‘We hebben het recht om te weten wie ons met advertenties bestookt, ook online’

Guy Verhofstadt is boos op de advertentieregels van Facebook. “Nochtans moeten die net misbruik tegengaan”, schrijft Pieterjan Van Leemputten, die vindt dat internetbedrijven nog een stap verder zouden moeten gaan. “Wat houdt Facebook en Google tegen om de identiteit van alle adverteerders beter te controleren, en ze ons mee te delen?”

De groene en liberale fracties in het Europees Parlement zijn boos op Facebook. Niet om de zoveelste privacyschending, maar wel om hun advertentieregels. Die stellen dat je geen politieke advertenties kan laten lopen in het buitenland. Een regel die moet voorkomen dat iemand in Rusland, de Verenigde Staten, Portugal of Hongarije gericht kan adverteren naar Belgen, Fransen of Italianen.

Perfect? Neen. Nuttig? Absoluut. Onhandig? Ja, voor Europese fracties die hun zetel in Brussel hebben. Dit “Kan pan-Europese democratie vermoorden”, laat onze voormalige premier weten op Twitter. Een staaltje dramatisch overdrijven waar, als u het mij vraagt, zelfs Marianne uit Thuis niet aan kan tippen.

De oplossing is nochtans simpel. Europese verkiezingslijsten lopen sowieso via nationale lijsten. Wil de liberale fractie graag campagne voeren, dan kan ze dat simpelweg aan haar eigen lokale liberale kandidaten vragen. Wie als partij niet in elk Europees land een vrijwilliger kan vinden om even zijn identiteitskaart te scannen, heeft misschien een groter probleem dan niet te kunnen adverteren op Facebook.

Verantwoordelijkheid

Maar de maatregel van Facebook kan nog veel beter. Elke affiche of flyer in dit land, ook de gedrukte versie van Data News, heeft een ‘verantwoordelijke uitgever’ (VU). Een naam die u kan plakken op alle zin en onzin die u in handen krijgt. Waarom zien we dat niet bij online advertenties? Zeker als het gaat over politiek en ideologie.

Vandaag moet een politieke adverteerder zijn identiteit bevestigen aan Facebook. In een ideale wereld zou het dat voor alle adverteerders doen. Een individu gekoppeld aan een advertentieaccount, geen vage bedrijfsnaam, iemand waarvan Facebook (en Google) de identiteit en contactgegevens jaarlijks controleren. Eens geverifiëerd mag er volop reclame worden gemaakt.

Meer nog: we hebben als burger het recht om te weten wie die adverteerder is. Hoeveel transparanter zouden (politieke) advertenties zijn mochten we simpelweg weten welk individu ze plaatst of er de opdracht voor geeft? Iemand die we zelf kunnen Googelen en wanneer een advertentie ongepast, bedrieglijk of illegaal is ook kunnen aanspreken daarop? Facebook en Google weten alles over hun gebruikers. Mogen die gebruikers dan ook weten wie er naar hen toe adverteert?

Is dat makkelijk? Neen. Het vraagt extra inspanning van zo’n advertentieplatformen. Maar giganten die de halve wereld bereiken (en daar miljarden mee verdienen), hebben ook verantwoordelijkheid. Een verantwoordelijkheid die veel kleinere traditionele media overigens wel opnemen. Ik spreek hier als journalist van zo’n traditioneel medium weliswaar voor mijn eigen winkel, maar bij een Belgisch mediabedrijf volstaat het niet om met een paar klikken een campagne op te zetten. Er worden contracten getekend, er is vaak persoonlijk contact. Dingen die ik niet van Google of Facebook verwacht, maar enige controle naar wie er adverteert is wel een absoluut minimum.

Ik hoop van harte dat Guy Verhofstadt in elk Europees land een gewillige liberaal kan vinden om lokaal te adverteren bij Facebook. Ik hoop ook dat hij naast zijn geschreeuw op Twitter in de volgende legislatuur de tijd en moed vindt om online advertentieregels strakker te trekken zodat we als burgers meer transparantie krijgen in wie ons probeert te verleiden of te beïnvloeden.