Het datalek waarbij persoonlijke gegevens van miljoenen Zweden en staatsgeheime informatie is gelekt, brengt het voortbestaan van de Zweedse regering in gevaar.
Door het schandaal roepen centrumrechtse oppositiepartijen nu een motie van wantrouwen in tegen drie zetelende ministers. Dat kan leiden tot nieuwe verkiezingen, of tenminste de regering ernstig doen wankelen.
Concreet gaat het over de ministers bevoegd voor infrastructuur, defensie en binnenlandse zaken, respectievelijk Anna Johansson, Peter Hultqvist en Anders Ygeman.
Zij worden geviseerd om hun rol in het IT outsourcingscontract dat het Zweedse transportagenschap in 2015 aanging met IBM. Dat werd om besparingsredenen versneld uitgevoerd waardoor interne veiligheidsprocedures zijn omzeild. Daardoor was de data toegankelijk voor Tsjechische IBM-medewerkers die niet vooraf werden gescreend.
Volgens Reuters zullen de vier centrumrechtse oppositiepartijen de motie van wantrouwen indienen en worden ze daarbij gesteund door de nationalistische/extreemrechtse Zweedse Democraten. Als dat effectief gebeurt dan winnen ze de stemming.
De huidige regering van premier Stefan Löfven bestaat uit groenen en sociaaldemocraten, maar ze bezetten slechts 138 van de 349 zetels in het parlement. Dat parlement zit momenteel in zomerreces, maar de oppositie wil een verzoek indienen om het alsnog in de komende tien dagen samen te roepen.
Niet enkel fouten bij IBM
Het schandaal rond het datalek was al even in de maak. In januari moest de toenmalige directeur-generaal van het Zweedse transportagenschap opstappen. Zij werd later ook veroordeeld tot een boete van omgerekend 7.300 kronen, de helft van haar maandloon. Een bedrag dat volgens critici niet in verhouding was tot de omvang van datalek.
De fouten beperken zich overigens niet tot het outsourcingcontract met IBM, dat geen commentaar geeft op de zaak. Zo werd er in maart nog data over alle voertuigen en hun bestuurders in het land verstuurd naar marketeers. Dat was op zich niet het probleem, ware het niet dat de lijst ook namen, adressen, foto’s en andere info bevatte van gevechtspiloten, beschermde getuigen, politieagenten en speciale militaire eenheden.
Premier Löfven belooft intussen strengere wetten voor het omgaan met gevoelig materiaal. Al zijn het net dergelijke wetten die bij het outsourcingcontract zijn omzeild.
Intussen heeft het geviseerde agentschap wel gezegd dat het geen weet heeft dat gevoelige info effectief in verkeerde handen is gevallen. Premier Löfven belooft intussen strengere wetten voor het omgaan met gevoelig materiaal. Al zijn het net dergelijke wetten die bij het outsourcingcontract zijn omzeild.
Verkiezingen en/of ontslag
Het parcours van de Zweedse regering, dat begon in 2014, eindigt normaal gezien in september 2018. Jonas Hinnfors, politicoloog aan de universiteit van Göteborg, waarschuwt aan Reuters wel dat het met premier Lofven alle kanten uit kan. Zo riep hij in 2014 al vervroegde verkiezingen in nadat een begrotingsvoorstel van de oppositie meer stemmen won dan dat van zijn eigen regering. Al werd die verkiezing weer ingetrokken na een compromis.
Hinnfors sluit niet uit dat de regering aftreedt of opnieuw vervroegde verkiezingen aankondigt. Al zouden die niet de nakende verkiezingen in 2018 vervangen, wat wil zeggen dat de Zweden op korte tijd twee keer naar de stembus moeten. “Het alternatief is om zwaargewond aan te blijven, wat op zich problematisch is voor de regering. Dit is een crisis voor de regering en de geloofwaardigheid van de premier,” klinkt het. De regering zelf komt pas later met een verklaring.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier