Weinig tablets in Vlaamse scholen

Computers zijn al redelijk ruim aanwezig in de Vlaamse lagere en middelbare scholen. Met andere digitale leermiddelen zoals interactieve schoolborden of tablets loopt het flink wat trager. En vooral het concrete gebruik van deze toestellen valt nog tegen. De laatste tien à vijftien jaar is er ook in het Vlaamse lager en secundair onderwijs een aantal initiatieven genomen om meer ict-hulpmiddelen in de scholen en klassen te krijgen. Parallel met initiatieven om de digitale kloof te dichten, is er de laatste jaren wel een belangrijke verschuiving, zeker vanuit de overheid.

Computers zijn al redelijk ruim aanwezig in de Vlaamse lagere en middelbare scholen. Met andere digitale leermiddelen zoals interactieve schoolborden of tablets loopt het flink wat trager. En vooral het concrete gebruik van deze toestellen valt nog tegen.

De laatste tien à vijftien jaar is er ook in het Vlaamse lager en secundair onderwijs een aantal initiatieven genomen om meer ict-hulpmiddelen in de scholen en klassen te krijgen. Parallel met initiatieven om de digitale kloof te dichten, is er de laatste jaren wel een belangrijke verschuiving, zeker vanuit de overheid. Waar eerst de nadruk lag op de infrastructuur op zich – computers en andere apparatuur aankopen -, kwam nadien meer aandacht voor training en opleiding. “In een derde fase komt dan het didactisch materiaal van ICT centraal te staan”, aldus Johan van Braak, een van de auteurs van MICTIVO. Dit is een rapport waarvoor een ict-monitor voor het Vlaamse onderwijs werd ontwikkeld en waarin ook een soort nulmeting is gebeurd om te zien welke ict-hulpmiddelen er aanwezig zijn en gebruikt worden in het Vlaamse onderwijs. Dit rapport uit 2010 is dan ook voorlopig het enige dat een vrij compleet overzicht biedt van de situatie.

Zelfs al ligt de focus van de overheid al een tijdje niet meer in de eerste plaats op infrastructuur, dan nog blijkt de verspreiding van computers heel beperkt in het onderwijs, aldus het rapport: In het lager onderwijs zijn er per school gemiddeld 1,7 computers aanwezig per tien leerlingen. In het gewoon basisonderwijs is dit 1,6 computers per tien leerlingen, in het buitengewoon basisonderwijs ligt dit een stuk hoger, namelijk 2,8 computers per tien leerlingen. In het gewoon secundair onderwijs ligt de ratio computer/leerling gunstiger dan in het lager onderwijs: 3,4 computers per tien leerlingen in het gewoon secundair onderwijs, en 2,3 computers per tien leerlingen in het buitengewoon secundair onderwijs. Deze aantallen zijn op zich al niet echt overdonderend, maar ze zeggen nog niets over het gebruik van computers in de dagelijkse lespraktijk. De opstellers van het rapport gaan er van uit dat hoe meer een computer in een klas staat, hoe groter de kans dat ict ook daadwerkelijk geïntegreerd wordt binnen de vakken. In het gewone basisonderwijs blijkt dat in 59% van de gevallen de computers in het leslokaal staan, en voor 27% in een computerlokaal. In het gewoon secundair onderwijs liggen deze verhoudingen omgekeerd: 22% in de klas tegenover 61% in een computerlokaal.

Interactieve digitale schoolborden Hoewel ze al jaren een redelijke hype zijn in onderwijsmiddens, is de penetratie van interactieve digitale schoolborden nog vrij laag in Vlaanderen, zeker in vergelijking met een aantal van ons omringende landen. In het basisonderwijs is er volgens het MICTIVO rapport nog maar in tussen de 5 en 18 procent van de scholen een digitaal bord aanwezig, naargelang het onderwijsnet. Vooral bij het Gemeenschapsonderwijs zijn er met 17,86% al vrij veel scholen met zo’n bord. In het secundair onderwijs liggen de cijfers nog meer uit elkaar: daar heeft 62% van de scholen uit het gemeenschapsonderwijs een digitaal bord, tegenover 28 procent van het Gesubsidieerd Officieel Onderwijs en 15% van het Gesubsidieerd Vrij Onderwijs. Enerzijds blijkt het secundair onderwijs als geheel dus een eind verder te staan wat betreft de penetratie van interactieve digitale borden, en anderzijds blijkt het Gemeenschapsonderwijs al een eind verder te staan. Echt heel exact zijn deze cijfers trouwens niet, want de onderzoekers geven zelf geen totale aantallen op omdat veel scholen geen cijfers hebben gegeven.

Uit cijfers van Futuresource Consulting blijkt dat België het wat betreft de penetratie van interactieve digitale borden in vergelijking met de meeste Westerse landen niet zo geweldig doet, al blijft het voor Duitsland en Frankrijk. Het jongste fenomeen wat digitale hulpmiddelen in het onderwijs betreft, zijn tablets zoals de iPad. Er wordt, ook in Vlaanderen, al hier en daar mee geëxperimenteerd, maar er zijn absoluut nog geen cijfers voorhanden. De pure aantallen zeggen al iets, maar ze zeggen nog niet of die ict-middelen ook effectief gebruikt worden, en op de meest ideale manier. Uit het onderzoek blijkt dat ict-hulpmiddelen nog vooral gebruikt worden om informatie op te zoeken en te verwerken, en niet voor andere aspecten van het onderwijsgebeuren. Op dit vlak is er dus zeker nood aan meer innovatieve initiatieven.

Meer informatie op: www.ond.vlaanderen.be/ict/onderzoek

Het volledige ‘Back tot School’-dossier leest u vrijdag in Data News.