Jesse Zaman, kersvers doctor in de computerwetenschappen aan de VUB, heeft een visuele programmeertaal uitgevonden om citizen-science-projecten laagdrempeliger te maken. Daarmee kan iedereen, ook wie geen programmeerervaring heeft, z’n eigen meetapp bouwen.
Burgerwetenschap of ‘citizen science’ is wetenschappelijk onderzoek dat uitgevoerd wordt met de hulp van vrijwilligers, die bijvoorbeeld gegevens verzamelen. Denk aan de jaarlijkse vogel- of vlindertellingen of aan het ‘CurieuzeNeuzen’-project waarbij burgers de concentraties van stikstofdioxide in hun straat konden opmeten.
Citizen science zit in de lift. Dankzij de smartphone met ingebouwde GPS en andere technologische mogelijkheden kunnen steeds meer gegevens verzameld en verwerkt worden. Maar de ICT-hulpmiddelen die die gegevensverwerking ondersteunen, de ‘burgerobservatoria’, moeten doorgaans wel vanaf nul worden ontwikkeld. Dat is iets wat totnogtoe niet kon overgelaten worden aan burgerwetenschappers, omdat ze er vaak niet de ICT-kennis voor hebben.
“We hadden bijvoorbeeld een app gebouwd die burgers de mogelijkheid gaf om het geluidsniveau van hun omgeving te meten via de microfoon van hun gsm. Makkelijk en goedkoop. Maar je moet zo’n app natuurlijk wel steeds aanpassen aan de verschillende behoeftes, zoals bijvoorbeeld het tijdsstip en de plaats waar de metingen moeten gebeuren, het behandelen van gegevens om ze te kunnen analyseren, enzovoort. Hiervoor heb je steeds opnieuw variaties op hetzelfde computerprogramma nodig”, schetst Jesse Zaman het probleem.
Daarom besloot Zaman een toegankelijke programmeertaal te ontwikkelen waarmee burgers zélf een app voor een citizen-science-project in elkaar kunnen knutselen. DISCOPAR (Distributed Components for Participatory campaigning) is één eenvoudige, visuele taal waarmee niet alleen een app voor het verzamelen van gegevens kan worden aangemaakt, maar ook gegevensverwerking kan worden opgezet. Op de website flamenco.vlaanderen moet iedereen daarmee binnenkort zijn eigen burgerobservatorium kunnen creëren.
Legoblokjes
“Het is alsof je met legoblokjes aan het spelen bent. Die kan je op het scherm met elkaar verbinden, waarbij de verbindingen de stroom aan data voorstellen. Op die manier kan je op een heel laagdrempelige manier een app bouwen, zonder dat je zelf iets hoeft te programmeren”, licht Zaman toe. Het doelpubliek zijn dan ook wetenschappers of vrijwilligers die het domein goed kennen, maar geen programmeerachtergrond hebben.
Met de verschillende ‘legoblokjes’ kan je een groot aantal combinaties maken. De blokjes zelf werden door Zaman ontwikkeld, in het kader van zijn doctoraatsonderzoek aan het Software Languages Lab van de VUB, onder het promotorschap van Wolfgang De Meuter.
Het DISCOPAR-project maakt deel uit van het grotere Flamenco-platform, een samenwerking tussen de VUB, UGent, VITO, en een vijftiental maatschappelijke organisaties zoals bijvoorbeeld de Fietserbond en TreinTramBus. Daar moeten in de loop van 2019 een aantal concrete projecten uitkomen. Om de mogelijkheden van het platform aan te tonen heeft Zaman zelf alvast drie verschillende apps gemaakt: één voor het meten van geluidshinder, een andere die ervaringen van gebruikers van trage wegen in kaart brengt en één die atmosferische factoren opmeet.
