Sri Lanka heeft, kort na de aanslagen, een groot aantal sociale netwerken geblokkeerd. De ban moet de verspreiding van vals nieuws indijken, maar het vormt ook een gevaarlijke stap richting censuur.
Het Zuid-Oost Aziatische land Sri Lanka is in crisis sinds een reeks aanslagen op Paasochtend, waarbij meer dan 350 mensen het leven lieten. Na oproepen van de Eerste Minister om geen ongeverifieerde rapporten te delen, zijn nu ook de populairste sociale media in het hele land geblokkeerd.
Het zou gaan om een tijdelijke ban, die ervoor moet zorgen dat er geen valse berichten de wereld in worden gestuurd om geweld aan te stoken. Onder meer Facebook, WhatsApp, Instagram, YouTube, Snapchat en Viber zijn geblokkeerd. Twitter blijft werken in het land, omdat het niet erg populair zou zijn onder Sri Lankanen. Het is niet meteen duidelijk wanneer de platformen terug bereikbaar zijn.
Haatberichten
Het blokkeren van sociale media begint, zeker bij de meer autoritaire regimes, een populaire maatregel te worden bij grote evenementen en straatprotesten. Het is alvast niet de eerste keer dat Sri Lanka specifiek Facebook blokkeert. Een jaar geleden werd het al een poosje uit de ether gehaald omdat het berichten zou bevatten die geweld tegen moslims promootten.
Reacties op de ban zijn ondertussen gemengd. Sociale media, en zeker Facebook, liggen al een tijd onder vuur voor de manier waarop ze vaak gebruikt worden om video’s en berichten te verspreiden die een situatie alleen maar erger maken. Zo werd de schietpartij in Christchurch, Nieuw-Zeeland, door de dader gelivestreamd, en werd de video achteraf volop gedeeld, waarbij het platform het moeilijk had om hem weer weg te halen. De techgigant lijkt alvast niet in staat om de verantwoordelijkheid op te nemen die gepaard gaat met zijn exponentiële groei, en de belangrijke plaats die zijn platformen innemen in veel landen.
Zeker in regio’s als India, Zuid-Soudan, Sri Lanka en vooral Myanmar heeft het platform de neiging om te laks om te gaan met rapporten over haatberichten en propaganda. In november moest Facebook nog toegeven dat het sociale netwerk in Myanmar werd gebruikt om geweld tegen de Rohingya moslimminderheid daar te verspreiden.
Ook deze keer lijkt de reactie pijnlijk traag. Techsite Cnet meldt bijvoorbeeld dat de eerste post op de Crisis Response pagina die Facebook opstartte rond de aanslagen in Sri Lanka, enkele uren lang bestond uit een anti-moslimbericht. De Crisis Response pagina rond belangrijke nieuwsonderwerpen is er voornamelijk om mensen vitale informatie te geven in tijden van crisis maar werd, zo lijkt het, de eerste dag na de aanslagen gedomineerd door video’s die gepost werden door een racistische groepering.
Maar zo simpel is het niet
Dat een techgigant als Facebook op weinig sympathie kan rekenen, zeker in deze tijden, is dan ook niet zo gek. Het neemt echter niet weg dat de blokkering voor anderen ook een belangrijke stap is richting censuur. Sri Lanka heeft een bewogen recente geschiedenis. Het land was jarenlang verwikkeld in een burgerloorlog, en er heerst nog maar tien jaar een broze vrede. Een en ander betekent dat de overheid in het land een stevige grip heeft op officiële media. Sociale netwerken vormen in die zin een belangrijk informatiekanaal voor de bevolking die de censuur wil omzeilen en, ironisch genoeg, wil verifiëren of nieuws dat door officiële kanalen wordt verspreid wel juist is.
Belangrijk voorbeeld daar: een coup door de voormalige president Mahinda Rajapaksa zes maanden geleden, in oktober 2018. De man probeerde met medestanders het land terug over te nemen, en deed dat onder meer door de studio’s van het belangrijkste televisiekanaal in het land te bestormen, en door fysiek de krantenredacties in Sri Lanka over te nemen. Die coup werd voornamelijk bestreden op sociale netwerken, waar informatie over corruptie, en kritiek op de (niet langer verkozen) president leidden tot straatprotesten die de effectieve regering terug in het zadel hesen. Sri Lankanen vinden dus, om het kort te zeggen, vaak meer en betere informatie op sociale media dan in officiële kanalen. Dat de overheid die informatie nu afsnijdt, verontrust velen in het land.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier