Naar een juridisch kader voor drones in België

Terwijl er in onze buurlanden al verschillende drone-operatoren actief zijn, is het gebruik van drones in België nog steeds niet toegelaten. Mogen we binnenkort iets concreets verwachten? Een stand van zaken.

Momenteel is er in België geen specifieke wetgeving* voor het privaat en commercieel gebruik van drones en kan men enkel voor testvluchten of vluchten met wetenschappelijke doeleinden een toelating verkrijgen. Nochtans bestaat deze wetgeving wel al in onze buurlanden waaronder Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Dit geeft België een competitief nadeel. Ook hier zijn er verschillende bedrijven die zich specialiseren in drones. En ook voor andere bedrijven zal het gebruik van drones in de toekomst kosten besparen en nieuwe deuren openen.

Het aantal mogelijke activiteiten met drones is immers ongezien: zij kunnen ingezet worden voor bewaking, inspectie van infrastructuur of hoogspanningslijnen, vervoer van goederen, landbouwtoepassingen, luchtfotografie,… Niemand kan het nog ontkennen: drones zijn de toekomst. Nochtans is er ook een keerzijde aan het verhaal: drones kunnen evenzeer ingezet worden voor criminele of terroristische doeleinden. En daarenboven is het zo dat drones een regelrechte aanslag kunnen betekenen op onze privacy.

In het voorjaar van 2015 kwam de wetgever eindelijk met een ontwerp koninklijk besluit aandraven. Dit 60 bladzijden tellend manuscript bevat een regeling voor het privaat en commercieel gebruik van drones in België. Elke drone die opstijgt in België, landt in België of over België vliegt, zal aan de bepalingen van het koninklijk besluit moeten voldoen, met uitzondering van een aantal specifieke gevallen.

Dit ontwerp koninklijk besluit kreeg al heel wat kritiek, onder andere door de sector, de Privacycommissie en de Europese Commissie. Zo mogen drones slechts tot 90 meter hoog vliegen voor commerciële doeleinden. Dit is echter niet hoog genoeg voor alle activiteiten, vindt de sector.

Ook de Privacycommissie gaf in haar advies niet mis te verstane opmerkingen. Zo zijn er nog een aantal onduidelijkheden over het toepassingsgebied van het koninklijk besluit, terwijl het om een zeer intrusieve technologie voor de privacy gaat. De Privacycommissie bevestigde wel dat onze huidige strenge privacywetgeving in elk geval van toepassing is wanneer men persoonsgegevens verwerkt, bijvoorbeeld door middel van een fototoestel, een microfoon of een camera die op de drone wordt geplaatst. U hoeft dus niet bang te zijn dat een overvliegende drone stiekem foto’s van u kan nemen. Grensoverschrijdend gedrag voor drones zal immers niet getolereerd worden.

Als laatste zijn er dan nog de opmerkingen van de Europese Commissie. Zo zouden de Belgische regels eisen opleggen die het commercieel gebruik van drones teveel beperken.

Waar initieel de inwerkingtreding van het koninklijk besluit was voorzien voor december 2015, zal het nu tot het voorjaar van 2016 wachten zijn, zodat al deze opmerkingen kunnen bekeken en verwerkt worden.

Het koninklijk besluit zal in elk geval een grote impact hebben voor de bedrijven : zij zullen immers niet alleen moeten voldoen aan verschillende technische vereisten, maar ook telkens de toestemming van de overheid nodig hebben voor bepaalde activiteiten met een zogenaamd hoog risico, zoals het vliegen boven een mensenmassa. Daarenboven zal de piloot eveneens een medische keuring moeten ondergaan en een theoretisch en een praktisch examen moeten afleggen.

Op Europees vlak blijft men niet vanaf de zijlijn toekijken. De Europese Commissie heeft inmiddels een voorstel gedaan om bepaalde aspecten in verband met het gebruik van drones zoals veiligheid, privacy en aansprakelijkheid, op Europees niveau te regelen zodat we stilaan naar een uniform Europees rechtskader gaan.

Is er dan nog nood aan een Europees verhaal, nu stilaan alle landen eigen nationale droneswetgeving hebben? Natuurlijk. We moeten namelijk op lange termijn denken en in termen van de globale markt. Eén groot Europees initiatief kan dan ook niet anders dan toegejuicht worden, aangezien het voor Europa als geheel en voor de bedrijven afzonderlijk beter zou zijn als zij zich niet telkens aan andere nationale wetgeving moeten aanpassen van zodra zij van plan zijn om in een ander land activiteiten uit te voeren. Drones kennen immers geen grenzen. Minder kosten voor de bedrijven dus en meer rechtszekerheid. Zo kan Europa een wereldspeler worden op het vlak van drones.

Toch moet zich bewust zijn van de potentiële gevaren van drones. Het gaat tenslotte om een nieuwe technologie, waarvan niet alle risico’s al gekend zijn. De Belgische en de Europese wetgever moeten dus op hun hoede blijven zodat onze veiligheid en privacy niet in het gedrang komen.

Intussen is het uitkijken naar het nieuwe koninklijk besluit.

Ik wens u in elk geval alvast een prettige vlucht toe.

*Deze opinie verscheen in de gedrukte versie van Data News op 5 februari. Intussen is bekend dat de federale wetgeving rond drones er deze lente aankomt.