Tech voor blinden: langzaam maar zeker

Technologie, dan toch degene waar we dagelijks mee in contact komen, lijkt steeds visueler te worden. Van touchscreens tot virtual en augmented reality: u heeft een stevig paar ogen nodig om er ten volle van te genieten. Doet al die technologische vooruitgang ook iets voor mensen die niet meer goed zien?

Data News ging langs op BrailleTech, een beurs georganiseerd door de Brailleliga. Hier worden alle verdelers van hulpmiddelen voor blinden en slechtzienden jaarlijks samengebracht. “Er zijn weinig winkels waar je meerdere merken samen vindt, ” legt Lynn Daeghels van de Brailleliga het concept uit. “En omdat dat vaak dure materialen zijn, zou je toch moeten vergelijken. Je zou daarvoor al enkele keren naar de winkels van elk merk apart moeten gaan, wat niet evident is voor iemand met een visuele handicap. Hier kan je ze uittesten en vergelijken. We zorgen ook altijd dat er mensen van de Brailleliga aanwezig zijn om onpartijdig advies te geven.”

Eerste conclusie: dit is een domein waar de technologie redelijk traag vooruit gaat. Waar vijf jaar geleden een beurs als deze nog gedomineerd werd door de beeldschermloepen, is dat dit jaar niet anders. Die beeldschermloepen zijn vaak gigantische toestellen waarop u een krant of factuur kunt leggen, die vervolgens wordt uitvergroot op het scherm. De toestellen laten toe om in en uit te zoomen, en ze hebben allerlei technologie aan boord om contrastkleuren en helderheid aan te passen zodat verschillende slechtzienden ermee aan de slag kunnen.

“Er zijn heel veel verschillende vormen van slechtziendheid, ” vertelt Lynn Daeghels. “Glaucoom is bijvoorbeeld iets dat veel mensen kennen omdat hun oma dat misschien heeft, maar er is ook cataract, maculadegeneratie, diabetische retinopathie enzovoort. Sommige mensen zijn geholpen als je het contrast verhoogt, maar anderen gaan misschien een ander kleurcontrast verkiezen, of ze hebben meer vergroting nodig, of een combinatie daarvan.” De duurdere toestellen zetten de tekst ook om in spraak, zodat ook volledig blinden ermee verder kunnen.

Mobiel

Door hun grootte krijgen deze beeldschermloepen vaak ook een vast plekje in de woonkamer. “Ik zeg tegen de mensen: maak een leeshoekje waar je ‘s morgens de krant kan lezen en je rekeningen en post regelt, ” vertelt Jan Van Winckel, directeur van VoiZi, een verdeler van de toestellen.

Al is mobile toch aan een opmars bezig. Er zijn ondertussen redelijk wat draagbare versies van de beelschermloep op de markt, bijvoorbeeld in de vorm van tabletachtige toestellen met schermpje van 13,3 inch waarmee u over een tekst kunt schuiven. De meest moderne incarnatie van deze technologie is misschien wel de eSight. Het toestel lijkt wat op een virtualrealitybril of een dikkere Google Glass, maar het is vooral gemaakt om slechtzienden terug beter te laten zien. De bril werkt als een compacte versie van de grotere loepen en heeft vooraan een HD-camera. In de bril zelf zitten twee led-schermpjes waarmee u kan inzoemen op het beeld van de camera, of contrast, kleuren en lichtsterkte aanpassen. Volgens de makers kunnen ongeveer 75 procent van de slechtzienden hiermee worden verdergeholpen.

Brailleregels en ‘blind’ typen

En dan zijn er nog de brailleregels. De plastic toetsenborden laten toe om in braille te tikken en de regel bovenaan laat u de spelling nakijken. Het is een vrij trage manier van werken, maar het laat zich wel volledig bedienen op gevoel, iets wat met het aanraakscherm van een smartphone niet meteen lukt. Dit is alvast een domein waarin het lijkt dat die oude Nokia met de cijfertoetsen toch makkelijker te bedienen was. “Die toetsen op de oudere telefoons waren inderdaad makkelijker, maar anderzijds kan je bij ons ook wel leren om heel eenvoudig toch een smartphone zonder toetsen te gebruiken, ” zegt Lynn Daeghels. “Eens je dat onder de knie hebt, zijn er veel meer mogelijkheden. Dan heb je bijvoorbeeld een spraak-gps die je door de straten begeleidt. Dat was iets wat de oude Nokia’s niet konden. Die toestellen waren makkelijker, maar de mogelijkheden waren ook beperkter.”

Het valt dan ook op hoeveel van de aanwezigen, waarbij toch veel ouderen, al helemaal bezig is met smartphones en Siri’s. Daeghels ziet het dan ook de goede kant uitgaan. Ze geeft het voorbeeld van de BlindShell, een Android smartphone (mét aanraakscherm) die volledig gebouwd is voor blinden en slechtzienden, met focus op een eenvoudig te bedienen interface. Het toestel doet wat u van een smartphone verwacht en houdt bijvoorbeeld kalenders bij, maar het heeft ook al standaard blindenapps aan boord zoals TapTapSee. “De technologieën die we als ziende personen in dagelijks leven gebruiken, worden aangepast, ” zegt Daeghels. “We gaan wel mee met de technologie, maar soms heb je iets langer onderzoek nodig om tot een goed product te komen.”

.