Hoe we in België het potentieel van medische apps dreigen uit te hollen

De markt voor mobiele gezondheidsapps, en meer specifiek medische apps, kent een aanzienlijke groei in België. Zo bestaat vandaag al een app waarmee je de huid kan controleren op huidkanker en een sensor die de suikerwaarde meet. Verschillende wetenschappelijke studies tonen aan dat deze digitale hulpmiddelen een enorm potentieel bieden in het kader van stoppen met roken, en de behandeling van diabetes, chronische ziekten, kanker of hartziekten. Zo is in het kader van kankerbestrijding al aangetoond dat het gebruik van dergelijke apps kan resulteren in minder ziekenhuisopnames en bovendien levens kan redden. Toch zijn er vandaag verschillende juridische (en maatschappelijke) obstakels die de adoptie van medische apps in België verhinderen, waardoor het grote potentieel nauwelijks wordt benut. Meer zelfs, meer en meer bedrijven kiezen ervoor om hun medische apps in andere landen op de markt te brengen. Hierdoor dreigt België achterop te hinken in de innovatiewedloop, ten nadele van de patiënt.

Terugbetalingsprocedure is een drempel

De belangrijkste juridische drempel is de terugbetalingsprocedure van medische apps. Die is, net als bij geneesmiddelen, cruciaal voor bedrijven om dergelijke apps te commercialiseren. De kosten van het gebruik van een medische app worden gedeeltelijk of volledig terugbetaald door de overheid, waardoor patiënten minder of zelfs niets hoeven te betalen voor het gebruik van de app in kwestie. Dit maakt medische apps toegankelijk voor iedereen die ze nodig heeft.

Hoewel die terugbetalingsprocedure in oktober 2023 werd herzien, is die in vergelijking met onze buurlanden erg tijdrovend en zet zij eerder een rem op innovatie. Waar andere landen slechts enkele maanden nodig hebben, duurt de procedure in België in het beste geval 1 jaar.

Transparantie is zoek

Bovendien mist de procedure de nodige transparantie. Gelijkaardig aan geneesmiddelen dienen bedrijven namelijk de kosteneffectiviteit aan te tonen (‘Is de medische app waar voor mijn geld?’) alvorens zij in aanmerking kunnen komen voor terugbetaling. Het is weliswaar onduidelijk of bedrijven dat moeten bewijzen volgens dezelfde strenge voorwaarden die voor geneesmiddelen gelden. Langdurige studies met proefpersonen kosten doorgaans miljoenen, waardoor de drempel om een terugbetalingsdossier in te dienen zeer hoog ligt (en al zeker voor startups). Bovendien is het uitvoeren van kostelijke onderzoeken geen enkele garantie om terugbetaling te verkrijgen.

Tot slot voorziet de herziene terugbetalingsprocedure in de mogelijkheid voor een tijdelijke terugbetaling wanneer de medische app ‘een grote meerwaarde’ biedt. Maar ook hier ontbreekt de nodige transparantie en is het gissen voor bedrijven welke maatstaf de overheden hanteren om in aanmerking te komen voor terugbetaling. Mede omwille van deze redenen werd er tot op de dag van vandaag nog geen enkele medische app volledig terugbetaald.

Evaluatie in oktober

In oktober 2024, een jaar na de inwerkingtreding van de herziene terugbetalingsprocedure, vindt er een evaluatie plaats. Het is een opportuniteit voor de overheid om de terugbetalingsprocedure af te stemmen op de realiteit. Zo kan de overheid de focus verleggen naar het systeem van tijdelijke terugbetaling met duidelijke en transparante voorwaarden voor bedrijven. Bedrijven die aan de voorwaarden voldoen, krijgen de mogelijkheid om gedurende een afgebakende proefperiode de kosteneffectiviteit aan te tonen. Door de ervaring met de medische app, kan men evalueren of de app in kwestie daadwerkelijk waardevol en kosteneffectief is.

Door de focus te verleggen naar het systeem van tijdelijke terugbetaling waarbij een proefperiode centraal staat, worden tijdrovende procedures in een snel-evoluerende sector vermeden. Daarnaast lopen ambitieuze groeibedrijven niet het risico om eerst zwaar te moeten investeren in grootschalige onderzoeken om uiteindelijk toch niet in aanmerking te komen voor terugbetaling. Op deze manier zou België innovatie via medische apps daadwerkelijk stimuleren en het enorme potentieel ervan ten volle benutten.