Welke gevolgen heeft internetspionage voor u als surfer?

Amerikaanse inlichtingendiensten hebben wereldwijd toegang tot al het internet- en telefoonverkeer van gebruikers. Wij spraken met socioloog en internetkenner Ben Caudron over de implicaties voor de doorsnee internetter.

In het kader van het PRISM-spionageprogramma tappen de Amerikaanse inlichtingendiensten NSA en FBI het internet- en telefoonverkeer van buitenlandse gebruikers af. Ook de Belgische staatsveiligheid heeft toegang tot deze informatie, zij het onrechtstreeks. Welk gevaar loopt de gemiddelde internetgebruiker hier nu bij? Socioloog en internetspecialist Ben Caudron: ‘Laten we vooral niet paranoïde worden.’

‘Het is misschien een beetje kort door de bocht, maar er zijn ruwweg twee partijen die baat hebben bij persoonlijke data van internetgebruikers: overheidsdiensten, vanuit een controleperspectief, en bedrijven, vanuit een commercieel perspectief’, aldus Caudron.

Niet problematisch ‘Strikt genomen doen bedrijven niet veel meer dan jouw data capteren en opslaan, wat eigenlijk al jaren gebeurt en wat op zich ook niet problematisch is voor de doorsnee internetgebruiker. Een partij als Google kan gebruikersgegevens verkopen en daar commercieel voordeel uit putten, maar de zoekgigant heeft geen belang bij spionage op politiek niveau. De overheden: dat is een ander verhaal. Zij hebben er baat bij te kunnen meeluisteren, omdat ze beweren dat het hen – bijvoorbeeld in de ‘war on terror’ – in staat stelt hun burgers beter te beveiligen. Daar valt iets voor te zeggen, al kunnen we ons afvragen waarom er dan zo massaal over de PRISM-zaak gelogen is geweest in het Congres. Maar laten we hier vooral niet te paranoïde over worden. Wij leven vooralsnog in een politiek bestel met een vrij hoog democratisch gehalte, zeker in België.’

‘Wees je er gewoon van bewust dat je digitale verkeer vastgelegd wordt of kan worden, en gooi dus niet zomaar vertrouwelijke informatie te grabbel op internet’, raadt de socioloog aan. ‘Het is technisch mogelijk voor derden om gebruikersdata te traceren, dus het gebeurt – zo simpel is het. Daar moeten we vooral niet te naïef in zijn. Maar dat wil niet zeggen dat er continu iemand jouw telefoongesprekken zit af te luisteren. Er circuleert weliswaar veel geld in de Amerikaanse veiligheidsindustrie, maar dat stelt ze nog altijd niet in staat elk gesprek in real-time te laten afluisteren door een levend wezen, die deze conversatie ook nog eens onmiddellijk interpreteert. Bovendien hebben ze daar meestal geen reden toe.’

Datamining Caudron wijst wel op het probleem van ‘datamining’. ‘Het probleem ontstaat als alle digitale sporen die je nalaat aan elkaar worden gekoppeld. Bijvoorbeeld: je gsm signaleert aan je operator dat je op een bepaalde locatie bent, waar op dat moment juist een evenement plaatsvindt van een organisatie die om god weet welke reden uit de gratie van de overheid is gevallen. Dit wordt vervolgens gelinkt aan de Facebook-groep van deze organisatie waar jij lid van bent, en aan de tweets die je over die gebeurtenis uitgestuurd hebt. Voor je het weet krijg je een etiket opgeplakt. Dan kan het natuurlijk wel problematisch worden.’