In een doorlichting van de digitale transformatie van het gerecht stelt het Rekenhof zich zeer kritisch op. Er ‘ontbreekt één enkele en coherente strategie’ en de ondersteuning vanuit de federale overheidsdienst Justitie schiet tekort.
Omdat er onvoldoende controle is op de risico’s die gepaard gaan met het inschakelen van consultants, is het risico op fraude onvoldoende onder controle.
De digitalisering van Justitie is een oud zeer dat al meer dan twintig jaar loopt. ‘Al decennialang een werk in uitvoering’, stelt het Rekenhof vrijdag in het persbericht over het rapport dat overgemaakt werd aan het parlement. De vertraging is een gevolg van onvoldoende analyse van de behoeften en bedrijfsprocessen, niet werkende overlegstructuren alsook een gebrek aan organisatie.
‘Er bestaan weliswaar een aantal projecten naast elkaar die een digitaliseringstraject creëren, maar één enkele en coherente strategie ontbreekt’, valt te lezen in het rapport. Er zijn drie zogenaamde operationele actoren voor de digitalisering: de stafdienst ICT, het Digital Transformation Office en het project Crossborder, dat zich initieel enkel beperkte tot verkeersboetes. Bovendien schiet de ‘governance’ bij de FOD ‘tekort’ qua ondersteuning.
Die governance is nochtans nodig omdat tal van actoren een sleutelrol spelen. Maar de samenwerking tussen de actoren kenmerkt zich door ‘een gebrek aan vertrouwen en een zekere concurrentie’. Daarbij stelt het directiecomité van de FOD zich ‘terughoudend’ op, terwijl de beleidscel van de minister van Justitie ‘een sterke operationele rol speelde’.
Bovendien merkt het Rekenhof op dat de inzet van consultants bij de digitalisering ‘cruciaal’ is. Ze zijn ‘onmisbaar’ omdat intern de vaardigheden ontbreken en ‘ambities gestimuleerd worden door een verhoging van de budgettaire middelen’. ‘Er is echter onvoldoende controle op de risico’s die gepaard gaan met het inschakelen van consultants. Dat geldt voor het budgetbeheer, belangenconflicten en commerciële beïnvloeding’, luidt het rapport. Samengevat in het persbericht: ‘Het risico op fraude is daardoor niet voldoende onder controle.’
Justitie erkent probleem
De federale overheidsdienst Justitie ‘erkent de pijnpunten’ die het Rekenhof heeft blootgelegd in een rapport over de digitale transformatie van Justitie. Tegelijkertijd heeft de FOD ‘niet op het rapport gewacht om bij te sturen’, klinkt het.
In een eerste reactie laat de FOD Justitie weten dat het ‘de pijnpunten erkent’. Tegelijkertijd heeft de overheidsdienst ‘het laatste jaar niet stilgezeten’. Zo heeft het directiecomité een actieplan opgesteld en is ‘de digitaliseringstrein op de rails gezet’.
De FOD heeft het onder meer over de dienstverlening via Just-on-web, waar sinds kort strafdossiers kunnen worden ingekeken of een collectieve schuldenregeling kan worden beheerd. De overheidsdienst benadrukt wel dat er nog heel wat werk aan de winkel is. De ‘volledige digitale transformatie zal nog enkele jaren in beslag nemen’, klinkt het.
‘Enerzijds gaat elk digitaliseringstraject per definitie gepaard met occasionele obstakels en vertragingen. Anderzijds vereist elk initiatief op die schaal de nodige tijd en middelen.’ Voor de toekomst werkt de FOD Justitie aan één globale digitaliseringsstrategie voor het hele departement. Om het evenwicht tussen consultants en interne expertise te herstellen staan er zestig vacatures open. Om de digitaliseringsstrategie te doen slagen is er wel voldoende budget nodig, benadrukt de FOD. ‘Justitie herhaalt dan ook haar oproep aan de volgende regering om te blijven investeren zodat de lopende digitaliseringsprojecten afgewerkt kunnen worden.’
