Netneutraliteit verraden door het Europees Parlement?

Er is veel commotie over een stemming van het Europees Parlement rond netneutraliteit in de EU. Door in te stemmen met het tekstvoorstel van de Commissie wordt het begrip netneutraliteit in Europa plots verwaterd en uitgehold, zeker in vergelijking met de strenge regels die gelden in de VS. Open brieven met bezorgdheden van grote namen als Foursquare, Netflix, Kickstarter en Reddit en de stichter van het internet, Tim Berners-Lee, hebben niet mogen baten. Krijgen we nu in Europa een internet met twee snelheden?

Wat is netneutraliteit alweer?

Het concept is simpel en blijft ook in Europa bij wijze van principe overeind. Alle dataverkeer op internet moet op dezelfde manier behandeld worden. Providers die toegang tot internet verlenen mogen bepaalde content leveranciers geen voorrang geven op hun netwerk of andere discrimineren. Zij mogen dus geen geld vragen om via hun routers informatie sneller bij de gebruiker te brengen of diensten van andere leveranciers te blokkeren.

Waarom is het nieuwe compromis geen goede zaak?

Het probleem situeert zich op het vlak van de uitzonderingen op het basisprincipe. Vanaf mei 2016 zullen internetproviders namelijk wel voorrang kunnen gaan geven aan gespecialiseerde diensten, bijvoorbeeld tijdens piekmomenten, maar ook daarbuiten. Anderzijds zullen zij kunnen beslissen bepaalde diensten niet te laten meetellen voor dataverbruik, ook wel zero-rating genoemd.

Voor sommigen lijkt dat geen slechte zaak. Een aantal innovatieve diensten zoals internettelevisie of diensten voor de gezondheidszorg hebben nu eenmaal snelle toegang nodig en vertragingen kunnen zelfs voor ernstige problemen zorgen. Via technische ingrepen kan de nodige continuïteit worden verzekerd. En gebruikers zullen maar al te graag horen dat het dataverkeer voor een bepaalde applicatie zoals een muziekdienst gratis in het abonnement vervat zit.

Waar de internetgemeenschap voor vreest, en wellicht terecht, is potentieel misbruik door bepaalde providers. Kunstmatig netwerkbeheer verleent hen immers onvermijdelijk een grote mate aan discretie. Sommige diensten van grotere spelers, of zelfs de diensten van de provider zelf, kunnen een oneerlijk voordeel boven andere krijgen, zeker nu de uitzonderingen nogal vaag geformuleerd zijn. En dat zou geen goede zaak zijn voor innovatie en concurrentie.

Dit had de Kamercommissie van het Belgische parlement eerder dit jaar al in de verf gezet in een resolutie aan de regering. In het verleden is trouwens ook gebleken dat telefoonoperatoren die internettoegang leveren providers van internettelefonie van hun netwerk trachten te weren. Tot slot bestaat de vrees dat providers geëncrypteerde en dus per definitie zwaardere communicatie gaan benadelen en dit terwijl nu net encryptie steeds belangrijker wordt om privacy en confidentialiteit te beschermen.

Overheidscontrole om misbruik te vermijden

Nu de kogel door de kerk is zullen we met de nieuwe realiteit moeten leven. Het zal er vooral om draaien oneerlijke concurrentie en zeker flagrant misbruik in de mate van het mogelijke tegen te gaan.

Dit is een rol die in de eerste plaats is weggelegd voor de bevoegde Europese regulatoren op het vlak van elektronische communicatie. Zij zullen samen duidelijke richtlijnen moeten opstellen om de nodige controle efficiënt uit te oefenen. Welke gespecialiseerde diensten kunnen bijvoorbeeld voorrang krijgen onder welke voorwaarden? Worden kleinere spelers gediscrimineerd omdat grotere spelers met meer geld over de brug komen? Het is van deze controle dat de werkelijkheid voor een groot stuk zal afhangen, ook al zal dit in de praktijk niet altijd eenvoudig zijn. In België zal de controle moeten gebeuren door het BIPT. Laten we daar dus maar snel werk van maken.