“Bill Gates heeft ongelijk: robotfobie is niét de oplossing”

Uit angst voor de toenemende robotisering gaan steeds meer stemmen op om robots te gaan belasten. Denk maar aan de PS in Wallonië, presidentskandidaat Hamon in Frankrijk of recent nog Bill Gates. Marc Lambotte, CEO van technologiefederatie Agoria, legt uit waarom zo’n ‘robot-taks’ niet de oplossing is.

Digifobie of computerfobie, herinnert u zich deze termen nog? In de jaren 80, toen de ‘personal computer’ zijn intrede deed in onze huiskamer en de jonge Bill Gates fortuin maakte met het PC DOS-besturingssysteem, was het een buzzwoord in media, computercursussen en zelfs psychologiesessies. Computerfobie, of de angst voor computers, hield ons in de ban tot het jaar 2000. In dat jaar zou de millenniumbug onze computergestuurde wereld zogezegd in chaos storten. Toen de bug een overroepen mythe bleek te zijn, verdween ook het woord ‘digifobie’ uit ons collectief geheugen. Om stilaan plaats te maken voor robotfobie. Ook Bill Gates lijkt er vatbaar voor: hij wil de robots afstoppen door er belastingen op te heffen. Maar dat is géén goed idee.

De angst voor computers of de vrees om ze te bedienen kwam vooral neer op de angst om dom te lijken of de controle te verliezen. Het is die laatste vrees die nu ook weer de kop opsteekt als het om robots gaan: de robots zouden onze jobs inpikken en hierdoor zouden we onze sociale zekerheid niet meer kunnen financieren. De oplossing van de doemdenkers? Belast de robotten. Het is rap gezegd, maar wat als de robotten in plaats van het probleem nu net de oplossing zouden zijn?

Tot nu redden robots onze jobs

Landen die snel robotiseren en automatiseren, gaan er qua werkgelegenheid op vooruit.

De automatiseringssector in ons land zelf groeit elk jaar en wint elk jaar jobs bij. Maar ook de bedrijven die investeren in automatisering doen het beter, zij worden immers concurrentiëler en productiever. Automatisering is een dam tegen te hoge loonkosten: in plaats van een fabriek te delokaliseren, blijft de fabriek hier en kan ze dankzij automatiseringsoplossingen flexibeler

inspelen op de vragen van lokale klanten en wordt ze een stuk productiever.

Ondertussen is in ons land de werkgelegenheidsgraad nog nooit zo hoog geweest. Ook het Planbureau voorziet nog jobgroei voor ons land tot 2020.

What’s new? Mijn wasmachine is een robot

Er verdwijnen ook jobs door technologische vernieuwing. Mijn moeder werkte vroeger in een wasserij. Daarna kwam de wasmachine op de markt en ging ze ander werk doen. We zouden zoiets nu omschrijven als een disruptieve technologie. En ook nu wordt er angstig uitgekeken naar technologische (r)evoluties. Neem nu de ‘self driving technologies’. In de transportsector zouden velen hun job verliezen. De waarheid is dat er veel meer gereden zal kunnen worden en dus meer diensten kunnen worden geleverd. Rond deze diensten ontstaan dan weer nieuwe opportuniteiten en nieuwe jobfuncties.

Of neem ehealth: sommigen beweren dat we de huisarts niet meer gaan nodig hebben. De waarheid is dat hoe meer data er beschikbaar worden, hoe meer interpretatie we nodig hebben.

Als men zegt dat er een tekort is aan mensen in de gezondheidzorg, kan ik nu al voorspellen dat dit in de toekomst nog nijpender gaat worden.

De waarheid is dat nieuwe technologieën vooruitgang en nieuwe activiteiten voortbrengen en dus ook nieuwe jobs. Jobs die u en ik vandaag misschien nog niet kennen. Of had u tot voor kort over pakweg automation engineers, data-analisten, IT healthexperts of dronepiloten gehoord? Toen de jaren 80 aanbraken en IBM de computer in onze huiskamer en vooral onze werkplaats introduceerde, was er ook vrees, onder meer voor jobverlies. In werkelijkheid zorgde de introductie van de PC in ons leven voor een nooit geziene boom van activiteiten en jobs. Het maakte van Bill Gates de rijkste man in de wereld. Dat net Gates nu voorstander blijkt van belastingen op technologische vooruitgang is dus merkwaardig.

Voor alle duidelijkheid: nadenken over hoe we een slimmer belastingsysteem voor de toekomst creëren, is wél een goed idee. In ons land ligt de belastingdruk, onder andere op arbeid, veel te hoog. We zouden bijvoorbeeld kunnen nadenken over een lastenverschuiving naar consumptie. Het belasten van robots naar analogie met wat we al deden met arbeid, is echter geen goed idee. We hebben al te veel jobs kapot belast of weg belast naar andere landen. We mogen niet de fout maken hetzelfde te doen met robots. Zij gaan ons net helpen meer waarde te creëren. Robots zelf belasten zou dus enorm contraproductief zijn.

De ideale wereld in 2100: robots doen het werk terwijl wij ons amuseren

Laten we nog even naar de verdere toekomst kijken, pakweg het jaar 2100. De wereld staat niet stil en de technologie evolueert. Maar ons maatschappelijk model zal moeten evolueren om klaar te zijn voor die toekomst. Het moet efficiënter en flexibeler.

Zelf moeten we ook klaar zijn. Dat betekent onder meer dat het onderwijs moet evolueren naar een vorm van levenslang leren en dat ieder van ons de verantwoordelijkheid voor zijn eigen leerbaantraject aanvaardt. En dat we erover waken dat nieuwe technologieën voor iedereen toegankelijk zijn, zodat ze vlot geïntegreerd worden in ons werk en privéleven.

Als we hiervoor zorgen, is er plaats voor nieuwe, betere en fijnere jobs en krijgen we meer vrije tijd – iets waar technologie al vaak voor heeft gezorgd in het verleden. Als we technologie voor iedereen toegankelijk houden, moet je geen computerprogrammeur zijn of het fortuin bezitten van Bill Gates om er gebruik van te kunnen maken. Laten we na de computerfobie dus ook snel de robotfobie de wereld uithelpen.