Open RAN: de technologie die telecom in stukken wil hakken

Telecomapparatuur is nu vooral gesloten en proprietair, en operatoren raken de hoge kosten en lock-in daarvan stilaan beu. Daarom kijken ze steeds meer naar open systemen, en de voorhoede daarvan vormt de Open RAN-beweging, die het radio-gedeelte van netwerken wil openbreken.

Een wapen tegen Huawei, dat betekent open-source telecom voor de Amerikaanse overheid. Eind 2019 kondigde het Pentagon aan dat het met open 5G-technologie wil experimenteren, en in januari volgde een wetsvoorstel dat meer dan een miljard dollar in zogenaamde ‘Open RAN’ technologieën moet pompen.

Open RAN of Open Radio Access Networks is een beweging die probeert om delen van het telecomnetwerk open te maken, en dus niet afhankelijk van de grote fabrikanten van telecomapparatuur, zoals Huawei. Dat klinkt als muziek in de oren van de VS, die bang is dat apparatuur van Chinese bedrijven zoals Huawei hen afluistert. Maar zelfs zonder geopolitiek neemt de beweging in kracht toe. Facebook ondersteunt bijvoorbeeld Open RAN met hun Telecom Infra Project, Vodafone wil meer met openbron werken en ook Telefonica experimenteert ermee. Voor dit soort spelers is Open RAN namelijk een manier om kosten te drukken, en om de macht van grote vendors te verminderen.

Niet enkel Huawei

“Het gaat hier lang niet alleen over Huawei”, stelt Frederic Van Durme, CEO van Accelleran, een Belgische start-up die werkt rond Open RAN. “Dit is iets dat alle traditionele vendors onder druk zet. We mogen dit zeker niet reduceren tot Huawei en nationale veiligheid.”

Open RAN, en breder de opensource- en open-interfacebeweging in telecom, belooft namelijk de telecommarkt grondig te veranderen. Zo fabriceren vandaag zogenaamde vendors telecomapparatuur, die operatoren vervolgens gebruiken om onze mobiele netwerken te bouwen. Die markt is erg geconcentreerd en in handen van een viertal spelers: het Finse Nokia, het Zweedse Ericsson en de Chinese spelers Huawei en ZTE.

“De grote vendors controleren onze huidige systemen voor netwerken zoals 3G, 4G en 5G”, legt Michael Peeters uit, directeur connectiviteit bij imec. “Zij ontwikkelen een hele stack aan hardwarecomponenten en software die terechtkomen in basisstations, het core-netwerk en de radiomodules die bovenop de pylonen hangen. En dat alles werkt goed samen zolang ze van dezelfde vendor komen. De vendors zorgen dus voor lock-in. Als je voor een stuk van je netwerk een onderdeel koopt van vendor A, dan zal het makkelijker zijn om ook andere onderdelen bij die vendor te kopen.”

Dat zorgt voor standaardisatie in het systeem, maar heeft ook negatieve effecten. “In de praktijk zorgt dat voor verminderde opties voor innovatie”, stelt Peeters. “Er zijn maar vier á vijf vendors, wat voor lock-in en hogere prijzen zorgt bij de operatoren. Daarom is er nu een drive om opensourcecomponenten te maken, of ook componenten die over de ganse lijn een open interface bieden, en dus goed met elkaar integreren.”

Vooral in de ruimte van de Radio Access Networks, specifiek het stuk rond de antennes en de basisstations, proberen spelers om met generieke onderdelen en open software te werken, en zo de machtsgreep van de grote vendors te breken. En het Antwerpse bedrijf Accelleran is er daar één van. “We zijn eigenlijk een softwarehuis”, stelt CEO Frederic Van Durme. “We werken bijvoorbeeld aan software voor small cells, kleinere antennes die belangrijk zijn voor 5G. Maar uiteindelijk brengen we een ICT-mindset, die cloud-native en open is, naar de telecom-wereld.”

ICT-mentaliteit

Open RAN belooft dus om de markt te verschuiven van een handvol grote telecom-fabrikanten naar een ecosysteem van kleinere aanbieders zoals Accelleran, met een bijhorende verhoging van concurrentie en innovatie, naast een prijsdaling. “We gaan van een markt die heel geconcentreerd en proprietair is, naar één die meer lijkt op ICT en de cloud”, stelt Van Durme. “En daarbij willen we het Radio Access Network als eerste in stukken kappen.”

Iets waar heel wat spelers zich achter scharen. Zo stuwen twee initiatieven de Open RAN beweging, ten eerste het Telecom Infra Project, ondersteund door Facebook, en daarnaast de ORAN Alliance, waar grote operatoren zoals AT&T, Orange en Deutsche Telekom lid van zijn.

“Facebook wil herhalen wat ze deden voor datacenters”, stelt Peeters. “Voordien lanceerden ze al het Open Compute Project om datacenterproducten te democratiseren. Datacenterkosten en energieverbruik waren namelijk te hoog om hun groei te ondersteunen. Daarom maakten ze een hoop nieuwe software en hardware, en stelden ze die open zodat een ecosysteem aan nieuwe spelers gecreëerd werd en de kosten daalden. Vandaag willen ze dat opnieuw doen met de telecomsector. Ze willen het niet-verbonden deel van de wereldbevolking verbinden, want iedereen in het de ontwikkelde landen gebruikt bijvoorbeeld al Facebook. En door de kosten van een netwerk voor mobiel internet te verlagen, stimuleren ze internetgebruik.”

Volwassen?

Maar waar operatoren en spelers zoals Facebook dit vooral zien als een manier om kosten te doen dalen, ziet de Amerikaanse overheid het ook als een tool om Huawei te ondergraven. De VS heeft namelijk geen eigen vendor, en ziet met lede ogen toe hoe Huawei leider is in die markt. Wat telecomnetwerken volgens hen kwetsbaar maakt voor geopolitiek rivaal China. Open RAN is zo een kans om de concurrentie aan te gaan met Chinese vendors.

Maar ondanks dit enthousiasme blijft er nog steeds de vraag of Open RAN überhaupt zal slagen. Operatoren tonen misschien interesse, maar ze zien ook dat Open RAN vaak niet de hoge kwaliteit biedt van de proprietaire systemen. Zo stelde Michaël Trabbia, CEO van Orange België, recent nog dat Open RAN “niet volwassen genoeg” was om echt een alternatief te bieden voor vendors zoals Huawei.

“Aanvankelijk zal dit vooral nuttig zijn voor landen waar netwerken niet sterk competitief zijn uitgerold, of private netwerken in fabrieken en bedrijven”, stelt Peeters. “Voor de landelijke telecomnetwerken in ontwikkelde regio’s is het nog even wachten, want in deze open componenten ontbreken vaak de laatste snufjes van de grote spelers.”

En het is zelfs niet zeker of Open RAN echt de grote vendors zal vervangen. “De grote vendors worstelen natuurlijk met Open RAN”, stelt Van Durme. “Maar dat betekent niet dat ze het negeren. Spelers zoals Nokia zitten gewoon in de ORAN Alliance. En uiteindelijk zal een open ecosysteem ook een aggregator vereisen. Een rol die de grote vendors mogelijk invullen.”

Niettemin is het disruptieve potentieel van Open RAN er vandaag wel degelijk. “De waardeketen van telecom staat op het punt hertekend te worden”, stelt Van Durme. “We gaan van een situatie van concentratie naar disaggregatie.”