We testten veertien zakelijke laptops van negen fabrikanten: acht standaardlaptops en zes ultradraagbare laptops of ultrabooks.

Fujitsu introduceert in juni nieuwe modellen die we dan apart zullen testen (hou www.datanews.be in de gaten). Voor de rest zijn alle fabrikanten present voor deze test. Ze mochten zakelijke laptops insturen met minstens een Windows Experience Index (WEI) van 3.5. Voor het eerst in jaren zit er weer een laptop met een AMD-processor in de test (de Lenovo Edge E325), maar de meeste fabrikanten houden het bij Intel Core-processoren. Nieuw zijn de ultrabooks, platte en lichte laptops geïnspireerd op Apple’s MacBook Air, maar dan met Wintel-technologie. De ondertussen vijfde generatie van de MacBook Air zit overigens ook in deze test, zelfs in twee uitvoeringen.

Testmethode

We gebruikten verschillende benchmarks. De synthetische benchmark Futuremark PCMark 7 meet de algehele laptopprestaties aan de hand van 25 verschillende belastingsscenario’s. Verder voeren we ook twee grafische benchmarks van Futuremark uit die prestaties meten voor verschillende versies van Microsoft DirectX. Niet alle laptops ondersteunen al deze versies van DirectX en in voorkomend geval geven we dan uiteraard geen testcijfer. PCMark 7 meet de prestaties van de harde schijf aan de hand van comprimeerbare data. Daarnaast meten we de schijfprestaties ook met AS SSD Benchmark 1.6.4237, dat oncomprimeerbare data sequentieel en willekeurig leest en schrijft. We houden ook rekening met Microsofts eigen Windows Experience Index (WEI), die aangeeft in hoeverre een pc geschikt is om al dan niet vlot Windows 7 te draaien. Verder tellen het gewicht en de gemiddelde autonomie in de prestatiecijfers mee.

Uit de verschillende benchmarkcijfers berekenen we een gewogen relatieve prestatieindex op 100 punten. Daarin vertegenwoordigt PCMark 7 20 %, WEI 15 %, de harde schijfprestaties 8 %, de grafische prestaties 27 %, het gewicht 10 % en de autonomie 20 %. Op basis van de prestatieindex berekenen we ook een relatieve prijsprestatiescore op 100, waarin de prestaties voor 60 % en de prijs voor 40 % meetellen.

Energieverbruik

We meten ook het energieverbruik, niet alleen het maximale verbruik, maar ook het sluipverbruik, ofwel het energieverbruik wanneer de voeding zonder of met uitgeschakelde laptop in het stopcontact steekt. Idealiter is dat nul, maar nogal wat voedingen verbruiken toch nog een heel klein beetje stroom. Dat sluipverbruik loopt echter nooit op tot meer dan 0,1 Watt en is dus verwaarloosbaar.

Alle testresultaten vindt u samen met uitgebreide productinformatie en prijzen terug in de tabel op onze website.

Individuele besprekingen per merk

In de hiernavolgende besprekingen per merk belichten we wegens plaatsgebrek alleen de opvallendste eigenschappen, positieve en eventueel negatieve punten. Voor gedetailleerde informatie raadpleegt u de tabel. Nog een algemene opmerking: de meeste fabrikanten hebben per laptop diverse configuraties op het gebied van processor, geheugen, videochip etc. Wij beoordeelden uiteraard alleen de ingezonden configuraties.

1 ACER TRAVELMATE 8481 SERIES

De TravelMate 8481 Series hoort thuis in het zakelijke laptopgamma van Acer, maar het bedrijf is er blijkbaar zelf nog niet helemaal uit hoe ze de geteste TM8481 in dat gamma moet positioneren. Op de Acer-website is de TM8481 het kleinste model van de TravelMate TimelineX serie. Dat zijn laptops met een minimale batterijlevensduur van 8 uur. Op de laptop zelf is van de TimelineX-aanduiding echter geen spoor terug te vinden; de standaard verwisselbare batterij houdt het volgens onze testen nauwelijks 3,25 uur uit. Maar, zegt de website, u kunt 8+ uur autonomie verkrijgen als u een optionele accu koopt. Die optionele accu vinden we echter niet terug bij de accessoires? De website beweert ook dat deze laptop een extra Nvidia-videochip heeft met 1 GB eigen geheugen. In ons testmodel is daar geen spoor van en moeten we het stellen met de geïntegreerde Intel HD Graphics 3000. Acer omschrijft de TM8481 ook als een ultralichte laptop. Verwarrend, want dit is beslist geen ultrabook. Net zoals de verderop besproken Sony VAIO S positioneren we hem qua formaat en gewicht eerder tussen ultrabooks en gewone laptops in. Wel heeft hij, in tegenstelling tot de Sony, geen geïntegreerde dvd-rewriter. Daardoor is hij met 1,62 kg ook enkele grammen lichter dan de VAIO. De TM8481 start uit de slaapstand ook iets sneller op dan de VAIO, maar niet zo snel als een echte ultrabook. Reken op een seconde of vier, dankzij de 64 GB start-ssd waarop Acer Windows 7 heeft geïnstalleerd. Uw gegevens kunt u kwijt op schijf D: dat is een gewone harde schijf van 320 GB. Positief is dat deze laptop standaard is uitgerust met 8 GB werkgeheugen. Een vingerafdruklezer en tpm-beveiligingschip zitten er ook in.

PRESTATIE: 44/100

PRIJSKWALITEIT: 53/100

2 APPLE MACBOOK AIR EN MACBOOK PRO

Je kunt argumenteren dat de eerste Apple AirBook, geïntroduceerd begin 2008, ook de eerste ‘ultrabook’ was. Terwijl de concurrentie pas nu volop uitpakt met dit type van zeer platte en lichte laptops, introduceerde Apple medio vorig jaar al de huidige, vijfde generatie. De drie eerste generaties hadden een 13,3-inch scherm met een resolutie van 1280 x 800 pixels. Momenteel zijn er twee types MacBook Air: met 13,3-inch scherm en 1440 x 900 pixels resolutie; en met 11,6-inch scherm en een resolutie aan 1366 x 768 pixels. Apple stuurde ze allebei in voor deze test, samen met een 15-inch MacBook Pro. De kleine MacBook Air weegt slechts 1,08 kg – lichter zijn we niet tegengekomen. De grote is 1,35 kg licht. Beide zijn vooraan 3 mm dun, maar achteraan met 1,7 cm flink hoger dan de geteste Windows-gebaseerde ultrabooks. Persoonlijk vinden we dat eerder een voor- dan een nadeel, omdat dit de ergonomie ten goede komt. Het scherm is opvallend helder en van een uitstekende kwaliteit. Als je er de andere ultrabooks naast zet, springt het scherm van de MacBook Air er in positieve zin uit, al is dit moeilijk objectief te meten. In minder dan twee seconden ontwaken deze ultrabooks uit de slaapstand. De accu houdt het onder Mac OS X zes uur uit; onder Windows 7 daalt dit tot ruim vijf uur. Apple zegt wel dat de MacBook Air tot dertig dagen in standby kan blijven, maar dat hebben we niet kunnen testen. De Windows-prestaties zijn voor dit type van laptop uitstekend, vooral dan op grafisch vlak.

De MacBook Pro bestaat in vijf uitvoeringen, met drie schermdiagonalen: 13-, 15- en 17-inch. Wij testten het 15-inch model met Intel Core i7 aan 2,2 GHz. Naast een Intel HD Graphics 3000 heeft die ook een krachtigere ATI AMD Radeon HD6750M met 512 MB videogeheugen. Het erg geslaagde naadloze aluminiumdesign bleef behouden en ook de uitrusting is grotendeels gelijk aan de versies die we in april vorig jaar testten (zie het archief op onze website). Dit is met grote voorsprong de best presterende gewone laptop in deze test.

PRESTATIE: 53/100 (MACBOOK AIR 11)

54/100 (MACBOOK AIR 13)

63/100 (MACBOOK PRO)

PRIJSKWALITEIT: 61/100 (MACBOOK AIR 11)

54/100 (MACBOOK AIR 13)

54/100 (MACBOOK PRO)

3 ASUS ZENBOOK UX21

Van Asus ontvingen we de UX21, het kleinste model in het ZenBook-gamma van ultrabooks. Het andere model, de UX31, is even plat als de UX21, namelijk 3 mm aan de voorkant en 9 mm aan de achterkant, maar heeft een groter 13,3-inch led-scherm met een resolutie van 1600 x 900 pixels. De hier besproken UX21 heeft een led-scherm van 11,1-inch met een resolutie van 1366 x 768 pixels. Deze elegante ultrabook weegt slechts 1,1 kg en is daarmee uiterst draagbaar, ook al dankzij de lichte en compacte externe voedingsadapter. De vormgeving is duidelijk geïnspireerd op Apple’s MacBook Air. De ZenBooks gebruiken low-energy Intel Core i3-, i5- en i7-processoren en draaien de 64-bit versie van Windows 7. Het werkgeheugen is beperkt tot 4 GB maximaal en moet worden gedeeld met het videogeheugen van de Intel HD Graphics 3000 grafische chip. De batterij is vast ingebouwd en houdt het volgens onze testen gemiddeld 4,75 uur uit, wat perfect overeenkomt met de 5 uur die Asus zelf als gemiddelde opgeeft. Vga-schermen kun je met behulp van een meegeleverd verloopkabeltje aansluiten. Er is ook een mini-hdmi poort. Verder heeft de ZenBook usb 2.0- en usb 3.0-poorten, een audio-aansluiting en Bluetooth 4- en wifi 802.11-zenders. Een vaste netwerkaansluiting is niet aanwezig, maar Asus levert wel een compacte usb-ethernetadapter mee. Het toetsenbord is niet verlicht, maar heeft wel een goede aanslag. Het multitouchaanraakvlak bestaat uit één geheel; de linker- en rechtermuistoetsen kies je door het aanraakvlak naar links of rechts te drukken en dat werkt niet altijd perfect. Wel goed is dat de ZenBook in minder dan twee seconden uit de slaapstand ontwaakt. U kunt de inlog nog versnellen door de aanwezige ‘instant on’-gezichtsherkenning te activeren. De door ons geteste versie was uitgerust met een i7-2677M cpu die aan 1,8 GHz draait. De prestaties vallen erg goed mee, ook al dankzij de erg snelle ssd. Wel slaagde de grafische kaart er merkwaardig genoeg niet in om onze DirectX 9 benchmark uit te voeren; dat hebben we nog nooit meegemaakt.

PRESTATIE: 54/100

PRIJSKWALITEIT: 62/100

4 DELL VOSTRO 3350 EN LATITUDE 6320

Dell stuurde twee standaard zakelijke laptops met 13,3-inch led-schermen in voor de test; een ultrabook was niet beschikbaar. Vostro is bij Dell het goedkopere zakelijke gamma voor thuiswerkers en kmo’s. Latitude zijn duurdere laptops voor grotere bedrijven. Eén van de redenen voor de hogere prijs is de langere beschikbaarheid van onderdelen. Sowieso zijn de door ons geteste Vostro 3350 en Latitude 6320 al meer dan een jaar op de markt, maar Dell vernieuwt wel regelmatig de processoren en verkoopt deze modellen met of zonder extra grafische chip bovenop de standaard aanwezige Intel HD Graphics 3000. De klant heeft de keuze tussen Intel Core i3-, i5- en i7-processoren. Wij testen de Vostro 3350 en de Latitude 6320 met identieke Intel i5-2520M cpu aan 2,5 Ghz. De Vostro gebruikt echter een HM67 Express chipset, terwijl de Latitude uitgerust is met een QM67 Express chipset. De eerste ondersteunt daardoor maximaal 6 GB werkgeheugen, terwijl de tweede tot 8 GB aankan. Onze testmodellen hadden overigens 4 GB aan boord. De Latitude heeft als extra een expresscard/34 sleuf, een volwaardige docking-poort, een verlicht toetsenbord (optioneel bij de Vostro) en een smartcard-lezer. Ook is voor beide laptops een uitgebreid gamma aan extra batterijen verkrijgbaar, tot exemplaren met 9-cellen die een volledige werkdag meegaan. Bij de Latitude kunt u de multidvd-writer die in de zijkant steekt overigens snel een eenvoudig vervangen door een tweede batterij voor een nog langere autonomie. Voor het overige is de uitrusting, het gewicht en het uitzicht van beide laptops vrijwel identiek. Meer informatie daarover in de tabel.

PRESTATIE: 48/100 (VOSTRO) 45/100 (LATITUDE)

PRIJSKWALITEIT: 60/100 (VOSTRO) 47/100 (LATITUDE)

5 HP PROBOOK

HP zond twee ProBooks in voor deze test. De 6360b is een niet al te compacte 13,3-inch laptop. De 6560b is een vrij grote 15,6-inch laptop met hd-scherm, waarvan het klavier als enige in deze test een apart numeriek gedeelte heeft. Wat opvalt is dat deze laptops met 3,4 cm vrij dik zijn. Ook hun gewicht is aan de hoge kant: 2,2 kg voor de 6360b en 2,8 kg voor de 6560b. Het gewicht hangt wel af van de gekozen uitvoering: de lichtste 6360b weegt 1,9 kg, terwijl de 6560b minimaal 2,2 kg weegt. Beide laptops zijn verkrijgbaar met een uitgebreide keuze aan Intel-processoren, niet alleen Core i3/i5/i7, maar zelfs de goedkopere Celeron B8xx. De door ons geteste ProBooks waren uitgerust met een i5 aan 2,3 GHz. Dit zijn de enige laptops in deze test waarvan het geheugen kan worden uitgebreid tot 16 GB. De geteste versies hadden overigens de standaardhoeveelheid van 4 GB werkgeheugen. De 6560b heeft als extra een AMD Radeon HD 6470M grafische chip. Allebei hebben ze een docking-poort en, dezer dagen zeldzaam op Wintel-laptops, een Firewire-aansluiting. Usb 3.0 ontbreekt echter. Naast een gewone vga-aansluiting zit er ook een displayport op. De expresscard/54-sleuf kan optioneel vervangen worden door een smartcardlezer. Vingerafdruklezer en tpm-module zijn sowieso aanwezig. De 6560b heeft als enige in de test ook nog een ouderwetse seriële poort. Het morsbestendige toetsenbord van deze ProBooks heeft een uitstekende aanslag. Minder te spreken zijn we over de (te) kleine enter-toets. Optioneel kunt u deze modellen ook met een extra g-knopsmuis verkrijgen.

PRESTATIE: 43/100 (6360B) 48/100 (6560B)

PRIJSKWALITEIT: 58/100 (6360B) 56/100 (6560B)

6 LENOVO THINKPAD E EN T SERIES

Lenovo leverde als enige een zakelijk budgetmodel, de 13,3-inch Edge E325, naast een standaard 15,6-inch laptop, de T520. De Edge 325 is uitgerust met een AMD E450 aan 1,6 GHz. Daarmee steekt voor het eerst in jaren nog eens een AMD-laptop in de test. Ook de andere laptops in de Edge Series hebben AMD-processoren. Lenovo heeft in dit gamma ook modellen met 14- en 15,6-inch schermen. De bouwkwaliteit is goed, maar niet van hetzelfde hoge niveau als bij de duurdere ThinkPads. Alles wat je verwacht zit er op qua aansluitingen. Deze compacte, maar niet al te dunne of lichte instapper heeft zelfs een esata-aansluiting. Een pc card-sleuf en geïntegreerde dvd-writer ontbreken evenwel. Beveiligingschip en vingerafdruklezer zijn optionele extra’s. Ons testmodel was echt wel de basisuitvoering, met slechts 2 GB werkgeheugen, waar de AMD ATI videochip dan nog eens 384 MB van afsnoepte. Dat verklaart de lage prestatiescore. De batterij houdt het wel bijna 6,5 uur vol, wat veel goed maakt.

De ThinkPad T520 is een heel ander beest. Deze laptop is zoals we dat gewend zijn van ThinkPads gebouwd als een tank en weegt dan ook het meest van alle geteste laptops: 2,57 kg. De T5 Serie is verkrijgbaar in allerlei varianten. Onze versie was uitgerust met een Intel Core i5 aan 2,5 GHz en een extra Nvidia NVS 4200M videochip, naast de alomtegenwoordige geïntegreerde Intel HD Graphics 3000. Die zet erg goede grafische prestaties neer… voor een Wintel-laptop. Het matzwarte chassis ziet er erg stevig uit en voelt ook zo aan. Zo zijn de schermhengsels uitgevoerd in stevig metaal. Rond het scherm zit een stevige rand, als bescherming tegen beschadiging. In de schermrand is ook een kleine led verwerkt, die u met een functietoets kunt inschakelen om het toetsenbord te verlichten. De T5 heeft wel een geïntegreerde vingerafdruklezer, dvd-writer en pc card-sleuf. Beide ThinkPads hebben naast een multitouch-aanraakvlak ook nog altijd een g-knopsmuis of trackpoint zoals Lenovo het noemt. Lenovo is de enige fabrikant die nog dergelijke laptops levert, hoewel HP het als optie aanbiedt op sommige modellen ProBooks.

PRESTATIE: 40/100 (E325) 49/100 (T520)

PRIJSKWALITEIT: 64/100 (E325) 49/100 (T520)

7 SAMSUNG SERIES 5 ULTRA

Een van de aantrekkelijkste eigenschappen van ultrabooks is hun snelle starttijd. Die is voor een groot deel te danken aan het gebruik van een solid state disk in plaats van traditionele harde schijf. Maar dat maakt ultrabooks vooralsnog erg duur. Samsung pakt het anders aan. De Series Ultra 5 combineert een traditionele harde schijf met een goedkope ssd van Samsung zelf. De kleine ssd is onzichtbaar voor de gebruiker en dient als cache voor de gewone harde schijf. Deze ‘expresscache’ vermindert volgens Samsung de starttijd met 45 % en versnelt applicaties met een factor twee. De door ons geteste Ultra 5 NP530U3B met Intel Core i5 aan 1,6 GHz is in elk geval even snel wakker als de andere ultrabooks (2 seconden uit slaapstand). In de benchmarks is deze ultrabook iets trager dan de andere ultrabooks, maar niet dramatisch veel. Dit apparaat is ook enkele millimeters dikker en enkele grammen zwaarder dan de andere ultrabooks. In het chassis is daardoor net voldoende plaats voor een vaste ethernetpoort. De batterij is wat dikker en zwaarder en houdt het dus wat langer uit: bijna 5,5 uur in onze testen. Wat ons betreft is dit een goed compromis tussen state-of-the-art hardware en betaalbare prijs. Het is dan ook geen toeval dat de Samsung Series 5 Ultra in deze test de hoogste prijsprestatiescores haalt voor ultrabooks.

PRESTATIE: 45/100

PRIJSKWALITEIT: 65/100

8 SONY VAIO S

Sony heeft maar liefst vijf soorten Vaio-laptops: F-, E-, C-, S- en Y-series. Wij ontvingen er een uit de S-serie die volgens Sony hoge prestaties combineert met een compacte vormgeving. De Vaio VPC-SB3S9E is een 13-inch model; in de serie is er ook een 15-inch model. Dit is geen echte ultrabook, maar ook geen normale laptop. Qua gewicht (1,75 kg) en afmetingen (slechts 2,39 cm dik) zouden we hem vroeger ondergebracht hebben in de ver- dwenen categorie van de subnotebooks. Zijn relatief lage gewicht is onder meer te danken aan de lichte, maar stevige magnesiumlegering van het in vier kleuren verkrijgbare chassis. Sony levert hem met Intel Core i3-, i5- of i7-processoren. Wij testten een versie met een i5 aan 2,4 GHz. Naast de obligate Intel HD Graphics 3000 videochip steekt er ook een krachtigere AMD ATI 6470M in. De grafische prestaties zijn bij de beste in het testveld, al blijft de Apple MacBook Pro op grafisch gebied onklopbaar. Het interne geheugen is maximaal uitbreidbaar tot 8 GB. Net zoals bij een echte ultrabook kan de batterij niet verwisseld worden. Deze Vaio houdt het overigens slechts vier uur uit op een volle accu en dat vinden we teleurstellend. Gelukkig kunt u onderaan nog een platte, externe batterij bevestigen die de autonomie tot 8,5 à 12 uur verhoogt. Deze extra batterij, die bij ons testexemplaar ontbrak, kost normaal 124 euro, maar Sony heeft regelmatig een actie waarbij u ze gratis meegeleverd krijgt. De laptop wordt dan natuurlijk wel zwaarder, waardoor het gewicht boven de 2 kg uitkomt. In tegenstelling tot de ultrabooks heeft ook deze ‘gewone’ Windows-laptop verschillende seconden nodig om wakker te worden uit de slaaptoestand.

PRESTATIE: 49/100

PRIJSKWALITEIT: 62/100

9 TOSHIBA PORTÉGÉ Z830

De Portégé Z830 is volgens Toshiba ‘s werelds lichtste 13-inch laptop. Hij weegt slechts 1,12 kg, nauwelijks méér dan de 11-inch AirBook van Apple en iets lichter dan de 13-inch AirBook. Deze ultrabook is wel lichtjes dikker dan de vergelijkbare apparaten van Asus en Apple: 8,3 mm vooraan en 15,9 mm achteraan. Portégé is Toshiba’s zakelijk gamma van laptops. Als Satellite 2830 verkoopt Toshiba een goedkopere versie, die intern identiek is, maar waarop onder meer de 3G-modemoptie ontbreekt. Beide zijn verkrijgbaar met Intel Core i3-, i5- en i7-processoren. De door ons geteste uitvoering had een energiezuinige i5 aan 1,6 GHz. Het werkgeheugen is maximaal 6 GB groot. Dit alles wordt gecombineerd met een Intel HD Graphics 3000 videochip en een 128 GB ssd, die qua prestaties geen al te hoge toppen scheert, vooral niet bij het verwerken van niet-comprimeerbare data. Net zoals de ultrabook van Samsung heeft deze Toshiba een vaste ethernetpoort; bij de andere ultrabooks ontbreekt die. Daar staat tegenover dat u een vga-scherm alleen via een meegeleverde verloopstekker kunt aansluiten. De niet-verwisselbare batterij houdt het in onze testen bijna vijf uur uit. Ze wordt wel opvallend warm tijdens het laden.

PRESTATIE: 52/100

PRIJSKWALITEIT: 53/100

CONCLUSIE

De Apple MacBook Pro presteert het best, maar daar hangt ook een prijskaartje aan vast. Dell Vostro, Lenovo ThinkPad Edge en Sony Vaio onderscheiden zich bij de gewone laptops omwille van hun goede prijskwaliteitverhouding. Bij de ultrabooks presteren de Asus UX21, de Toshiba Portégé en de beide MacBook Airs het best, terwijl de Samsung 5 Ultra het meeste waar voor zijn geld biedt.

BESTE PRESTATIESCORE

(ultrabooks) Asus ZenBook UX21 & Apple MacBook Air

BESTE PRESTATIESCORE

(standaard laptops) Apple MacBook Pro 15-inch

BESTE PRIJSPRESTATIESCORE

Samsung Series 5 Ultra & Lenovo ThinkPad Edge

GROOTSTE AUTONOMIE

Dell Latitude 6320

SNELSTE HARDE SCHIJF

Asus ZenBook UX21

LICHTSTE

Apple MacBook Air 11-inch

OP ONZE WEBSITE VINDT U EEN REKENBLAD MET UITGEBREIDE PRODUCTINFORMATIE EN TESTSCORES: http://datane.ws/HN4aQe

Jozef Schildermans / Ludo Schildermans