De komst van 5G: hype of fundamentele transitie?

Op het Mobile World Congress konden we niet naast de opschriften kijken: ‘5G is here’. Maar klopt dat wel? En wat mogen we nu verwachten van die technologie? Een vooruitblik.

Het thema van deze editie van Mobile World Congress in Barcelona – nog altijd dé jaarlijke afspraak voor een sectorupdate rond mobiele communicatie- stond in de sterren geschreven, en die verwachting werd ingelost: u kon letterlijk niet naast de opschriften kijken die ‘5G’ uitschreeuwden, oftewel de vijfde generatie van mobiele netwerken en de logische opvolger van 4G, 3G en 2G. Leveranciers en operatoren deden hun uiterste best om 5G ook concreet te demonstreren op de vele podia van het Mobile World Congress. Maar toch, toch blijft er nog veel mist hangen rondom de concrete use cases, de specs en de timings. Hype? Natuurlijk. Maar dat de technologie er aan komt, is ondertussen ook zeker.

Op MWC Barcelona – het letterwoord is nu ook officieel de nieuwe benaming voor het Mobile World Congress – kregen we op technologisch vlak vooral veel puzzelstukjes te zien die samen voor 5G zullen zorgen: nieuwe radiotechnologie, chips en modems die nodig zijn om 5G-infrastructuur en 5G-smartphones af te leveren.

Chips en SoCs

Huawei stelde in Barcelona bijvoorbeeld haar eerste foldable smartphone voor die ook ‘klaar’ is voor 5G, omdat het toestel is uitgerust met de door het Chinese bedrijf zelf ontwikkelde Balong 5000 chipset. Die is voorzien van een 5G-modem. De chipset en modem zitten overigens ook in hun mobiele 5G-router (5G CPE), die automatisch van 4G naar 5G kan schakelen zodra er een netwerk gedetecteerd wordt.

Ook concurrent-chipbakker Qualcomm maakt werk van chips voor 5G-smartphones én andere toestellen, zoals laptops. Op MWC pakte de fabrikant onder meer uit met het Snapdragon 8cx 5G Compute Platform: een combinatie van de vorig jaar al aangekondigde SoC (System-on-a-Chip, nvdr.) voor laptops en de X55-modem van Qualcomm. Dat is de tweede 5G-modem van het bedrijf na de nog niet eens zo lang geleden gelanceerde X50-modem, die downloadsnelheden tot 5 gigabits per seconde belooft. Mooi, maar op toestellen met die hardware – we hebben het dan over 5G laptops – is het wel nog even wachten: mogelijk dit jaar nog, maar allicht pas begin 2020. Tijdens de presentatie van Qualcomm kwam ook even een Lenovo-vertegenwoordiger op het podium: Lenovo claimt de eerste te zullen zijn die een laptop met het nieuwe 5G-platform van Qualcomm en de X55-modem zal uitbrengen. Christiano Amon, president van Qualcomm, ziet in 5G een breed gedragen netwerk voor consumenten, wagens, bedrijven en in heel wat industriële toepassingen. “5G gaat niet alleen ons connecteren met de cloud maar ook ál de rest. Dit is waar we voor ons bedrijf een toekomst zien voor de komende 30 jaar”, zei Amon. “5G is géén hype, maar een fundamentele transitie. Veel meer dan met de introductie van 4G”, besluit hij.

Niet voor alles is 5G nodig

Toch kon u er op de beursvloer niet omheen dat er ook flink wat hype gecreëerd wordt: voor élke toepassing of élk stukje automatisering lijkt 5G plots een noodzaak. Dat het voor sommige toepassingen perfect mogelijk is om u te beroepen op tragere connectiviteit als 3G of zelfs nog 2G, lijken sommigen al vergeten. Niet alles hoeft over en weer in real-time naar de cloud gestuurd te worden. En hadden we voor het Internet-of-Things al niet de LoRa en Sigfox-netwerken? Daar komt bovendien nog wifi 6 bij, dat zich als een standaard met ambities aandient om ook IoT-devices beter te ondersteunen. Wifi 6 is de nieuwe naam voor het 802.11ax-protocol, wat dan weer een opvolger van 802.11ac is dat nu als wifi 5 door het leven gaat. Wifi 6 maakt in theorie snelheden tot boven 10 Gbit/s mogelijk door aan de 2,4 GHz en 5 Ghz-frequentiebanden ook de 6 Ghz-frequenties toe te voegen. Maar met een nieuwe functie in de standaard, zouden IoT-toestellen hun wifi-verbinding ook kunnen uitschakelen op een moment dat die niet nodig is. Zo zou wifi 6 dus ook ideaal kunnen zijn voor IoT-devices met beperkte stroomvoorziening en/of batterijduur.

“Heel vaak hoor je dat wifi niet meer nodig gaat zijn eenmaal 5G er is. Maar voor de gemiddelde consument blijft er toch een grote noodzaak aan een snelle gateway in huis”, zegt Gerrit Brugman, country manager Belgium & Luxemburg bij routerbouwer AVM. “Het aantal devices met wifi blijft maar toenemen, en dus blijft een wifi-gateway ook nodig. De eerste wifi 6 devices verwacht ik dit jaar, niet alleen in het high end segment trouwens. Misschien is het belangrijkste nog dat wifi 6 met ontzettend veel toestellen overweg kan”, zegt Brugman.

Waarvoor dan wel 5G?

Maar goed, we gingen het dus over 5G hebben. De doorsnee consument verwacht van 5G in de eerste plaats een sneller netwerk (54%), zo blijkt uit een onderzoek van GSMA. Betere netwerkdekking (41%) staat op nummer 2. Innovatieve nieuwe diensten volgt met 25% al op een zekere afstand. Algemeen leeft dan ook de stelling dat 5G in de eerste plaats om een sneller ‘radio access network’ (RAN) zal draaien en dat de rest – de spectaculaire toepassingen zoals zelfrijdende wagens en kritische real-time applicaties – later wel zal volgen. Al kregen we in Barcelona wel al een glimp te zien van hoe die applicaties er kunnen uitzien.

Bij Ericsson bestuurden we bijvoorbeeld vanop de beursvloer een vrachtwagen die zich bevond op een testparcours in Zweden, voorzien van een 5G-testnetwerk. Een minimum aan latency en een uiterst betrouwbaar netwerk zijn voor zo’n toepassing uiteraard een noodzaak. Bij ZTE zagen we robots die piano speelden. De link met 5G snappen we nog steeds niet. Een andere muzikale demo op de stand van een exotische provider sprak meer tot de verbeelding: een band waarbij sommige muzikanten zich op een andere locatie bevonden. U raadt het al: via een 5G-testnetwerk om te bewijzen dat de vertragende effecten tot een minimum beperkt blijven. We zagen verder heel wat flight simulators en race-simulaties die ons moeten tonen hoe een smart city met zelfrijdende, intergeconnecteerde wagens er kan uitzien. Ook heel wat rond augmented reality en gezondheidszorg, en mogelijke toepassingen in de brede industrie waarbij een link naar robotica en/of artifical intelligence en data analytics nooit ver weg is.

“Tegen 2020 al zal 4 procent van het totale GDP in Europa (bruto binnenlands product) voor rekening zijn van de data-economie”, parafraseert Vincent Pang, topman van de West-Europese afdeling van Huawei, de voorspellingen van de Europese Commissie. “We staan nu aan het beginpunt van 5G in China en Europa, wat een gouden opportuniteit is. 5G komt er nu écht aan dit jaar en zal die data-economie alleen maar versterken”, zegt Pang op een persbriefing in Barcelona. “We zijn nu al actief aan het werk in verschillende landen met lokale partners en telco’s, onder meer ook in automotive en manufacturing. Het ecosysteem en het aantal applicaties kan alleen maar groeien en voor extra meerwaarde zorgen.”

B2B-toepassingen

“Het is waar dat Europa wat achter loopt. De eerste 5G-cases zijn er nu vooral in Azië en de Verenigde Staten”, zegt Rémi de Montgolfier, die sinds eind januari country manager is bij Ericsson Belux. Het duurt in veel Europese landen lang vooraleer de 5G-veilingen kunnen plaatsvinden. Zoals bekend is de 5G-veiling in ons land ook op de lange baan geschoven door gekissebis tussen de gewesten over de verdeling van de inkomsten uit de 5G-licenties. “Wat we in België nu in eerste instantie nodig hebben is duidelijkheid van de regulator”, aldus de Montgolfier. “We dringen er bij de lokale autoriteiten op aan om het nodige spectrum beschikbaar te maken en werk te maken van duidelijke timings.” Ericsson is ondertussen wel al op de Hasseltse Corda Compus actief met een 5G-testnetwerk.

De Ericsson-topman is er van overtuigd dat ‘fixed wireless access’ een eerste concrete 5G use case zal vormen om een supersnelle breedbandervaring te bieden in plaats van glasvezel. Een tweede belangrijke use case is volgens hem het inzetten van 5G om het bestaande 4G-trafiek te offloaden. “Dat is waar er een onmiddellijk nut voor 5G is bij operatoren. Pas later zullen consumenten 5G gaan gebruiken en worden doorvoersnelheid en latency belangrijke argumenten. Denk dan aan video in een nooit geziene superkwaliteit of allerlei immersive experiences alsof je er gewoon bij bent bij een concert of optreden”, meent de Montgolfier.

Al zagen we op MWC niet meteen een zogeheten killer application die er voor kan zorgen dat 5G doorbreekt in de consumentenmarkt. “Maar de grote massamarkt voor 5G wordt sowieso een B2B-verhaal: dát is waar de meeste operatoren allicht de meeste waarde uit gaan halen. Denk aan automotive, de (maak)industrie en eigenlijk alle sectoren waar connectiviteit het verschil kan maken”, vertelt de Montgolfier. “We moeten verder werk maken van een complex ecosysteem met netwerkleveranciers, de mobiele industrie, operatoren, start-ups maar ook ICT-leveranciers.” Zoals bekend heeft Cegeka alvast interesse getoond om mee te bieden voor een 5G-licentie en ook het onbekendere Dense Air wil een rol spelen in die biedingen. “Wij zien in ieder geval heel veel enthousiasme in B2B rond 5G”, zegt de Ericsson-topman.

4G is de komende jaren overal

Al erkent Rémi de Montgolfier dat 4G ook al veel toepassingen mogelijk maakt. Het 4G zoals we dat nu kennen is de afgelopen jaren alleen maar verder geëvolueerd en lijkt nauwelijks nog op de initiële, vooral belabberde 4G-prestaties uit de beginjaren. Het doorontwikkelde 4G van de jongste generatie haalt zelfs soortgelijke prestaties als de eerste 5G-basisstations. De komende jaren mogen we dan wel de eerste 5G-rollouts verwachten: het beloven toch vooral succesjaren voor 4G te worden. De GSMA verwacht 10 miljoen 5G-connecties wereldwijd tegen het einde van het jaar, verspreid over 21 markten. Tegen 2025 moet 5G wereldwijd al 1,4 miljard mensen bereiken. Volgens de sectororganisatie zal 5G tegen 2025 dan goed zijn voor 15 procent van alle mobiele verbindingen. Anders gezegd: tegen 2025 zal 85 procent mobiel surfen via andere mobiele standaarden, waaronder het leeuwendeel 4G. GSMA verwacht dat ook de komende jaren het belang van 4G zal blijven toenemen. Het rapport van GSMA bevestigt trouwens ook dat IoT een belangrijk argument wordt voor de adoptie van 5G.

Contracten verzamelen

Ondertussen herhaalt de geschiedenis rond de introductie van 3G en later 4G zich: zo haasten netwerkleveranciers zich ook nu weer om op te scheppen over het aantal 5G trials en commerciële 5G-contracten die ze met operatoren wereldwijd al afgesloten hebben. “Wij hebben al meer dan dertig commerciële contracten rond 5G getekend”, klopt Yang Chaobin, president 5G Business Line bij Huawei, zich op de borst. Huawei greep MWC duidelijk aan om uit de geopolitieke storm te klimmen waarin het beland is en marktleiderschap te claimen rond 5G-netwerken. Al wil het bedrijf weinig concrete namen plakken op die contracten.

Het jongste rapport van onderzoeksbureau Dell Oro (Q3/2018) toont een meer genuanceerd beeld waarbij Huawei op de hielen gezeten wordt door concurrent Ericsson, dat naar eigen zeggen twaalf contracten op zak heeft voor een commerciële roll-out van 5G. Nokia (het vroegere Alcatel-Lucent, nvdr.) is de derde speler. ZTE en Samsung volgen op enige afstand, al heeft Samsung pas ook aangekondigd dat het de inspanningen rond infrastructuur gaat opdrijven.

Voor wat het waard is: Ericsson en Huawei kondigden op MWC elk vier nieuwe contracten aan, Nokia drie en Samsung eentje. Op Zwitserland na trouwens allemaal contracten uit de categorie ‘ver-van-ons-bed’. En dat tempert toch de verwachtingen rond een snelle uitrol van 5G in landen zoals het onze. Er zijn nog flink wat hindernissen te nemen vooraleer 5G even ingeburgerd zal zijn als 4G. Die uitdagingen zijn voor een stuk technologisch, maar situeren zich ook op het businessvlak: de use cases zijn nog niet uitgekristalliseerd en het inkomstenmodel bestaat uit nog teveel vraagtekens. En uiteraard is daar dan nog de regulering en het geopolitieke aspect. U went er maar beter aan: 5G is nog niet meteen uit de actualiteit.