Na privacy volgt duurzaamheid: Europese bedrijven moeten rapporteren over ESG

In 2025 moeten de eerste bedrijven in de Europese Unie een rapport opmaken over hun activiteiten op het gebied van ESG, wat staat voor Environment (milieu), Social (maatschappij) en Governance (goed bestuur). Een GDPR voor duurzaamheid die de individuele inspanningen van organisaties doortrekt naar het volledige ecosysteem. Het betekent dat bedrijven ook informatie nodig hebben van hun partners. Voor wie die data vandaag nog niet verzamelt, is het vijf voor twaalf.

Duurzaamheid is al langer een populair woord. De voorbije jaren groeide bij bedrijven het inzicht dat de term een bredere lading dekt dan enkel het milieu. Sociale aspecten en verantwoord bestuur zijn even belangrijk. Zowel klanten, potentiële medewerkers als investeerders en partners zoeken actief naar bedrijven met een positief impact op de samenleving.

Zonder wetgevend kader blijven we echter afhankelijk van goodwill. En dat besef leeft ook binnen de EU. Zij springt nu, als eerste regulerende speler, mee op de kar met een richtlijn die bedrijven verplicht te rapporteren over hun duurzaamheidsinitiatieven. De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en de European Sustainability Reporting Standards (ESRS) vormen de basis van een plan dat de uniformiteit en transparantie moet vergroten, wat duurzaamheid tot een gezamenlijke missie maakt.

Actie is nu vereist

Al in 2025 moeten beursgenoteerde bedrijven en organisaties van openbaar belang over het boekjaar 2024 rapporteren. Concreet: volgend jaar moeten ze in staat zijn de juiste data te verzamelen. Andere grote bedrijven krijgen nog een jaar langer. Beursgenoteerde kmo’s en niet -EU-bedrijven volgen. Zelfs buiten Europa wordt de impact voelbaar, met name bij bedrijven die naar EU-landen exporteren.

Snel schakelen is dus de boodschap. Voor iedereen. Wie in 2025 nog niet aan de beurt is, werkt mogelijk samen met bedrijven die wel al moeten rapporteren en data van hun partners nodig hebben. De uitstoot van alle betrokken partijen moet immers in kaart gebracht worden.

Transparant en holistisch

Heel wat puzzelstukken moeten bij elkaar komen. Zonder een transparant en holistisch beeld kunnen we immers geen volledig en juist rapport opstellen. De data hiervoor zitten niet enkel in de eigen organisatie, maar ook bij andere spelers die deel uitmaken van het ecosysteem of de levenscyclus van een product. Ga daarom eerst na wat de nieuwe wetgeving voor jouw organisatie inhoudt en welke data over welke duurzaamheidscomponenten je moet verzamelen. Terwijl de maakindustrie eerder focust op energieverbruik en de recycleerbaarheid van materiaal, is een landbouwbedrijf eerder geïnteresseerd in zijn impact op biodiversiteit door het gebruik van meststoffen.

Complex? Daarom benaderen we deze uitdaging vanuit een data mesh-perspectief. Het maakt van data een product waarbij elke partij verantwoordelijk is voor de kwaliteit en consistentie van de eigen gegevens. De informatie blijft op die manier bewaard bij de partij aan de bron van de data. Maar wat als iemand die data, al dan niet bewust, verandert?

Dan is blockchaintechnologie een oplossing. Hiermee koppelen we gerapporteerde data aan brondata, zodat het verleden onveranderlijk, traceerbaar en controleerbaar is. Gegevens en transacties worden in het volgende blokje in de keten telkens cryptografisch verzegeld. Dat laat alle partijen toe om bovenop hun eigen infrastructuurlaag samen te werken met gedeelde, betrouwbare data.

Rapporteren is niet voldoende

Uiteraard mag het niet louter bij rapporteren blijven. De EU Green Deal, waarbinnen deze rapporteringsplicht past, moet Europa klimaatneutraal maken tegen 2050. Als we echt dit doel willen bereiken, moeten we de duurzaamheidsdoelstellingen uitvoerbaar maken en er analytics/AI op loslaten. Wat je niet meet, kan je onmogelijk veranderen. Pas wanneer je over een holistisch beeld beschikt en daar inzichten uit haalt, zie je waar de organisatie kan verbeteren en wat daarvoor nodig is. Zo maak je doelstellingen concreet en kan het bedrijf prestaties monitoren om na te gaan of er effectief vooruitgang is geboekt in het verder verduurzamen van de eigen bedrijfsvoering en -processen.

Net zoals bij de privacywetgeving en de GDPR zal de verplichte rapportering over duurzaamheid in de EU ook elders in de wereld iets op gang brengen. En dat is een goede zaak, want met de individuele inspanningen van organisaties gaan we het niet redden. Anders gesteld: één bedrijf kan de wereld niet veranderen, maar samen kunnen we echt een duurzaam verschil maken.