De Duitse mededingingsautoriteit heeft zich uitgesproken tegen het plan van Facebook om de berichtendiensten in zijn verschillende platformen samen te voegen. Het is een eerste poging om een mogelijk monopolie van het bedrijf te breken.
Mark Zuckerberg, CEO van Facebook, kondigde twee weken terug aan dat hij de berichtendiensten van Instagram, Facebook Messenger en WhatsApp wil samenbrengen in een enkel platform. Aan de technische kant zouden de apps op zich blijven bestaan, het plan lijkt vooral om de berichtendienst in elk van de netwerken te vervangen door een eengemaakt platform, dat daardoor wel in de backend van drie verschilllende netwerken moet worden gebouwd. Na onderzoek heeft de Duitse mededingingsautoriteit, de Bundeskartellamt, zich daartegen uitgesproken. De uitspraak zou het voor Facebook illegaal maken om (in Duitsland althans) gebruikersgegevens van verschillende platformen bij elkaar te voegen.
Facebook heeft altijd beloofd, bij de aankoop van WhatsApp en bij die van Instagram, dat de netwerken onafhankelijk van elkaar zouden blijven draaien. Het idee om de berichtendiensten aan elkaar te haken zou het mogelijk moeilijker kunnen maken om het bedrijf in de toekomst, antitrustgewijs, te splitsen. Maar nog belangrijker is dat het samenvoegen van gegevens uit de verschillende netwerken, bovenop wat Facebook op het algemene web verzamelt, een veel verfijnder overzicht van een gebruiker kan geven. Met het gedrag en interesses van de gebruiker over verschillende netwerken heen, zou de techgigant beter kunnen voorspellen wat die gaat doen en vooral, op welke advertenties hij of zij gaat klikken.
Het geheel vormt wel een groot privacyvraagstuk voor de twee en half miljard gebruikers van de verschillende platformen. Al die gegevens moeten idealiter op een veilige manier gestockeerd worden, iets waar veel wetgevers, gezien Facebooks geschiedenis, geen goed oog in hebben.
Manipulatie en GDPR
Duitsland is nu de eerste om met een verbod te komen. De Bundeskartellamt, de mededingingsautoriteit van het land, zegt in een persmededeling dat Facebook zijn positie misbruikt door gebruikersdata van verschillende bronnen samen te brengen. De belangrijkste reden hiervoor is GDPR-gerelateerd. Om de regelgeving te volgen, zou Facebook zijn gebruikers de keuze moeten geven of ze al dan niet toestaan dat hun gegevens samengebracht worden. Dat is op dit moment niet het geval. Het standpunt van Facebook is altijd geweest: toestemming geven of account opzeggen. Al worden ook niet-gebruikers via hun kliks op het web gevolgd.
“We maken ons voornamelijk zorgen om het verzamelen van data buiten het sociale netwerk van Facebook, en het samenbrengen van die data in de Facebook-account van de gebruiker”, zegt Bundeskartellamt baas Andreas Mundt daarover. Door de uitspraak van de regulator zou het Facebook alvast verboden worden om gebruikers in Duitsland op een of andere manier te dwingen toestemming te geven voor de schier oneindige verzameling van niet-Facebook data, en die dan aan een Facebook-account toe te wijzen.
Monopolies
Maar de Bundescartellamt is een mededingingsautoriteit. Naast het privacyvraagstuk geeft de organisatie dan ook aan dat het deze stap neemt omdat Facebook een groot deel van het socialemedialandschap in handen heeft. In Duitsland, waar Facebook zo’n dertig miljoen gebruikers telt, is er sprake van een monopolie, zo gaat de redenering, en moet er dus streng omgegaan worden met hoe Facebook dat monopolie gebruikt om gebruikersgegevens te verzamelen.
Dat Duitsland die stap zet, is alvast interessant. Meestal wordt gegevensgaring overgelaten aan privacycommissies, maar antitrustregels hebben mogelijk een grotere impact. Mocht Facebook gedwongen worden de gegevens die het verzamelt op zijn eigen netwerken, en op het web in het algemeen, in silo’s te stoppen, zou dat de macht van het bedrijf alvast sterk kunnen indijken.
De uitspraak komt er ook op een moment dat meer wetgevers nadenken over manieren om om te gaan met grote techgiganten. Het splitsen van bedrijven of producten op basis van antitrustregels is een van de meer effectieve straffen die een land, of meer waarschijnlijk de EU, kan uitspreken. Commisaris voor Mededinging Vestager houdt zich voorlopig vooral aan (zware) boetes, maar de EU heeft eerder al wel IT-bedrijven gedwongen tot splitsing. In 2007 moest Microsoft bijvoorbeeld zijn Media Player los te koppelen van Windows, en twee jaar later werd hetzelfde Microsoft gedwongen om standaard andere browsers aan te bieden dan zijn eigen Explorer. Beide uitspraken kwamen er op basis van antitrustregels. Duitsland is dan wel de hele EU niet, het land kan wel een voorbeeldfunctie hebben voor andere landen, en de redenering kan eventueel ook door de Europese Commissie worden overgenomen.
De beslissing van de Bundescartellamt wordt over een maand finaal. Facebook heeft zo lang om beroep aan te tekenen, en heeft al aangegeven dat het dat ook zal doen. Het bedrijf zegt dat het wel degelijk concurrentie heeft, in de vorm van Twitter, Snapchat of YouTube. Volgens Facebook zou dit ook in de eerste plaats een zaak zijn voor de privacy-authoriteit, niet de mededingingsautoriteit.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier