewel helemaal gratis is het natuurlijk nooit. Het is voor gebruikers goed om te beseffen dat zij in dit soort gevallen veelal betalen met hun persoonsgegevens en dus zo hun financiële bijdrage leveren.

De agressieve tactieken waarop Microsoft vervolgens de upgrade aan de man wil brengen, schiet bij vele gebruikers in het verkeerde keelgat. Als nooit tevoren, heeft het bedrijf heel hard zijn best gedaan om zijn gebruikers over te laten stappen naar de nieuwste versie.

Waar het eerst – zij het zeer lastig – nog mogelijk was om de upgrade tegen te houden, zijn er afgelopen week meerdere verhalen naar buiten gekomen waar de computers van gebruikers werden geüpgraded naar de nieuwste versie, ondanks dat gebruikers de upgrade weigerden door de melding met het kruisje weg te klikken.

Deze werkwijze zou ook tegen de eigen interne bedrijfspolicy van Microsoft ingaan. Hierin geeft Microsoft aan dat het aanklikken van het kruisje nooit hetzelfde effect mag hebben als een akkoordbevestiging.

Dat dit upgradebeleid zijn vruchten heeft afgeworpen, blijkt wel uit het feit dat het aandeel van Windows 10 is toegenomen. Of het de reputatie van Microsoft echter ten goede is gekomen is nog maar de vraag.

Of Microsoft gebruik mag maken van deze tactiek, is de vraag van vandaag. Om het juridisch te begrijpen dient men namelijk de hardware te scheiden van de software. De hardware – je pc – is je eigendom. Je koopt die in een winkel, je betaalt de prijs, en je kan er mee doen wat je wil. Ga je aanpassingen gaan doen, vervalt je garantie. Daar stopt het een beetje.

Bij software is het anders. Je koopt namelijk helemaal niets. Of toch wel, maar je huurt. Je krijgt in ruil voor je valuta een povere softwarelicentie, waarbij je rechten als licentienemer tot de geringste waarde worden verminderd.

Vaak is zo’n licentie het schoolvoorbeeld van een juridische gevangenis, waarbij je rechten vaak strikt beperkt worden tot het normale gebruik van de software. Reverse engineering, doorverhuur of doorverkoop en cetera worden standaard juridisch geblokkeerd.

Mag het?

Blijft de hamvraag of Microsoft dus zomaar zijn wil mag opdringen. Het juridische antwoord is ongetwijfeld bevestigend. Als licentiegever mag je zelf bepalen in hoeverre en hoelang een verouderde versie nog ondersteuning krijgt. Je mag zelf bepalen of je dit ‘oplegt’ aan je gebruikers, en al zeker als daar geen vergoeding voor wordt gevraagd. Je PC-fabrikant zal echter nooit voorstellen om je pc gratis in te ruilen voor het nieuwe model. Zo is het verschil meteen duidelijk.

Dataverlies, zoals bij enkele gevallen sprake van was, kan natuurlijk weer niet. Als licentiegever loop je hier het risico dat je een schadeclaim aan je broek hebt, aangezien persoonlijke data (wát je via een OS bewaart op je harde schijf) los staat van een operating system. Bovendien kom je hier in het vaarwater van het privacyrecht, waar je in het licht van de alsmaar strenger wordende regelgeving als bedrijf liever niet wil in belanden.

Het is ongetwijfeld kostbaar om oude besturingssystemen te blijven ondersteunen. Ook zal het garanderen van de veiligheid een issue zijn met alle nieuwe technologieën die ontwikkeld worden. Of dit dergelijke agressieve tactieken rechtvaardigt, is een ethische maar geen juridische vraag.

Microsoft stelt alleszins dat gebruikers te allen tijde volledige controle over het upgradeproces hebben en dat het – na installatie van Windows 10 – nog een maand mogelijk is om vanuit dit nieuwe besturingssysteem je computer te herstellen naar de oude versie.

Vele gebruikers hebben hun ongenoegen geuit over deze ontwikkelingen en daardoor heeft de bij momenten reeds betwijfelbare reputatie van Microsoft opnieuw een bijkomende deuk gekregen.

Dit artikel werd geschreven door Matthias Dobbelaere-Welvaert, managing partner theJurists Europe in samenwerking met Shay Danon, head of legal voor deJuristen Amsterdam.