‘Schudden we met het Facebook-schandaal onze cybernaïviteit van ons af?’

“Europa moet een pragmatisch evenwicht vinden tussen de nood aan bescherming van de burger en het bevorderen van innovatie. Overregulering van het internet is daarbij in elk geval niét de oplossing. Wat wel cruciaal is, is onderwijs”, schrijft Anneleen Van Bossuyt (N-VA).

Sociale media, online shoppen, contactloos betalen. Eén voor één fantastische mini-revoluties mogelijk gemaakt door het internet en een goudmijn van datagegevens. De toenemende kracht van het internet gaat echter gepaard met een toenemende kwetsbaarheid van de individuele rechten, openbare nutsvoorzieningen en onze samenleving tout court. Zo werden bijvoorbeeld de gegevens van maar liefst 87 miljoen Facebook-gebruikers misbruikt. In België alleen al zouden 61.000 mensen getroffen zijn. Facebook-baas Mark Zuckerberg sloeg dinsdag mea culpa: “We hebben niet genoeg gedaan om te voorkomen dat Facebook te kwader trouw is gebruikt.” Bedrijven moeten inderdaad hun cyberverantwoordelijkheid nemen. Maar ook de consument moet waakzamer worden.

In tegenstelling tot de traditionele criminele methoden, bieden het internet en het dark web een garantie op anonimiteit, waar cybercriminelen handig gebruik van maken. Internationale criminele organisaties vallen online banksystemen, ziekenhuizen, regeringsgebouwen en luchthavens aan. Een jaar geleden werden 230.000 computersystemen in meer dan 150 landen het slachtoffer van WannaCry ransomware. Dat is gijzelsoftware die computers blokkeert en vervolgens van de gebruiker geld eist in ruil voor de vrijgave van zijn gegevens. Sinds 2016 werden dagelijks meer dan 4.000 van dit soort aanvallen gepleegd. Duizelingwekkende cijfers.

Onze cyberonschuld zijn we nu echt wel kwijt. Hoog tijd om ook onze cybernaïviteit van ons af te schudden. Cyberveiligheid moet hét kerndoel zijn in de verdere uitbouw van de Europese digitale interne markt. De nood aan een degelijke bescherming van individuele persoonsgegevens, van onze openbare infrastructuur en de verbetering van online diensten kan én mag niet meer onderverdeeld worden in aparte beleidshokjes. Een grensoverschrijdende bedreiging vergt bovendien een grensoverschrijdende aanpak. Europa moet gezamenlijk streven naar hoge standaarden zodat we een effectieve bescherming kunnen garanderen.

Natuurlijk – en jammer genoeg – is er geen ultiem wondermiddel in dit verhaal. Huidige initiatieven zoals certificering van diensten en producten zijn een essentiële schakel in het verzekeren van cyberveiligheid. Deze riskeren echter tot effectloze marketing gereduceerd te worden bij gebrek aan de nodige juridische gevolgen. De tendens om producten al van het prille begin van het productieproces te wapenen tegen privacy- en veiligheidsaanvallen, vormt een belangrijke component in de versterking van het vertrouwen van de Europese consument. Maar een blinde focus op privacy mag criminelen geen vrij spel geven om zo door de mazen van het net te ontsnappen.

Bovendien is het erg belangrijk dat we ook binnen de digitale interne markt erkennen dat marktopportuniteiten nu eenmaal gepaard gaan met marktverplichtingen. Het kan niet de bedoeling zijn dat we speelgoed dat niet aan de Europese veiligheidsnormen voldoet aan de grens tegenhouden, maar niet-marktconforme internetdiensten wél carte blanche geven. Europa moet een pragmatisch evenwicht vinden tussen de nood aan bescherming van de burger en het bevorderen van innovatie en groei. Overregulering van het internet is daarbij in elk geval niét de oplossing.

Wat wel cruciaal is, is onderwijs. De huidige jongerengeneratie weet perfect wat encryption, online consent en coderen betekenen. Dat kennisniveau moeten we uitbreiden naar elke sector en leeftijdsgroep in onze samenleving. Net zoals we onszelf bewust maken van de gevaren op de weg, is de kennisoverdracht over de gevaren van het internet onontbeerlijk. Enerzijds moet de consument beseffen dat een hokje aankruisen zonder de – veel te lange – lijst aan algemene voorwaarden door te nemen, risico’s oplevert. Anderzijds is een correcte toepassing door bedrijven van de Europese regels voor databescherming en cybercriminaliteit essentieel om een voldoende veiligheidsniveau voor de consument te garanderen.

De digitale revolutie levert ons dagelijks onnoemelijk veel voordelen op. We moeten echter ook voldoende aandacht hebben voor de keerzijde van de medaille. Enkel wanneer we als samenleving erkennen dat virtuele veiligheid even belangrijk is als fysieke integriteit, zullen we in staat zijn onze online activiteiten effectief te beschermen. Een strijd die we samen moeten aangaan. Niet morgen, maar vandaag.