Faalangst mag Europa niet tegenhouden in GenAI-innovatie

Terwijl de VS en China snel vooruitgaan met de ontwikkeling en toepassing van generatieve AI (GenAI), blijft Europa voorzichtig. Ondanks de sterke impuls met de AI Action Summit in Parijs, aarzelt Europa om deze technologie grootschalig in te zetten. Blijven we twijfelen, dan lopen we het risico achter te blijven en onze concurrentiepositie op lange termijn te verliezen. Maar waarom twijfelen Europese leiders zo?

Terughoudende cultuur en regelgevende obstakels

Onze cultuur speelt hierbij een grote rol. Amerikanen experimenteren sneller en nemen meer risico’s, terwijl Europeanen liever eerst alles grondig onderzoeken en fouten vermijden. Hierdoor zien Europese leiders innovatie vaak als een risico in plaats van een kans. Deze terughoudendheid zorgt ervoor dat we soms aarzelen om te investeren in technologieën die onzeker lijken, zoals GenAI.

Europa kondigde onlangs aan de AI Act te willen versoepelen – een stap in de juiste richting. Minder papierwerk en lagere drempels, vooral voor kmo’s en scale-ups, zorgen ervoor dat meer bedrijven écht met AI aan de slag kunnen. Tot nu toe bracht de wet vooral juridische onzekerheid, hoge kosten en extra administratie met zich mee, door complexe regels rond databeheer, transparantie en risicobeoordeling. Door de regels te versoepelen, remt Europa innovatie minder af, en creëert het meer ruimte voor vooruitgang.

Maar er blijven wel bezorgdheden over technologische onafhankelijkheid. Omdat de meeste AI-oplossingen uit de VS komen, zien sommigen dit als een bedreiging voor de digitale soevereiniteit. Dit zorgt ervoor dat Europese bedrijven aarzelen om deze tools te gebruiken.

Pragmatisme, slimmere regulering en gerichte investeringen

Om bij te blijven met de rest van de wereld, moet Europa pragmatischer worden en AI als een middel zien, niet als een doel op zich. Bedrijven en overheden moeten het debat over soevereiniteit loslaten en alle beschikbare AI-technologieën dagelijks gebruiken. Net zoals bij andere technologieën die de wereld veranderden – zoals stoomkracht of de eerste computers – wint degene die ze effectief en breed inzet, niet degene die ze heeft uitgevonden. AI bewijst zijn waarde al in veel organisaties door processen te vereenvoudigen, de dienstverlening te verbeteren en de productiviteit te verhogen.

Er is een eenvoudiger en gunstiger regelgevingsklimaat nodig voor innovatieve bedrijven. De huidige regels zijn te ingewikkeld, waardoor bedrijven vastlopen in een doolhof van Europese wetgeving, met lokale aanpassingen per land. Dit vertraagt onze groei en de adoptie van nieuwe technologieën. Door nationale systemen beter op elkaar af te stemmen en regels te vereenvoudigen, kunnen we Europa’s innovatiekracht versterken, zonder de sterke ethische normen uit het oog te verliezen.

We kunnen ook het grote potentieel van Europese spaargelden benutten. Met een spaarpercentage van 15,7 procent beschikt Europa over grote middelen om te investeren in de economie. We moeten manieren vinden om dit kapitaal richting innovatieve bedrijven en GenAI-onderzoeks- en opleidingsprogramma’s te leiden. Denk bijvoorbeeld aan belastingvoordelen voor investeringen in AI-startups, het opzetten van gespecialiseerde fondsen voor Europese AI, en publiek-private samenwerkingen om de risico’s van vroege investeringen in GenAI te verkleinen.

De kloof dichten

Europa moet snel in actie komen om te voorkomen dat haar bedrijven en regio’s achteropraken in de technologische race. Generatieve AI biedt veel kansen om onze economieën te versterken, ons leven te verbeteren en maatschappelijke problemen op te lossen. Maar dit kan alleen als we AI zien als een kans, niet als een bedreiging.

De ambitie om de AI Act te versoepelen, is een goede eerste stap, maar niet genoeg. Als Europa écht wil versnellen, moet het volledige ecosysteem mee evolueren. Dat betekent meer investeringen in infrastructuur, sterkere opleidingsprogramma’s en meer ruimte voor experimenten. Overheden en instellingen moeten een klimaat creëren waarin bedrijven durven, kunnen en mogen innoveren. Alleen zo versnellen we de digitale transformatie die al volop aan de gang is.