‘Pas na deze crisis breekt de digitale transformatie écht door’

Onvermijdelijk vormt corona de rode draad doorheen de marktstudie van Beltug bij Belgische IT-verantwoordelijken. Opmerkelijk is dat er wel sprake is van een digitale versnelling, maar dat die zeker niet altijd synoniem staat voor digitale transformatie.

Naar verwachting zeggen bijna negen op tien grote bedrijven dat corona een duidelijke impact had op digitalisering. Toch stelt maar één procent van de respondenten dat de coronacrisis echt voor veranderingen in de bedrijfsprocessen heeft gezorgd. Dan lijkt er eerder sprake van digitale versnelling dan van digitale transformatie. ‘Corona heeft de bedrijven verplicht een grote focus te leggen op telewerken’, zegt An Swalens, CIO bij de Nationale Bank van België. ‘De digitalisering vindt daardoor vooral op operationeel niveau plaats. Op zich is dat geen grote stap op het vlak van digitale transformatie. Maar toegegeven, wellicht was de coronacrisis ook niet het goede moment om grote, ingrijpende veranderingen door te voeren.’

Voorrang aan continuïteit

Door de crisis lag de focus elders. ‘Bedrijfscontinuïteit was de grootste zorg van de ondernemingen’, zegt Robin Joncheere, VP Go-To-Market bij NTT. ‘De interesse voor digitale transformatie was er voor de crisis zeker: om processen sneller, beter en goedkoper te maken. Bedrijven pikken die draad nu weer op.’ Dat de aandacht noodgedwongen tijdelijk elders lag, verbaast niet. ‘We hebben onze business compleet stil moeten leggen’, zegt Bjorn Van Reet, CIO bij Kinepolis. ‘Dat is niet evident wanneer je bedrijfsmodel en -architectuur zijn ingesteld op groei. Tegelijk voelen we – onder invloed van corona – heel wat verandering in de markt. Het aankoopgedrag van de klant is sterk gedigitaliseerd. Toen de bioscopen na de eerste lockdown weer opengingen, deden klanten hun bestellingen en aankopen tot 95% digitaal.’

Terwijl sommige sectoren moesten sluiten door corona, zagen andere hun business boomen. ‘Het aantal verstuurde pakketten groeide sterk’, zegt Wim Nagels, CIO bij DPD, met een duidelijke impact op IT als gevolg. ‘Ons dataverkeer steeg met 40%. Trouwens: digitale transformatie is een breed begrip. Voor de medewerker van een servicecenter die overstapt naar thuiswerk, waarbij hij niet met een telefoon maar via een laptop belt, is er wel degelijk sprake van een ingrijpende transformatie.’ Het is een voorbeeld waar intussen zowat iedereen vertrouwd mee is: dat van de thuiswerker die via online tools contact heeft met collega’s en klanten. Corona heeft het gebruik van die online tools een enorme boost gegeven. Met 89% van de respondenten springt de dominantie van Microsoft – met Teams of Skype – in het oog. Zoom volgt op grote afstand met 24%.

Snelle overstap

Dat bedrijven voor Microsoft kiezen, is nauwelijks een verrassing. ‘Veel van de partners waarmee je communiceert hebben zelf ook Teams’, zegt An Swalens. ‘Dan is het uiteraard handig om met hetzelfde platform te werken.’ Kinepolis nam zowel Teams als Zoom in gebruik. ‘We lieten de mensen kiezen’, legt Bjorn Van Reet uit. ‘De gebruiksvriendelijkheid en adoptie van Zoom bleken daarbij het grootst. Maar om documenten te delen, gaat de voorkeur toch meer naar Teams, voornamelijk omdat de medewerkers het al gewoon waren met Office te werken.’ De overstap naar Teams ging vaak heel snel. ‘We hadden de migratie van Skype naar Teams al op de radar staan voor de crisis’, zegt Wim Nagels. ‘We hadden een traject van een jaar voorzien, dat we uiteindelijk op drie weken hebben geklaard.’

‘Ook bij ons is er veel Microsoft in gebruik, al werken we veel met Apple-toestellen’, zegt Patrick Putman, CIO bij Manuchar. ‘Tegelijk mogen we niet uit het oog verliezen dat samenwerking in Afrika zo goed als volledig via WhatsApp verloopt.’ Ook dichter bij huis blijkt het gebruik van WhatsApp opvallend hoog. Liefst 34% van de grote bedrijven geeft aan de tool te gebruiken. ‘Dat stemt tot nadenken’, zegt Danielle Jacobs, CEO van Beltug, ‘want zowat de helft van de ondernemingen heeft nog altijd geen formeel beleid voor de omgang met dat soort tools. Los daarvan is de groeiende greep van Microsoft zonder meer verontrustend.’ Vier jaar geleden somden de respondenten van de studie een hele lijst van collaboration tools op. ‘Daar blijft intussen niet veel meer van over’, zegt Danielle Jacobs. ‘Microsoft is als een olievlek die almaar uitbreidt: met eigen producten als Sharepoint en Azure, maar ook via de aankoop van LinkedIn, en nu met Teams.’

Stilaan meer proactieve aanpak op komst

Zoomen we verder in op het belang van digitale transformatie, dan valt het op dat maar 56% van de grote bedrijven die transformatie als een bewuste strategie omschrijft. Ook dat laat zich wellicht voor een stuk aan de context van corona toeschrijven. ‘Eerst moesten we erin slagen digitaal te overleven’, zegt Patrick Putman. ‘Nu dat gelukt is, ontstaat een strategie rond digitale transformatie. We hebben binnen het bedrijf nog veel papieren processen. We nemen nu stappen om die af te bouwen. Dat moet ook. Traders die daar totaal niet in zijn meegestapt, zijn intussen al verdwenen.’

De reactieve houding van veel bedrijven was niet ongewoon. ‘Door corona zetten bedrijven hun structurele investeringen on hold’, zegt Werner De Laet, Chief Enterprise Officer bij Orange Belgium. ‘Nu komt er stilaan een meer proactieve aanpak. Pas na de crisis zullen we de echte doorbraak van digitale transformatie zien.’