Hoe kunnen bedrijven vrouwen enthousiast maken voor de IT-sector?

Vrouwen enthousiast maken voor de IT-sector is nog altijd niet evident. Het beeld van de pizza-etende nerd in de kelder blijft hardnekkig bestaan. Techbedrijven trekken niet alleen aan de alarmbel, ze leveren ook concrete inspanningen om IT aantrekkelijk te maken voor meisjes en vrouwen.

In de IT-sector werken weinig vrouwen. Uit een rapport van McKinsey blijkt dat organisaties onvoldoende begrijpen wat de waarde is van genderdiversiteit. “Een goede mix van mannen en vrouwen levert nu eenmaal betere resultaten op”, zegt Carina Van Vlerken, communicatiemanager van Lenovo. “Daarnaast zijn vrouwen vaak minder zelfverzekerd om een baan in IT aan te nemen. Ze denken eerst na of ze die wel aankunnen voor ze eraan beginnen. Mannen bluffen meer. Ze zijn niet bang om de uitdaging aan te nemen en zien daarna wel hoe ze het aanpakken. We moeten vrouwen helpen om daaroverheen te stappen.”

Maar hoe overtuigen bedrijven vrouwen om voor de IT-sector te kiezen? Het is niet de eerste keer dat die vraag wordt gesteld. Het antwoord is ook gekend: alles staat of valt met het onderwijs. Hoe vroeger meisjes kennismaken met STEM (science, technology, engineering, mathematics), des te groter de kans dat ze effectief voor die richting kiezen en onderweg niet afhaken.

Kiezen voor STEM

Dat komt ook duidelijk naar voren in de Europese studie van Microsoft, in samenwerking met de London School of Economics. Daaraan namen meer dan 11.000 vrouwen en meisjes tussen 11 en 30 jaar uit 12 Europese landen deel, in België waren het er een duizendtal. Wat blijkt? België hinkt enorm achterop. “We zien dat in ons land meisjes pas interesse in wetenschap en technologie krijgen wanneer ze iets ouder zijn dan 12 jaar”, legt Katleen Dewaele, woordvoerster van Microsoft België, uit. Nergens anders in Europa komt de belangstelling zo traag op gang. Bovendien verliezen ze die passie al op hun 14de jaar. Er is dus een tijdspanne van amper twee jaar om meisjes te overtuigen om aan de universiteit of hogeschool een STEM-richting te studeren en later ingenieur of data-analist te worden.”

Volgens PISA-onderzoek zijn ze nochtans goed in wiskunde. Er is dus veel potentieel, maar ze willen die richtingen niet volgen. De belangrijkste reden? Onwetendheid. “Meisjes willen op maatschappelijk vlak impact hebben, denk maar aan hun keuze om later dierenarts, dokter of kinderverzorgster te worden”, zegt Katleen Dewaele. “Maar op school komen ze nooit in aanraking met apps of data. Ze beseffen te weinig dat je niet per se geneeskunde moet studeren om kanker te genezen, maar dat het ook kan door in IT te werken. Daarnaast associëren ze IT nog te veel met de nerd in de kelder die programmeert. Meisjes willen samenwerken en creatief zijn en dat komt volgens hen niet overeen met wat IT van hen verlangt.”

Daarom trekt Microsoft naar scholen om te tonen dat u in de IT-sector ook creatief kan zijn en invloed kan hebben op de maatschappij. “Ik herinner me hoeveel impact iemand op mij had toen die op mijn school over zijn of haar beroep kwam praten. Dat willen we nog meer doen.”

Maatschappij is technologie

Bij Lenovo kwamen afgelopen zomer enkele meisjes uit een middelbare school over de vloer. “Ze kwamen rondsnuffelen om een beeld te krijgen van wat we dagelijks doen en welke voor- en nadelen een job in de IT-sector met zich meebrengt, ” zegt Carina van Vlerken. Het stereotiepe beeld van de nerd is een van haar grootste frustraties. Zelf komt ze uit de modesector. Zestien jaar geleden belandde ze in de IT.

“Van de mode naar IBM? Mijn vrienden wisten niet waar ze het hadden”, vertelt van Vlerken. “Maar mensen vergeten dat de maatschappij gewoon uit technologie bestaat. Iedereen komt met IT in aanraking. Daarom is het belangrijk dat vrouwen ook in die bedrijven vertegenwoordigd zijn.” Ze pleit voor diverse teams, ook voor productontwikkeling. “Hoe vaak zie je niet dat bedrijven een product een roze kleurtje geven en daarmee vrouwen willen aanspreken. Dat is absurd. Vrouwen in het productontwikkelingsteam zullen veel beter begrijpen wat hun soortgenoten beweegt. Je bedrijf moet een reflectie zijn van de maatschappij zodat je de klanten begrijpt en hen beter kan bedienen.”

Ook Carmina Coenen, director Solution Engineering bij Salesforce, gelooft dat onderwijs het startpunt is om vrouwen enthousiast te maken voor de IT-sector. “We moeten met jongeren praten over onze carrières en hen aanmoedigen om STEM te volgen.” Carmina Coenen en haar collega’s gaven op een leerrijke manier meisjes tussen 6 en 11 jaar de beginselen van het programmeren. “We lieten hen geen Angry Birds spelen – aanvankelijk tot hun grote teleurstelling – maar toonden hen wel hoe ze het spel zelf konden ontwikkelen. Op die manier leerden we kinderen logisch nadenken en redeneren en daagden we hen uit om met een ander perspectief te kijken.”

Salesforce steunt ook het Digital Leadership Institute, een non-profitorganisatie die meer vrouwelijk techtalent wil zien. “In enkele middelbare scholen gaven we lessen ‘Design Thinking’, waarbij we de verschillende aspecten van een IT-job toonden”, zegt Carmina Coenen.

“Want IT is meer dan alleen maar achter de computer zitten. We lieten de leerlingen bijvoorbeeld een mobiele app ontwikkelen. Daarvoor moesten ze niet alleen nadenken over wat ze in de app wilden, maar ook hoe ze het best samenwerkten en hoe ze de boodschap moesten overbrengen. Dat is bijvoorbeeld een weerspiegeling van mijn job: luisteren naar de pijnpunten van de klant, die naar oplossingen vertalen en presenteren. We willen zo bij de jongeren meer het bewustzijn creëren dat IT-bedrijven leuke werkplekken zijn.”

Opkijken naar rolmodellen

Om het stereotiepe beeld van de nerd uit de wereld te helpen, deed Microsoft ook een rondvraag bij vrouwen met een job in STEM, zoals de CIO van KU Leuven en enkele proffen wiskunde aan de VUB. “Wanneer we hen vroegen waarom ze voor die richting hadden gekozen, was het vaak omdat ze hoorden dat het niets voor meisjes was. Ze wilden bewijzen dat ze het wel konden”, zegt Katleen Dewaele.

“Het imago van wiskunde is te negatief, er wordt te weinig benadrukt waarvoor het dient. Veel van die vrouwen vinden hun job het creatiefst in vergelijking met andere beroepen, wat een contradictie is met de perceptie die mensen hebben van STEM.”

Daarnaast vraagt Microsoft regelmatig aan het partnernetwerk van 80.000 mensen die van hun technologie leven wat ze er concreet mee doen. “Door hen in de schijnwerpers te plaatsen, willen we ouders en kinderen tonen wat de mogelijkheden zijn. Technologie worden vaak exclusief ontworpen door mannen, terwijl vrouwen het ook dagelijks gebruiken.”

Soms ontbreekt het dus aan rolmodellen voor die meisjes. Daarom organiseerde Microsoft op kantoor een DigiGirlz-namiddag, waarbij alle collega’s van Microsoft en werknemers van andere bedrijven uit het gebouw hun dochters tussen 6 en 21 jaar mochten meebrengen voor een namiddag vol leerrijke IT-workshops. “Het was de eerste keer dat we zoiets organiseerden. Het was opvallend te zien dat mannen blijkbaar niet geneigd zijn om met hun dochters over IT te praten, dus misschien zit daar het probleem wel? Zeker wanneer je dan ziet hoe enthousiast de meisjes reageren wanneer ze een HoloLens op hun neus krijgen. Zo’n namiddag lijkt een kleine actie, maar het is zo belangrijk.”

Aandacht voor het taalgebruik

Om meer vrouwen aan te trekken, paste Lenovo ook haar vacatures aan. “We merkten dat de taal soms te hard is en te veel op resultaat gericht”, legt Carina van Vlerken uit. “Nu leggen we meer de nadruk op de flexibiliteit van de werktijden en spelen we in op het gevoel. We willen dat vrouwen beseffen dat het leuk werken is in de techsector en dat ze alle vooroordelen moeten laten varen. Pas dan kunnen we hen aanwerven en naar de top brengen.”

Diversiteit zit in het DNA van Lenovo. Het bedrijf, in 1984 opgestart in China, nam twintig jaar later de pc-divisie van het Amerikaanse IBM over. “De top 100 leidinggevenden van Lenovo bestaat uit twintig nationaliteiten, maar op het vlak van gender is er nog werk aan de winkel. Wereldwijd is 34 procent van de werknemers bij Lenovo vrouw. Het gemiddelde in de industrie is 25 procent, dus daar steken we ver bovenuit. In de Benelux zitten we op 15 procent, maar we willen dit zeker nog verhogen.”

In 2016 lanceerde Lenovo een digitale rekruteringscampagne die de vrouwelijke medewerkers van het bedrijf in de schijnwerpers moest plaatsen. “We lieten hen vertellen waarom ze voor het bedrijf werkten in de hoop meer vrouwen te inspireren om voor de techsector te kiezen.” De campagne wierp zijn vruchten af: 3,4 miljoen videoviews, 91.000 paginaviews en 2.415 sollicitaties in Europa, het Midden-Oosten en Afrika. “We waren overweldigd door het succes. Niet alle vrouwen waren meteen geschikt voor de openstaande vacatures, maar onze doelstelling om vrouwen aan te spreken, hebben we ruimschoots gehaald.”

Doorstoten naar de top

Gelijkheid, diversiteit en inclusie zijn de belangrijkste pijlers van Salesforce, in 1999 opgericht door Marc Benioff. Het bedrijf stelde in 2016 een ‘chief equality officer’ aan. De bedrijfscultuur draait rond Ohana, familie in het Hawaiaans. “Elke werknemer van Salesforce maakt deel uit van één grote familie. We zorgen ervoor dat niemand uit de boot valt”, zegt Carmina Coenen.

Wereldwijd is bijna een derde van het personeelsbestand van Salesforce een vrouw. Het voorbije jaar steeg het aantal vrouwen in leidinggevende functies met 34 procent. Bijna 21 procent van de leidinggevenden bij Salesforce is vrouw. Met andere woorden, Salesforce probeert niet alleen vrouwen naar de IT-sector te lokken, maar wil ook dat ze doorgroeien naar een hoge functie.

Het bedrijf streeft ook naar een eerlijke vertegenwoordiging van beide geslachten. “Tijdens iedere vergadering willen we dat 30 procent van de deelnemers vrouw is. Ook op evenementen die we zelf organiseren, willen we dat minstens een derde van de sprekers een vrouw is. Zo krijgen we een beter beeld waar de sterke vrouwen zitten. Dat is ook in lijn met het percentage vrouwen in ons bedrijf. En dat beleid werpt zijn vruchten af: we zien veel meer promoties bij vrouwen dan vroeger.”

Om vrouwen intern te helpen doorgroeien, richtte Lenovo in 2007 WILL (Women In Lenovo Leadership) op. “Het is niet alleen belangrijk dat meer vrouwen in IT werken, maar ook dat we hen helpen doorstoten”, zegt Carina Van Vlerken. “We hebben vrouwen aan de top nodig. Daarom doen we aan mentoring, coaching en geven we feedback om hun zelfvertrouwen op te bouwen.” Lenovo is ook flexibel wat de werkuren betreft. Afhankelijk van de functie en de situatie kunnen medewerkers zelf hun dag inrichten. “Zo hebben werknemers, ook vrouwen, de mogelijkheid later te beginnen wanneer ze eerst de kinderen naar school willen brengen of eerder te stoppen om hun kroost af te halen. Wanneer de kinderen in bed liggen, werken ze verder.”

Gelijke verloning

Ook gelijke verloning staat hoog op de agenda. In 2016 voerde Salesforce een audit uit naar ‘equal pay’. Toen het bedrijf vaststelde dat niet iedereen evenveel verdiende, maakte CEO Marc Benioff 6 miljoen dollar vrij om de loonverschillen weg te werken. “Dit inspireerde ook andere bedrijven”, zegt Carmina Coenen. “Dat is de kracht van Salesforce. Bij sollicitaties zullen we kandidaten ook niet vragen wat ze bij hun huidige werkgever verdienen. We bieden hen wel een loon aan dat eerlijk is volgens hun capaciteiten. Dan horen we wel wat hun feedback is op dat aanbod.”

Ook Microsoft heeft aandacht voor de bestaande medewerkers. Zo trok het bedrijf onlangs het moederschapsverlof op van 15 naar 20 weken, het vaderschapsverlof steeg van tien dagen naar zes weken. “Er zijn momenten dat we even op de pauzeknop moeten duwen om ons voor 100 procent op de familie te focussen, ” zegt Katleen Dewaele. “Tegelijk is dit initiatief ook een signaal aan toekomstige medewerkers. We willen duidelijk maken dat een carrière uitbouwen én een gezin hebben perfect mogelijk is.”