‘Onderwijssysteem niet afgestemd op mogelijkheden en noden van hedendaagse digitalisering’

‘Toen mijn dochter twee jaar geleden IT-lessen kreeg maar nadien amper wist wat een bureaublad of netwerk was, wist ik: ons onderwijssysteem was niet afgestemd op de hedendaagse digitalisering’, schrijft Giselle Vercauteren van TUI Benelux, die blij is dat Crevits en De Croo nu gaan samenwerken rond digitalisering in het onderwijs.

Twee jaar geleden kwam ik tot het besef dat ik op zijn minst kon worden beschuldigd van schuldig verzuim, met wat zin voor dramatiek zelfs van onachtzaamheid voor de toekomst van onze jeugd. En met mij honderden of zelfs duizenden IT-professionals in Vlaanderen.

Ik vertel je hoe dit moment van zelfreflectie er kwam.

Geen programmatorische spelletjes of geknutsel met draadjes en knopjes

Mijn toen 11-jarige dochter kreeg haar eerste IT-lessen op school. Als een mama die er prat op gaat zich professioneel te amuseren in innovatie en computerwetenschappen, was ik ongelooflijk geïnteresseerd en vooral benieuwd om haar ontdekkingstocht in informatica te volgen. Ik wou er actief deel van uitmaken. Zo veel leuke mogelijkheden: zouden ze haar een robot leren maken met Dwengo, of zou men haar het probleemoplossend vermogen aanreiken via een programma als Scratch, gekend van Coderdojo. Of zou men op haar school werken aan het computationeel denken met Unplugged?

Een schooljaar verder bleek ze echter geen van deze te hebben gedaan en had ze aan haar eerste lessen informatica-onderwijs geen plezier gehad. Geen programmatorische spelletjes, geen leuke automatisatieweetjes, geen knutselen met draadjes en knopjes. Ze wist nog niet wat een bureaublad of een netwerk was, laat staan een operating systeem. Het kind had in de computerlessen geleerd hoe ze ‘op een linkje moest klikken’ dat haar leidde naar rekensommetjes en online taaloefeningen. Ook had ze het gebruik van Word geleerd om een spreekbeurt voor te bereiden.

‘De ondraaglijke saaiheid van IT’

Ze was ondertussen overtuigd van de ondraaglijke saaiheid van IT. Ze voelde zich bovendien niet getalenteerd in dit vak want ‘het linkje werkte niet altijd’ en ze wist in godsnaam niet hoe ze dat moest oplossen.

Ik vertrouwde op het hoog aangeschreven onderwijsniveau in Vlaanderen. Ik suste mezelf dat ik te ongeduldig was en dat ze de échte computerwetenschappen wel later zou aangeboden krijgen.

Het werd echter erger: in het eerste jaar van het secundair onderwijs – aso, nota bene – bleken haar IT-lessen een cursus blind typen te zijn. De school vond de vaardigheid om vlot te kunnen typen een noodzakelijke voorwaarde om met de computer te kunnen werken, en de IT-lessen de geschikte uren om dit in aan te bieden.

Toen wist ik het: we schoten tekort. Het onderwijssysteem was niet langer afgestemd op de noden en mogelijkheden van hedendaagse digitalisering. Wij boden onvoldoende leuke en vooral leerrijke technische ontdekkingsmogelijkheden aan op school.

Tijd voor actie

Zouden IT-leiders niet de rol op zich kunnen en zelfs moeten nemen om duidelijk te maken wat het belang is van digitaal bewuste gebruikers voor onze maatschappelijke toekomst? Als IT-verantwoordelijke zit ik middenin de digitale omwenteling op het werk, ik besef wat de kracht van computationeel denken is om onze geïnformatiseerde maatschappij te begrijpen en vorm te geven. Was het geen tijd voor actie?

Ik geloof dat al onze kinderen de inzichten en vaardigheden moeten meekrijgen om digitaal bewuste mensen te worden. Ze leven in een informatiegestuurde, geconnecteerde wereld en sommigen van die jongeren zullen die wereld ook mee vormgeven. Ze zijn onze gebruikers, werknemers en collega’s van morgen. De consumenten van onze producten.

Door het ontwikkelen van hun creativiteit, het verschaffen van inzicht en het aanleren van computationeel denken, worden kinderen bewust van de mogelijkheden en gevaren van de geïnformatiseerde wereld.

Tieners willen in alle intimiteit foto’s posten op sociale media, lief en leed delen met gekende en ongekende vrienden, ontdekken welke ongecensureerde informatie ze kunnen vinden. Terwijl diezelfde jeugd aan grootouders vertelt hoe ze films legaal en minder legaal kunnen bekijken, terwijl ze meer sociale media-tools kennen dan menig IT-leider, krijgen ze enkel de gebruikersinformatie. Ze worden digitaal overgelaten aan een commercieel internet waar marketing een nieuw leven gevonden heeft en onze kinderen een target-segment zijn.

Bijscholingen en aangepaste opleidingen nodig

Het initiatief van de KVAB (Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten) en de Jonge Academie was een uitgelezen kans voor het Digital Championship om mee het belang van de computerwetenschappen in het onderwijs te belichten.

Ik was blij als vertegenwoordigster van de digitale agenda in België en samen met enkele IT-leiders te kunnen meewerken aan de publicatie Informaticawetenschappen in het leerplichtonderwijs.

Samen, als werkgroep, evolueerden we tot een standpunt dat door alle disciplines werd gedragen: computerwetenschappen in het leerplichtonderwijs is fundamenteel om het computationeel denken aan te reiken, om de jonge mensen computervaardig te maken.

Om dit te bereiken, moeten leerkrachten bijscholing krijgen, de opleiding van kandidaat-leerkrachten moet worden aangepast zodat computerwetenschappen de erkenning en inhoud krijgen die nodig is.

De publicatie is op 30 en 31 maart 2015 overhandigd aan onze Vlaamse minister van Onderwijs Hilde Crevits en aan onze minister van digitalisering, Alexander De Croo. Er is een studiedag op 29 april 2015 in de Troonzaal van de KVAB. IT-professionals kunnen door het actief steunen van deze initiatieven tonen dat computerwetenschappen in het onderwijs één van de antwoorden is op een stijgende nood aan e-skills.

Ons onderwijs ligt aan de basis van onze economische welvaart, innovatie en toekomst. Voor onze groei en competitiviteit in Europa hebben we steeds meer mensen nodig met ICT-beroepsvaardigheden.

Elkeen die beseft hoe digitaal gestuurd onze wereld en samenleving is, erkent het belang van een fundamenteel begrip ervan, een inzicht dat bereikbaar moet zijn voor iedereen: meisjes en jongens, arm en rijk, minder of meer wetenschappelijk getalenteerd.

Samenwerking Crevits en De Croo is hoopgevend

Ik geloof rotsvast dat we samen, ICT professionals, universiteiten, onderwijzend personeel en vooral met heel enthousiaste kinderen, een verschil kunnen maken. Initiatieven als Digital Championship, KVAB en Jonge Academie, Coderdojo, STEM scholen werken fundamenteel mee aan een welvarende digitale toekomst, met een bewuster gebruik van IT en een grotere digitale veiligheid. De samenwerking tussen minister Crevits en minister De Croo is hoopgevend.