Review: certificatie en keurmerken elektronica (deel 1)

Elektrische en elektronische apparatuur moet voldoen aan door de EU vastgelegde veiligheids-, milieu- en energievoorwaarden en bijbehorende keurmerken en labels. Wat zijn de belangrijkste keurmerken om rekening mee te houden? Hoe betrouwbaar zijn ze?

De EU heeft kwaliteits-, milieu- en energiekeurmerken. Sommige zijn verplicht: zónder mag een product niet worden verkocht in de uitgebreide eengemaakte markt van de Europese Economische Ruimte of EER (EEA in het Engels). De EER telt 31 lidstaten: de 28 EU-lidstaten en drie van de vier EVA (Europese Vrijhandelsassociatie)-lidstaten (Noorwegen, IJsland en Liechtenstein).

De CE-markering is het belangrijkste Europese keurmerk. Door het CE-label aan te brengen, bevestigt een fabrikant dat het product aan alle wettelijke vereisten voldoet voor de CE-markering en in de volledige EER mag worden verkocht. Dit geldt ook voor producten die buiten de EER geproduceerd worden voor verkoop in de EER.

CE-markering

Voor de CE-markering gelden veiligheids-, gezondheids-, en milieuvoorwaarden. Niettemin betekent het CE-logo niet dat een product als ‘veilig’ bestempeld is door de EU of een andere Europese autoriteit. Het zegt ook niets over de origine van een product. Bovendien hoeven niet alle producten een CE-markering te dragen. Het is zelfs verboden om het CE-merk aan te brengen op producten die niet vermeld staan in de Europese New Approach Directives.

Fabrikanten, importeurs en retailers mogen het CE-merk aanbrengen als ze voldoen aan de zes stappen die beschreven staan in de relevante Europese wetteksten en samengevat terug te vinden zijn in de ‘CE-markering’-sectie van de ec.europa.eu-website. Bedrijven dienen de documentatie bij te houden zodat de autoriteiten deze bij vragen of problemen kunnen controleren.

Het is pas bij een eventuele controle dat er boetes worden uitgedeeld wanneer het bedrijf de nodige documenten niet voorlegt.

Certificatie- en testbedrijven

Toch vervult vaak een extern certificerings- en testbedrijf de formaliteiten voor het verkrijgen van de CE-markering en doet de betrokken fabrikant, importeur of retailer dat niet zelf.

Voor bepaalde gevaarlijke elektrische apparatuur, zoals gasboilers en kettingzagen, of specifieke producten zoals medische apparatuur, speelgoed en telecomproducten, is het gebruik van een externe certificeringsorganisatie (een ‘Notified Body’), zoals aangeduid door de nationale autoriteit, zelfs verplicht. In die gevallen spreekt men over een ‘EU-type-onderzoek’.

Een voorbeeld van een externe partij is het Duitse Dekra, dat in 2009 een deel van KEMA Quality, bekend van het Nederlandse keurmerk KEMA, overnam. Dekra biedt test- en certificatiediensten aan in bijna tweehonderd landen en regio’s.

TÜV

Een ander voorbeeld is het Duitse TÜV (‘Technischer Überwachungsverein’) dat verschillende vestigingen heeft (Nord, Rheinland, Süd etc.) en ook internationaal actief is als certificerings- en testautoriteit.

Fabrikanten, importeurs en retailers kunnen er terecht als ze een ‘Notified Body’ nodig hebben voor een CE-markering. Of ze kunnen vrijwillig het strengere historische Duitse GS Mark S1 certificaat te behalen (of één of meer andere nationale keurmerken naar keuze).

Nationale keurmerken

Historische nationale keuringsinstanties en hun nationale keurmerken zoals Kema in Nederland, Cebec in België en GS in Duitsland bestaan dus nog, maar door de Europese integratie zijn dat vandaag bijkomende kwaliteitskeurmerken die niet langer verplicht zijn.

De CE-markering volstaat, maar een extra (nationaal) keurmerk kan voor een fabrikant omwille van nationale marketingredenen toch nog interessant zijn. Voor de consument betekent het een bijkomende geruststelling.

Zelfregulering

Importeurs en distributeurs moeten van de EU zelf controleren of het CE-merk terecht werd aangebracht. Brengen ze een product onder een eigen merknaam op de markt, dan gelden voor hen dezelfde voorwaarden als voor de originele fabrikant.

Omwille van de zelfregulering is het CE-merk in de praktijk weinig tot nietszeggend voor de consument. Op elektronische producten uit het Verre Oosten die helemaal niet voldoen aan de criteria vind je routinematig het CE-logo terug. Vaak worden ook andere keurmerken nagemaakt.

Misbruik

Producten die consumenten rechtstreeks van buiten de EU importeren via websites zoals AliExpress of DealeXtreme kunnen alleen door de douane worden gecontroleerd. Die voert noodzakelijkerwijze alleen steekproeven uit.

Kleine pakketjes van minder dan 2 kg met bijvoorbeeld laders of batterijen glippen sowieso gemakkelijk binnen zonder enige externe controle. De waarde ligt meestal onder de 22 euro. Onder dat bedrag zijn geen invoerrechten, btw of inklaringskosten verschuldigd.

Controle van dit soort pakjes is geen prioriteit en lijkt omwille van de grote hoeveelheden ook onbegonnen werk.

Namaak

De Europese Commissie dekt zich in door op zijn website te vermelden dat het onmogelijk is om het misbruik van het CE-merk voor honderd procent uit te sluiten.

De EU raadt consumenten aan om het eigen verstand te gebruiken: ‘Koop altijd producten van betrouwbare winkels en online shops. Als een aanbod te goed lijkt om war te zijn, dan is het dat wellicht ook.’ Maar dat kunnen we zelf ook wel verzinnen.

Zó eenvoudig is het niet om echt van nep te onderscheiden.

Zelfs Amazon blijkt niet altijd even betrouwbaar. De Duitse website Heise kocht bijvoorbeeld in 2015 twaalf Samsung smartphone-accu’s bij Amazon.de, zowel bij de Amerikaanse e-commercegigant zelf als bij kleinere winkels die Amazon gebruiken als verkoopkanaal. Alle twaalf bleken ze nep! Het probleem van namaak en vervalste markeringen treedt dus niet alleen op bij webwinkels uit het Verre Oosten.

Als individuele consument vermag je hiertegen weinig. De EU heeft wel een systeem, Rapex, om snel meldingen van onveilige apparatuur te verspreiden. De database is voor iedereen toegankelijk.

Bron: www.diskidee.be