De Geschillenkamer van de Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA) heeft de stad Antwerpen een officiële berisping gegeven voor een proefproject uit 2022 waarbij geluidssensoren werden ingezet om geluidsoverlast in de studentenbuurt te registreren en vervolgens erover te sensibiliseren.
De sensoren maakten geluidsopnames, onder meer van stemmen, die vervolgens onversleuteld werden bewaard op Google Cloud, terwijl de stad beweerde dat er geen gesprekken zouden worden opgenomen.
De inspectiedienst van de GBA had de stad eind 2022 al bevolen het project op te schorten in afwachting van verder onderzoek, klinkt het nog, omdat het project geen geldige rechtsgrond had. ‘De sensoren verzamelden gevoelige gegevens – stemafdrukken zijn biometrische gegevens – of gegevens die onvermijdelijk gevoelige gegevens bevatten’, stelt de GBA. ‘Opgenomen gesprekken kunnen immers informatie bevatten over bijvoorbeeld gezondheid of politieke meningen. De AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming, red.) verbiedt echter de verwerking van gevoelige gegevens, behalve in een beperkt aantal gevallen. In dit geval kon de stad Antwerpen geen van deze uitzonderingen geldig inroepen.’
De geluidssensoren van het project namen ‘s avonds en ‘s nachts omgevingsgeluiden op om er een AI-model mee te trainen en vervolgens een aanmoediging te activeren die oproept om te stoppen met nachtlawaai. De Geschillenkamer beveelt de stad nu ook om alle stemafdrukken en alle ruwe audiobestanden waarin stemgeluid voorkomt, die tijdens het project zijn verzameld, te verwijderen.
Sowieso stopgezet
Opmerkelijk is ook dat de GBA stelt dat de stad onvoldoende rekening hield met het advies van haar eigen functionaris voor gegevensbescherming, die op mogelijke problemen had gewezen.
‘Gegevensbescherming en innovatie sluiten elkaar niet uit’, zegt Hielke Hijmans, voorzitter van de Geschillenkamer. ‘Dergelijke technologische projecten moeten echter goed worden geregeld, door rekening te houden met de potentiële risico’s voor individuen en door maatregelen te treffen om deze risico’s te beperken.’
Het proefproject was destijds een initiatief van schepen voor Innovatie Erica Caluwaerts (Open VLD, later onafhankelijk). Haar opvolger op dat domein, schepen Ken Casier (N-VA), laat in een reactie weten dat al gevolg is gegeven aan de eis van de GBA. ‘De gemaakte audiobestanden zijn gewist’, stelt hij. ‘Het huidige bestuurscollege was trouwens sowieso niet van plan om dit soort projecten voort te zetten.
