Uitvinder wereldwijde web spreekt: “Het constante toezicht gaat te ver.”

Het wereldwijde web heeft volgens velen maar één uitvinder: Tim Berners-Lee. 28 jaar na zijn voorstel om van http de universele standaard te maken reflecteert hij op de staat van het wereldwijde web. Berners-Lee spreekt zich uit tegen drie verontrustende trends die volgens hem de openheid van het web bedreigen.

“Ik heb het web uitgevonden, maar iedereen van jullie heeft geholpen het te maken tot wat het is vandaag. Alle webpagina’s, blogs, posts, tweets en programma’s hebben geholpen om onze online gemeenschap te uit te bouwen. Mensen van over heel de wereld hebben er voor gezorgd dat het platform vrij en open bleef: politici, betogers, organisaties die de toegankelijkheid en veiligheid van de technologie verbeteren.”

We hebben geen controle meer over onze persoonlijke gegevens

“Het huidige business model voor vele websites biedt gratis diensten en inhoud in ruil voor persoonlijke gegevens. Velen van ons gaan hier mee akkoord – vaak door het accepteren van lange en verwarrende voorwaarden – maar fundamenteel vinden we het niet erg dat er een beetje informatie wordt verzameld in ruil voor gratis diensten.” Maar we onderschatten de schaal zegt Berners-Lee. “Onze gegevens worden vastgehouden in particuliere silo’s, uit ons zicht. We hebben er geen controle meer over. We verliezen de vrijheid met wie en wanneer we deze informatie delen. Bovendien hebben we vaak geen enkele manier om deze bedrijven te zeggen welke informative we liever wel of niet delen. De terms and conditions zijn te nemen of te laten.”

Het wijdverspreide verzamelen van data door bedrijven heeft ook andere gevolgen volgens de 62-jarige Brit. “Door samenwerking of dwang kijken overheden via deze bedrijven steeds mee met elke stap die we online zetten. Vervolgens stemmen overheden extreme wetten die onze rechten op privacy schenden. In autoritaire regimes ziet men snel welke schade kan worden aangericht: bloggers worden gearresteerd of gedood, politieke tegenstanders bespioneerd.” Ook Westerse overheden worden niet gespaard in de open brief. “Het constante toezicht gaat te ver. Het creëert een drempel voor de vrijheid van meningsuiting en weerhoudt gebruikers van het web om belangrijke onderwerpen als sexualiteit, gezondheid of religie te onderzoeken.”

Het is te gemakkelijk om foute informative te verspreiden via het web

Hier vertelt de Berners-Lee geen nieuwigheden: “Tegenwoordig vinden de meeste mensen hun nieuws via een beperkt aantal sociale media en zoekmachines. Deze organisaties verdienen geld wanneer we klikken op links die zij ons voorschotelen. Zij schrijven de algoritmes gebaseerd op onze persoonlijke informatie die ze constant verzamelen. Het resultaat is dat we informatie krijgen waar de zoekmachine denkt dat we op zullen klikken.” Misinformatie of nepnieuws dat geschreven is om ons te verbazen, choqueren en aan te sluiten bij onze mening kan zich zo als een lopend vuurtje verspreiden. En Berners-Lee ziet de toekomst van nepnieuws somber in. “Met het gebruik van wetenschap en geautomatiseerde programma’s kunnen mensen en instellingen met slechte bedoelingen massaal misinformatie verspreiden voor politiek of financieel gewin.”

Volgens Berners-Lee zijn de oplossingen evenredig moeilijk maar zijn er enkele algemene doelen die bereikt moeten worden: overheden die verstrekkend toezicht houden op hun bevolking moeten gestopt worden en er moet transparantie komen over de achterliggende mechanismen van Google en Facebook. Opvallend genoeg benadrukt de uitvinder van het wereldwijde web dat samenwerking met de bedrijven waar de problemen zich voordoen, noodzakelijk is. “We moeten Google en Facebook continu aansporen om de verspreiding van nepnieuws tegen te gaan en tegelijkertijd vermijden dat één organisatie het alleenrecht krijgt om te bepalen wat echt is en wat niet.” Hiermee lijkt hij akkoord te gaan met de aanpak van van nepnieuws door Facebook CEO Mark Zuckerberg.