Generatieve AI is over het hypehoogtepunt heen en maakt zich op voor ontnuchtering. AI-agenten en AI-ready data daarentegen pieken in de Hype Cycle van Gartner.
De jaarlijkse Hype Cycle voor Artificiële Intelligentie van Gartner toont voor 2025 een duidelijke verschuiving. De hoogste toppen van de ‘Peak of Inflated Expectations’ – zeg maar het punt waarop de markt een technologie bij wijze van spreken bijna buitenaardse verwachtingen toedicht – worden niet langer gedomineerd door generatieve AI, maar door nieuwere fundamenten die AI-succes mogelijk moeten maken: AI-agenten en AI-ready data. Volgens de analisten van Gartner is dit een signaal dat de maturiteitsfase eraan komt, waarin de sector meer en meer kijkt voorbij de proof-of-concepts, richting operationele schaalbaarheid.
Van pure generatieve AI naar schaalbare AI-implementaties
De investeringen in artificiële intelligentie blijven onverminderd hoog, maar de focus van de aandacht binnen de sector begint dus wel te kantelen. Volgens het nieuwe Hype Cycle-rapport van onderzoeksbureau Gartner is er een duidelijke beweging zichtbaar waarin de bedrijvenmarkt weg gaat van de pure generatieve AI-modellen naar meer onderliggende technologieën die duurzame en schaalbare AI-implementaties moeten ondersteunen. Twee innovaties springen eruit en bevinden zich momenteel op het hoogtepunt van de hype: AI-agenten en de noodzaak voor ‘AI-ready’ data.
‘Terwijl de investeringen in AI dit jaar sterk blijven, wordt er een scherpere nadruk gelegd op het gebruik van AI voor operationele schaalbaarheid en real-time intelligentie’, zegt Haritha Khandabattu, senior director analyst bij Gartner. ‘Dit heeft geleid tot een geleidelijke verschuiving van generatieve AI als centrale focus, naar de fundamentele enablers die een duurzame levering van AI ondersteunen, zoals AI-ready data en AI-agenten.”
De belofte van autonome agenten
Een verrassing kun je dit niet bepaald noemen: de afgelopen maanden hebben zowat alle grote IT-spelers de mond vol over Agentic AI en over hoe ze stelselmatig hun aanbod rond AI-agenten en/of het beheer ervan uitbreiden. Gartner zelfde maakte er voor dit jaar nog dé strategische technologietrend van.
Tien strategische technologietrends voor 2025
Opgepast voor overenthousiasme rond AI-agenten
AI Agents zijn stukjes software die met behulp van AI-technieken volledig zelfstandig of semi-autonoom (voorgeprogrammeerde) doelen kunnen nastreven én uitvoeren. Organisaties experimenteren met deze agenten, vaak aangedreven door Large Language Models (LLM’s), om complexe taken te automatiseren. Toch waarschuwt Gartner voor overenthousiasme. ‘Om de vruchten te plukken van AI-agenten, moeten organisaties de meest relevante business contexten en use cases bepalen, wat een uitdaging is aangezien geen enkele AI-agent hetzelfde is en elke situatie verschilt’, aldus Khandabattu. De inzetbaarheid zal dus sterk afhangen van de specifieke vereisten, en niet van de technologie zelf.
En wat met ‘AI-ready data’ en ‘multimodal AI’?
Naast AI-agenten staan ook ‘AI-ready data’ en ‘multimodal AI’ prominent op de piek van de hypecurve. Het concept van AI-ready data dwingt organisaties om hun datamanagementpraktijken te herzien. Data is pas ‘klaar’ voor AI als de geschiktheid voor een specifieke use case en AI-techniek is bewezen. Daar is dan weer een contextuele benadering voor nodig om zo het nodige vertrouwen te kunnen waarborgen, intellectueel eigendom te beschermen en bias te vermijden. Multimodale AI, die verschillende datatypes zoals beeld, geluid en tekst simultaan verwerkt, wordt volgens Gartner de komende vijf jaar een integraal onderdeel van zowat elke applicatie.
Risicobeheer als noodzaak
Een andere technologie die de aandacht trekt, is AI Trust, Risk and Security Management (AI TRiSM). Nu AI-systemen steeds meer verweven raken in bedrijfsprocessen, wordt het beheer van de bijhorende risico’s cruciaal. ‘AI brengt nieuwe uitdagingen met zich mee op het vlak van vertrouwen, risico en beveiliging die conventionele controles niet aanpakken’, stelt Khandabattu. TRiSM biedt een raamwerk om beleidsregels voor governance, betrouwbaarheid, veiligheid en databescherming af te dwingen over alle AI-initiatieven heen. Overigens was het Gartner zélf die het TRiSM-concept lanceerde in 2022 en het toen naar voor schoof als een technologietrend om rekening mee te houden.
Tien strategische technologietrends voor 2023