‘AI in België is te weinig ambitieus: weg met de proof-of-concepts’

Joeri Ruyssinck stelt vast dat er bij Belgische bedrijven nog te veel misverstanden over artificiële intelligentie leven en dat projecten te vaak stranden als proof-of-concept. “Onze regio behoort inzake innovatie tot de absolute wereldtop, alleen nemen we niet de daaropvolgende stap. Het verschil tussen onderzoek en verdere commercialisatie is schrijnend.”

Met regelmaat van de klok lees ik over mooie projecten met artificiële intelligentie, soms ook in België. Toch hinkt ons land achterop, zoals blijkt uit de AI-readiness index van adviesbureau McKinsey. Er zijn in België nog te veel misverstanden over wat AI kan en vooral niet kan. Het is een van de redenen waarom we vaak stranden in te weinig ambitieuze proof-of-concepts. En dus: weg ermee.

Die voorzichtige aanpak moeten we dringend achter ons laten als we met AI ‘stappen willen zetten’. Het moment daarvoor is opportuun: artificiële intelligentie bewijst almaar meer haar nut. Over de grens moeten wij prospecten al lang niet meer overtuigen van de haalbaarheid ervan. Zij investeren hun energie liever in de berekening van de terugverdientijd en hoe ze AI optimaal toepassen op hun bedrijfsprocessen. Draait hun business case positief uit, dan gaan ze verregaand automatiseren. Zo neemt hun efficiëntie toe en vergroten ze uiteindelijk ook weer hun voorsprong. Is het de durf of de wil die bij ons nog al te veel ontbreekt?

Valorisatie: laatste of eerste stap?

Begrijp me niet verkeerd: proof-of-concepts zijn ook voor AI nuttig. Onze topuniversiteiten, kenniscentra en kmo’s hebben in Vlaanderen samen al heel wat creatieve parels gepresenteerd. We mogen best wat minder bescheiden zijn. Onze regio behoort inzake innovatie en de ontwikkeling van technologie tot de absolute wereldtop.

Alleen nemen we niet de daaropvolgende stap: het verschil tussen onderzoek en verdere commercialisatie is schrijnend. Het is ook niet aan universiteiten of onderzoekscentra om technische innovaties te laten renderen in een operationele omgeving. Als echter de economische meerwaarde op het einde ontbreekt, dan eindigt de rit ook.

Dan is toppinovatie jammer genoeg enkel duur tijdverdrijf en raakt een toponderzoeker al eens gedemotiveerd. En als ze hier niet van betekenis kunnen zijn, trekken toptalenten naar het buitenland. Door die brain drain geraak je helemaal in een neerwaartse spiraal. Hoe kunnen we dit veranderen?

Juiste kennis nodig

Heel wat bedrijven hebben een natuurlijke reflex om nieuwe technologieën zelf te leren beheersen en in eigen huis te ontwikkelen, vaak in een zeer voorzichtige modus. Zo willen ze talentvolle, jonge veulens voldoende scherp én aan boord houden. Alleen is er geen achterliggend plan, noch herscholing. Zonder ondersteuning van het bedrijf staan ze voor een hopeloze taak.

AI-technologie is per definitie immers niet gebruiksklaar, wat de grote vendors ook mogen beweren. AI gaat niet uitsluitend over technologie. Zonder aandacht voor het integratieproces in een bedrijf stroken de verwachtingen rond AI-projecten al snel niet meer met de realiteit. De proof-of-concept slorpt het innovatiebudget op en daarmee is ook de goesting om nieuwe AI-projecten op te starten weg.

Deze natuurlijke reflex is dan ook allerminst onschuldig. Experts pleiten almaar vaker voor een soort ‘AI-tolk’ , die de brug slaat tussen techniek en business. De hamer is het gereedschap, niet het eindresultaat klinkt het terecht.

Klare wijn schenken

Er is gelukkig wel een kentering. De voorbije jaren hebben verschillende AI-opleidingen het licht gezien en de daar opgedane theoretische kennis vertaalt zich ook almaar meer in praktijkkennis, die dienstverleners ter beschikking stellen van hun klanten.

Voor al die goede leerlingen zijn er helaas nog steeds evenveel AI-experts die de technologie liever mysterieus houden of ongefundeerde vergelijkingen doen met hoe menselijke intelligentie werkt. Kunnen we afspreken om daarmee te stoppen? De slinger slaat immers vaak door: AI boezemt dan jammer genoeg angst in bij vele bedrijfsafdelingen. Weg innovatiepotentieel. Agoria berekende dat voor elke job die geautomatiseerd wordt er 3,7 nieuwe jobs in de plaats komen. Laten we bedrijven overtuigen met cijfers.

Met initiatieven als AI4Growth en AI4Belgium zie je dat we binnen onze branche steeds meer de handen in elkaar slaan om klare wijn te schenken over AI, vaak met rechtstreekse concurrenten. Door samen onze realisaties te illustreren, de concrete meerwaarde ervan aan te tonen – ver van alle mystiek, willen we de mist helpen opklaren. Zo krijgen we AI voorbij de proof-of-concepts en zorgen we voor een AI-doorbraak in Vlaanderen. Pas dan zullen we met AI bijdragen aan een sterkere competitiviteit en hogere winstgevendheid van onze bedrijven.

Toch zullen we voor die doorbraak samen ook een heel klein beetje meer moeten durven.