Zeker nu AI zo’n grote rol speelt in ons leven, kunnen we het ons niet veroorloven om de helft van de wereldbevolking níet mee te laten bouwen.
Toen ik in 2009 werd geïnterviewd over vrouwen in IT, werd ik doodleuk ‘een excuustruus’ genoemd. Jep. Omdat je als vrouw in tech nou eenmaal vaak het paradepaardje van het diversiteitsbeleid was. Mooie woorden, weinig echte invloed. En nu, zestien jaar later? Er is wat veranderd, maar ik vind dat het nog steeds tergend langzaam gaat.
Carrière maken met schuldgevoel
Hier is een alarmerend feit: het aandeel vrouwen in technische functies is sinds 1990 gestaag gedaald. Vandaag de dag stopt de helft van de vrouwen die een carrière in de technologie nastreven, tegen de tijd dat ze 35 zijn. Er is een steeds dringender behoefte om dit aan te pakken – gedreven door het vooruitzicht dat belangrijke beslissingen op korte termijn worden genomen met betrekking tot en ook door kunstmatige intelligentie.
Ik weet als geen ander wat het betekent om je als vrouw staande te houden in een overwegend mannelijke IT-wereld. Toen ik borstvoeding gaf, deed ik dat stiekem op het toilet. Niet omdat ik me schaamde, maar omdat ik bang was dat gedacht zou worden dat ik minder gefocust of minder ambitieus zou zijn.
Ik heb alles gegeven om te bewijzen dat het wél kan: kinderen én carrière. Ingegeven vanuit hoop en passie om het voor de volgende generatie vrouwen, waaronder mijn eigen dochter Faye, gemakkelijker te maken. Helaas is het echter nog steeds een thema dat veel aandacht moet krijgen, waarin wij bewust moeten kijken naar werk, ambitie en vrouw-zijn in tech.
Tech is geen mannenzaak – AI al helemáál niet
Nog steeds wordt tech te vaak gezien als een mannending. Terwijl ik het juist als een enorme kans voor vrouwen zie. In de meer traditionele vrouwenfuncties zoals in de zorg en in het onderwijs zorgen roosters voor weinig ruimte en flexibiliteit. In tech kon ik toen mijn kinderen nog erg jong waren, mijn eigen agenda bepalen. Daardoor kon ik er zijn op de belangrijke momenten, de themaweken en de optredens, maar ook kon ik ze gewoon naar school brengen. Mijn kinderen hebben daar juist van geprofiteerd, niet onder geleden. En zelfs nu, terwijl ik dit artikel aan het schrijven ben thuis op vrijdagmiddag, moet ik kijken naar de optredens die mijn dochter heeft gezien op Kingsland en dat kan dus, die flexibiliteit heb ik.
Maar de echte urgentie op dit moment? Die zit ‘m in AI. Want AI modellen zijn niet neutraal. Ze leren van data — en die data zit bomvol oude denkbeelden. Als vooral mannen algoritmes bouwen, met data die mannelijk georiënteerd is, dan krijg je dus AI die vrouwen structureel benadeelt.
De enige manier waarop we echt kunnen verwachten dat AI voldoet aan de behoeften van iedereen in de samenleving, is wanneer de ontwikkeling ervan in balans is met waarden van alle geslachten. Dat betekent dat het cruciaal is dat iedereen betrokken is bij de besluitvormingsprocessen rond AI. De tijd voor vrouwen om zich bezig te houden met AI-gerelateerde onderwerpen is nu: AI heeft namelijk een voorspelde samengestelde jaarlijkse groei (CAGR) van 36,6% tussen 2024 en 2030.
Bias in, bias out
AI-modellen zijn zo slim als hun input. En laat die input nu vaak bestaan uit eeuwen aan vooroordelen. Van cv-screening tot beoordeling van dossiers: AI neemt onze fouten uit het verleden gewoon vrolijk over. Nog steeds zie je vrouwen afgewezen worden voor functies omdat hun profiel niet past bij ‘succesvolle’ kandidaten — die toevallig allemaal man zijn. Of ze krijgen minder snel een lening. Dat is geen foutje. Dat is systematisch.
Daarom is het zo belangrijk dat vrouwen betrokken zijn bij de ontwikkeling van die systemen. Niet als decoratie, maar als kritische bouwers. AI gaat over beslissingen. Over wie een baan krijgt, wie medische hulp krijgt, wie een huis mag kopen. Als vrouwen daar niet in vertegenwoordigd zijn, dan wordt die technologie simpelweg oneerlijk.
Geen AI zonder inclusie
Bij Fujitsu, waar ik werk, worden bewuste stappen gezet om barrières voor vrouwen weg te nemen. Vanuit een genderperspectief is onze vooruitgang intern duidelijk: vrouwen vormen nu 42% van ons Management Team in de Benelux. In 2021 lanceerden we het Empowering Women-programma om vrouwen aan te moedigen in leiderschapsrollen. Door ons e-mentoring initiatief Future Me hebben we opmerkelijke resultaten behaald: 72% van de mentees meldt zich meer gemotiveerd te voelen om te leiden, de promotiepercentages van vrouwen zijn met 23% gestegen en het behoud van deze deelnemers is met 7% verbeterd. Maar dat is slechts één puzzelstukje. We moeten het breder aanpakken. Van rolmodellen tot opvoeding. Van meer vrouwelijke techleiders tot mannen die ook zeggen: ‘Kinderen opvoeden is mijn taak’. Alleen dan creëren we balans.
En ja, dat geldt ook omgekeerd. In het onderwijs zijn bijna alleen maar vrouwen werkzaam. Jongens hebben daar ook mannelijke rolmodellen nodig. AI leert van onze samenleving — dus als die samenleving niet gebalanceerd is, dan is AI dat ook niet.
De toekomst is AI. De toekomst is vrouw. Of in elk geval: inclusief.
We staan op een kruispunt. AI verandert alles, van hoe we werken tot hoe we leven. En als we willen dat die toekomst eerlijk, veilig en bruikbaar is voor iedereen, dan moet iedereen meedoen. Ik geloof dat zonder diversiteit in data én in de teams die AI bouwen, we straks ondersteund worden door algoritmes die maar één kant van het verhaal kennen. En dat is gevaarlijk.
Wat ik tegen jonge vrouwen zou zeggen? Twijfel niet. Tech heeft je nodig. AI heeft je nodig. En de wereld? Die wordt beter als jij meebouwt.